អ្នកនិពន្ធ ៖ ប្រេ វីន អាមេរិកបានងាកមកឱបវៀតណាម ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្តនៅពេលដែលមហាយក្សចិន ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត បានងាកមកចាប់ដៃជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ចាប់តាំង…
អ្នកនិពន្ធ ៖ ប្រេ វីន
អាមេរិកបានងាកមកឱបវៀតណាម ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្តនៅពេលដែលមហាយក្សចិន ដែលជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត បានងាកមកចាប់ដៃជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ចាប់តាំង ពីការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលត្រូវរៀបចំដោយអ៊ុនតាក់ ឬអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ន សហប្រជា ជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា ។
តើហេតុអ្វីបានជាមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យចាប់ដៃ ជាមួយប្រទេសកម្មុយនិស្ត ហើយមហាយក្សកុម្មុយនិស្ត ចាប់ដៃជាមួយប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដូចជាកម្ពុជា?
ការចាប់ដៃខុសពីធម្មតាទាំងនោះ គឺបញ្ជាក់អំពីការពិតដ៏ប្រាកដមួយដែលថា ប្រទេសនីមួយៗតែងតែគិតដល់ផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ហើយគេមិនខ្វល់ឡើយអំពីលទ្ធិនយោបាយ ។
អាមេរិកបានចាប់យកប្រទេសវៀតណាម ដែលធ្លាប់ជាសត្រូវដ៏ជូរចត់ជាយូរណាស់មកហើយនោះ មកធ្វើជាមិត្តវិញ បន្ទាប់ពីអតីតប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា បានបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់របស់ខ្លួនមកកាន់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយសារតែឥទ្ធិពលរបស់ចិនកាន់តែរីកខ្លាំងឡើងក្នុងតំបន់ ។
អូបាម៉ា បានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ចំណងមិត្តភាពកាន់តែប្រសើររវាងអាមរិក និងវៀតណាម ។ ជំនួបកំពូលរវាងលោកប្រធានាធិបតីត្រាំ និងមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង លោកគីម ជុងអ៊ុន នៅចុង ខែកុម្ភ:នេះ អាចជាឧទាហរណ៍ដ៏សំខាន់មួយទៀត ដែលថាអាមេរិកកាន់តែអោយតម្លៃប្រទេសវៀតណាម ក្នុងនាមជាមិត្តដោយជីកកប់ប្រវត្តិសាស្ត្រសង្គ្រាមវៀតណាម ដែលបានសម្លាប់ទាហានអាមេរិកជាច្រើននាក់ ។
អាមេរិកចាប់យកប្រទេសវៀតណាមជាមិត្ត ក៏ព្រោះតែអាមេរិកចង់ទប់ទល់ជាមួយនឹងឥទ្ឋិពលរបស់ប្រទេសចិន ដែលកំពុងតែរីកធំឡើង ។ ដោយមានព្រំដែនជាប់ប្រទេសចិន វៀតណាមមានភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាយុទ្ខសាស្ត្រមួយ សម្រាប់អាមេរិកក្នុងការទប់ទល់ជាមួយចិន ។ ម្យ៉ាងទៀតនោះ អាមេរិកនិងវៀតណាមមានសត្រូវនយោបាយរួមគ្នា ដូច្នេះពួកគេក៏ក្លាយជាមិត្តនឹងគ្នា។
សម្រាប់ប្រទេសវៀតណាមវិញ គេតែងតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នប្រឆាំងនឹងចិន បើទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរជាប្រទេសកុម្មុយនិស្តដូចគ្នាក្តី ។ វៀតណាមកាន់តែស្រៀវឆ្អឹងខ្នង នៅពេលដែលចិនកាន់តែពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លូួននៅក្នុងរឿងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។ ខណ:ដែលមានប្រទេសជាច្រើន ដូចជាវៀតណាម ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ី និងប្រ៊ុយណេ ពាក់ព័ន្ធនឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ ប្រទេសវៀតណាម ត្រូវបានគេ មើលឃើញថា ជាប្រទេសដែលហ៊ានជាងគេនៅក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយប្រទេសចិន ។
ប៉ុន្តែវៀតណាម មិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបានជាមួយប្រទេសចិនទាំងលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធា ។ ការចាប់ដៃជាមួយអាមេរិកអាចធ្វើអោយប្រទេសវៀតណាមមានខ្នងដ៏រឹងមាំមួយ ដែលនឹងធ្វើអោយចិនញញើតមិនហ៊ានធ្វើអ្វីផ្តេសផ្តាសប្រឆាំងនឹងវៀតណាម។
នៅពេលដែលអាមេរិកនិងវៀតណាម មានសត្រូវរួមគ្នាគឺប្រទេសចិន ដូច្នេះប្រទេសទាំងពីរក៏បានបិទភ្នែកអំពីលទ្ធិនៃប្រទេសទាំងពីរដោយមិនខ្វល់ថា ប្រទេសណាជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏ប្រទេសណាជាប្រទេសកុម្មុយនិស្តឡើយ ។ និយាយរួម ទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅពេលនេះ គឺជាការរៀបការមួយ ដើម្បីសេចក្តីសុខ ឬផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន ។
ងាកមកមើលទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងកម្ពុជាវិញ ។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានឆ្ងល់ថា ហេតុអី្វបានជាចិនជួយកម្ពុជាច្រើនម្លេះ? តើចិនសម្លឹងឃើញផលប្រយោជន៍អ្វីពីកម្ពុជា?
ទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងកម្ពុជាចាប់ផ្តើមរីកលូតលាស់ខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ នៅពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន ។
នៅក្នុងឆ្នាំនោះ ហេតុការណ៍សំខាន់ពីរបានក្លាយជាស៊ីម៉ង់ត៍ ដែលភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងកម្ពុជាឱ្យរឹងមាំរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ។
នៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០១១ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន មិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបាន ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ រយ:ពេល៤៥ឆ្នាំរបស់ខ្លួន ដោយសារតែការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ទាក់ទងនឹងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។ កម្ពុជាដែលជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំនោះ ត្រូវរងការរិះគន់ ចំពោះការមិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ ។
ខណ:ដែលវៀតណាម និងហ្វីលីពីនទាមទារការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលប្រើពាក្យពេចន៍ ខ្លាំងប្រឆាំងចិនកម្ពុជា ចង់ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដែលមានភាពទន់ភ្លន់ជាង ។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ចិនបានមើលឃើញភាពស្មោះត្រង់របស់កម្ពុជា ក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយចិនហើយចិន ក៏បានជួយកម្ពុជាគ្រប់យ៉ាង ដើម្បីពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ។
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានធ្វើឱ្យចិនកាន់តែមើលឃើញតម្លៃរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន ។
បន្ទាប់មកទៀត អតីតព្រះមហាក្សត្រ គឺសម្តេចព្រះបរមកោដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ បានសោយទីវង្គត់ នៅទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន កាលពីថ្ងៃទី១៥ តុលា ឆ្នាំ២០១២ បន្ទាប់ពីការសម្រាកព្យាបាលព្រះរោគជាច្រើនខែនៅទីនោះ។ មហាយក្សចិនបានរៀបចំពិធីដង្ហែព្រះសពរបស់សម្តេចឪ ក្នុងលក្ខណ:ពិេសសបំផុត ហើយព្រះសពត្រូវបាននាំមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា តាមជើងយន្តហោះពិេសសរបស់ចិន ។
ពេលនោះចិន បានផ្តល់ឱ្យកម្ពុជានូវភាពកក់ក្តៅបំផុត ក្នុងនាមជាមិត្តនិងជាបងប្អូន រហូតដល់ធ្វើអោយកម្ពុជាទន់ចិត្ត ហើយធ្លាក់ក្នុងអន្លង់ស្នេហ៍របស់ចិនកាន់តែខ្លាំង ។
សម្រាប់កម្ពុជាវិញ ការប្រែប្រួលស្ថានភាពនយោបាយ ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ក៏កាន់តែធ្វើអោយមេដឹកនាំនយោបាយកម្ពុជា មើលឃើញសារសំខាន់កាន់តែខ្លាំង នៅក្នុងទំនាក់ទំនងការទួតជាមួយប្រទេសចិន ។
មេដឹកនាំនយោបាយកម្ពុជា សម្លឹងឃើញថាបស្ចឹមប្រទេស ពិេសសអាមេរិក កាន់តែគាបសង្កត់ខ្លាំងចំពោះកម្ពុជា ហើយរាល់ការផ្តល់ជំនួយសុទ្ធតែមានការភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានការពិបាកខ្លាំងសម្រាប់កម្ពុជា នៅក្នុងការទទួលជំនួយនោះ ។
នៅពេលដែលមេដឹកនាំនយោបាយកម្ពុជា កាន់តែធុញនឹងការលូកដៃនយោបាយពីបរទេស កម្ពុជាមើលឃើញចិន ជាខ្នងបង្អែកសេដ្ឋកិច្ចមួយដែលរឹងមាំ។
ចិនបានបង្ហាញដៃទូលាយជាង និងមិនភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌ សម្រាប់ការផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា។ ឥឡូវប្រទេសចិនបានក្លាយជាប្រទេសផ្តល់ជំនួយច្រើនជាងគេ សម្រាប់កម្ពុជា និងជាប្រទេសដែលមានការវិនិយោគច្រើនជាងគេបំផុតនៅកម្ពុជា ដោយធ្វើឱ្យសរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា មិនអាចអត់ចិនបានឡើយ ។
ប៉ុន្តែការពឹងផ្អែកចិនខ្លាំងពេក ធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជានឹងកាន់តែងាយរងឥទ្ធិពលពីចិន ហើយវាជាហានិភ័យមួយ សម្រាប់អនាគតយូរអង្វែងរបស់កម្ពុជា ។
ជាសរុបមក ទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិកជាមួយវៀតណាម និងទំនាក់ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាជាមួយចិន ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា គ្រប់ប្រទេសតែងតែគិតដល់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ជាជាងការគិតដល់ លទ្ធិនយោបាយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ