ខេត្តព្រះវិហារ ៖ ប្រាសាទកោះកែរ មានអាយុកាលជាង១ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ស្ថិតនៅខាងកើតតំបន់រាជធានីអង្គរ(អង្គរវត្ត)ក្នុងភូមិស្រយ៉ង់ជើង ឃុំស្រយ៉ង់ ស្រុកគូលែន ខេត្តព្រះវិហារ ចម្ងាយពីទីរួមខេត្តប្រមាណ៥០គីឡូម៉ែត្រ ។
តាមឯកសារយោងរបស់អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារឲ្យដឹងថា នៅឆ្នាំ៩២១ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បានចាកចោលអង្គរ(យសោធបុរី) ហើយប្តូររាជធានីទៅតំបន់មួយចម្ងាយប្រមាណជា១០០គីឡូម៉ែត្រភាគឦសានក្រុងអង្គរមានឈ្មោះហៅថា «ធោកគគ្យិ៍រ»ប្រែថា«ស្រះគគីរ» ហើយបានប្រែក្លាយទៅជាកោះកេរ្តិ៍ ដែលបច្ចុប្បន្នគេហៅតំបន់នេះជាផ្លូវការថា «កោះកែរ» ។
ក្នុងឆ្នាំ៩២៨ ពេលដែលមហាក្សត្រគ្រងរាជ្យនៅយសោធរបុរៈ បានសោយទិវង្គត ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បានប្រកាសខ្លួនជាស្តេចចក្រវាល ព្រមជាមួយនឹងជំនឿនៃការគោរពបូជាចំពោះពិធីទេវរាជ ពោលគឺ «កម្រតេង ជគត តរាជ» ។ នៅទីនោះព្រះអង្គបានចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាព ធំៗ ដូចជាសាងសង់ប្រាសាទជាច្រើន និងបារាយណ៍មានលំនាំដូចនៅអង្គរដែរ ។ នេះជាការស្តែងចេញនូវអំណាចសេដ្ឋកិច្ច និងធនធានមនុស្សសម្រាប់ធ្វើការនៃរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គរ និងព្រមទាំងជាសញ្ញាណនៃកម្មវិធីថ្មី ។
តាមសិលាចារឹកមួយបានហៅរាជធានីកោះកែរថា «លិង្គបុរី» គឺសម្តៅលើព្រះលិង្គមួយយ៉ាងធំដែលបានដាកតម្កល់លើកំពូលប្រាសាទពីរ៉ាមីតកាលជំនាន់នោះ ។ សិលាចរឹកបានចារលើកសរសើរពីវីរភាពរបស់ព្រះអង្គថា គឺជាការស្វែងរករាជ្យ និងអំណាចគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពិតប្រាកដ និងរាជធានីថ្កុំថ្កើងលើអាណាចក្រទាំងមូល ។ ភាពរុងរឿងក្រៃលែងរបស់ព្រះអង្គនៅទីនេះមានរយៈពេលតែ២០ឆ្នាំ ពោលគឺនៅឆ្នាំ៩៤១ ទើបព្រះអង្គសោយទិវង្គត ហើយទទួលមរណៈនាមថា «បរមស្វរបទ» ។ ព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះអង្គព្រះនាម(ហរសវរ្ម័ន)ទី២ បានគ្រងរាជ្យបន្តរយៈពេលខ្លីដល់ឆ្នាំ៩៤៤ ទើបព្រះភាគីនេយ្យ(ក្មួយ)របស់ព្រះអង្គ គឺព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២ បានយាងត្រឡប់ និងប្តូររាជធានីពីធោកគគ្យិ៍រទៅសោយរាជ្យនៅយសោធបុរៈវិញ។
បច្ចុប្បន្នរមណីយដ្ឋានកោះកេរ្តិ៍ ត្រូវបានកំណត់ជារមណីយដ្ឋានវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលការពារតាមព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៤ ព្រមជាមួយព្រះរាជក្រឹត្យ ចុះថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ ស្តីពីការប្រគល់រមណីយដ្ឋានកោះកែរឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្របគ្រងរបស់អាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារវិញ ។
ប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ គេចាត់ទុកជាប្រាសាទភ្នំ មានកម្ពស់៣៥ម៉ែត្រ ចែកចេញជា៧ថ្នាក់ដូចមហាចេតិយ៍ពីរ៉ាមីត បែរមុខទៅទិសខាងលិចទៅរករាជធានីអង្គរ មានជណ្តើរចំនួន៥៥កាំ (សព្វថ្ងៃមិនអាចប្រើបាន)។ លើកំពូលមានរូបចម្លាក់ទម្រព្រះសិវលិង្គ ហើយចំកណ្តាលមានមាត់អណ្តូងប្រវែង៤ម៉ែត្រ៤ជ្រុងចុះទៅ ។
នៅជុំវិញប្រាសាទនេះ ក្រុមស្រាវជ្រាវកំពុងរុករកប្រាសាទ តូចៗចំនួន៩៦បន្ថែមទៀតនៅ ដាច់ៗពីគ្នា ដែលមានចម្ងាយពីគ្នាពី១គីឡូម៉ែត្រ ទៅ៣ ឬ៤គីឡូម៉ែត្រ តែប្រាសាទខ្លះបាក់បែកបាត់រូបរាង និងនៅកប់ក្នុងដីជាច្រើនទៀត ។
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ បានកសាងប្រាសាទនេះឡើងអស់រយៈពេល១៤ឆ្នាំទើបរួចរាល់ ដោយផ្តោតទៅលើទេវរូបលិង្គជាធំនៃតួប្រាសាទធំ និងតួប្រាសាទ តូចៗផងដែរ ។ តួប្រាសាទ តូចៗជុំវិញ គឺជាផលប្រយោជន៍បានផ្តល់ជំនឿរបស់ប្រជាជន មន្ត្រីរាជការសម័យនោះក្នុងការគោរពទីសក្ការបូជា ៕ (កែសម្រួលដោយ ៖ បុប្ផា)
ចែករំលែកព័តមាននេះ