ខេត្តសៀមរាប ៖ វប្បធម៌ក៏អាចដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់សង្គ្រាម និងក្នុងការកសាងសន្តិភាព ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកកិត្តិនីតិកោសលបណ្ឌិត ប៊ិន ឈិន ឧបនាយករដ្ឋ មន្ត្រីប្រចាំការរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
ថ្លែងក្នុងពិធីបិទប្រកាសក្រុមប្រឹក្សាវប្បធម៌អាស៊ីជាផ្លូវការ នៅរសៀលថ្ងៃទី១៥ មករា ឆ្នាំ២០១៩ នៅសណ្ឋាគាសុខា លោក ប៊ិន ឈិន បានលើកឡើងថា វប្បធម៌រាប់បញ្ចូលនូវសមា សភាគជាច្រើនដែលរួមមានដូចជា សាសនា គំនិត ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី របាំ ចម្លាក់ របៀបរបបរស់នៅ និងឥរិយាបទសង្គម ដែលមានលក្ខណៈខុសៗ គ្នាពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ពីជនជាតិមួយទៅជនជាតិមួយ ។ ក៏ប៉ុន្តែភាពខុសគ្នានេះមិនមែនជាឧបសគ្គសម្រាប់ការតភ្ជាប់រវាងប្រជាជន និងប្រជាជនរវាងវប្បធម៌ និងវប្បធម៌ និងការកសាងសហប្រតិបត្តិការល្អនឹងគ្នាឡើយ ។
ផ្ទុយទៅវិញភាពខុសគ្នានេះ គឺជាមូលហេតុចម្បងដែលយើងត្រូវមានការសន្ទនា និងកិច្ចសហការនឹងគ្នា ដើម្បីការយោគយល់គ្នាការរៀនសូត្រពីគ្នាទៅវិញទៅមកការគោរពគ្នាសុខុដុមនីយកម្ម និងការរីកចម្រើនជាមួយគ្នា ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គឺភាពខុសគ្នានេះហើយ ដែលញ៉ាំងឱ្យពិ ភពលោកយើងមានភាពចម្រុះដ៏រស់រវើកដែលជាមូលដ្ឋានមួយនៃការផ្លាស់ប្តូរផ្នែកវប្បធម៌ក៏ដូចជា វិស័យទេសចរណ៍សម័យទំនើបនេះ ។
លោកបានបន្តថា ប្រជាជនកម្ពុជាមានភ័ព្វសំណាង ដោយយើងមានវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ដ៏ចំណាស់ និងសម្បូរបែបដែលត្រូវបានផ្ទេរបន្តពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយពីបុព្វបុរសកម្ពុជាម កប្រជាជនយើង បច្ចុប្បន្នជាពិសេសពីស្ថាបនិកដ៏ប៉ិនប្រសព្វដែលបានកសាងប្រាសាទដ៏ មហិមានៅក្នុងឧទ្យានបុរាណវិទ្យាអង្គរនេះ ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តីកម្ពុជាតែងតែគោរព និងឱ្យតម្លៃខ្ពស់ដល់វប្បធម៌ដទៃ ។
លោកបញ្ជាក់ថា« យើងចង់ស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌នៃជាតិសាសន៍ដទៃ ហើយយើងក៏ចង់ឱ្យ ជាតិសាសន៍ដទៃស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌របស់កម្ពុជាដែរ ។ នេះជាប្រការចាំបាច់ ដើម្បីទាំងអស់គ្នាអាចរួមរស់ និងធ្វើការជាមួយគ្នាប្រកបដោយសុខដុមរមនាការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក និងវិបុលភាពជាមួយគ្នា» ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ខ្ញុំក៏សូមទាញការយកចិត្តទុកដាក់របស់អង្គពិធីទាំងមូលមកពិចារណារួមគ្នាបន្តិចអំពីអន្តរទំនាក់ទំនងរវាងវប្បធម៌ និងសង្គ្រាម ។
នៅក្នុងសង្គ្រាមភាគីទាំងអស់មានគោលដៅតែមួយគត់ គឺដើម្បីឈ្នះដូច្នេះវប្បធម៌ និងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌទាំងរូបី និងអរូបីជារឿយៗ មិនត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ឡើយ» ។ លោកបន្ថែមថា លទ្ធផលសង្គ្រាមបានបង្កការបំផ្លិចបំផ្លាញនូវវត្ថុបុរាណ និងបេតិកភណ្ឌដ៏មានតម្លៃរបស់មនុស្សជាតិជាច្រើនដូចដែលយើងបានឃើញនៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ សង្គ្រាមនៅអាហ្វហ្គា នីស្ថានដែលព្រះពុទ្ធបដិមា បាមីយ៉ា នសតវត្សទី៦ ត្រូវបានកម្ទេចជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ដែលប្រាសាទ និងវត្ថុបុរាណជាច្រើនត្រូវបានបំផ្លាញដោយក្រុមជ្រុលនិយម «រដ្ឋអ៊ីស្លាម (Islamic State)» សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសស៊ីរី ដែលទីក្រុងបុរាណអាឡេប៉ូ ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកត្រូវបានបំផ្លាញស្ទើរទាំងស្រុង និងតាម បណ្តាប្រទេសជាច្រើនទៀតនៅក្នុងពិភពលោក ។
ចំណែកនៅកម្ពុជារបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពតបានដុតបំផ្លាញគម្ពីរធម៌ចាប់ព្រះសង្ឃផ្សឹក និងហាមឃាត់មិនឱ្យមានការគោរពសាសនា ។ វត្តអារាម វិហារសាសនាគ្រឹស្តវិហារសាសនាអ៊ីស្លាម និងទីសក្ការៈបូជាផ្សេងៗទៀតត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ ។ លោកក៏បានគូសបញ្ជាក់ជាមួយគ្នានេះវប្បធម៌ក៏អាចដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់សង្គ្រាម និងក្នុងការកសាងសន្តិភាពផងដែរ ។
ការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ និងការអភិរក្សបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អាចរួមចំណែកដល់ការរក្សាអត្តសញ្ញាណរបស់ក្រុមមនុស្ស ដូច្នេះវប្បធម៌ប្រៀបដូចជា ថ្នាំបង្ការសង្គ្រាមយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព ។ នៅពេលដែលក្រុមមនុស្សមួយក្រុមបាត់បង់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនក្រុមនេះតែងមានទំនាស់ជាមួយក្រុមផ្សេងទៀត» ។
លោកបន្ថែមថា ការស្ដារឡើងវិញនូវបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម គឺជាធាតុផ្សំដ៏មានសារៈសំខាន់នៅក្នុងដំណើរការផ្សះផ្សា និងកសាងសហគមន៍ឡើងវិញ ឱ្យមានការរីកចម្រើន ជាកម្លាំងជំរុញឱ្យមានការសន្ទនា និងប្រែក្លាយជម្លោះទៅជាការយោគយល់គ្នាការគោរពស្រឡាញ់គ្នា និងការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ។
ជាមួយគ្នានោះដែរលោកប៊ិន ឈិន ក៏បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «ខ្ញុំមានសុទិដ្និនិយមថា ក្រុមប្រឹក្សាវប្បធម៌អាស៊ីនេះនឹងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ជាស្ពានក្នុងការលើកកម្ពស់ពហុភាពនៃវប្បធម៌ ការថែរក្សាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី និងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌក៏ដូចជា ការសន្ទនាអន្តរជំនឿ និងសាសនា រវាងប្រជាជននៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី ហើយប្រើប្រាស់វប្បធម៌ជាយានសម្រាប់ជំរុញការកសាងសន្តិភាព ការផ្សះផ្សា សហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក» ។
លោកបន្ថែមទៀតថា ជាមួយនឹងសក្តានុពលវប្បធម៌ដ៏សម្បូរបែបរបស់ខ្លួនកម្ពុជារីករាយជានិ ច្ចក្នុងការចូលរួម និងចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនជាមួយបណ្តាប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ជាពិសេសនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ី តាមរយៈគម្រោង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នានៅក្នុងវិស័យវប្បធម៌ អប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ ស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ ពិសេសនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃក្រុមប្រឹក្សាវប្បធម៌អាស៊ីនេះ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ