ការដែលមានដំបៅនៅក្នុងមាត់ គឺជាកន្លែងដែលឈឺចាប់បំផុត ជាពិសេសនៅតំបន់អញ្ចាញធ្មេញតែម្តង។ ខណៈពេលដែលវាជាអាការៈដែលគ្មានគ្រោះថ្នាក់ តែដំបៅមាត់អាចបង្កឲ្យការគ្មានផាសុកភាពខ្លាំង និងពិបាកក្នុងការញ៉ាំអាហារ ផឹក និងដុសសម្អាតធ្មេញ។ ដំបៅនៅក្នុងមាត់មានទំហំច្រើនប្រភេទ ហើយអាការៈពិតប្រាកដរបស់វាអាស្រ័យទៅតាមប្រភេទនៃដំបៅនោះដែរ។…
ការដែលមានដំបៅនៅក្នុងមាត់ គឺជាកន្លែងដែលឈឺចាប់បំផុត ជាពិសេសនៅតំបន់អញ្ចាញធ្មេញតែម្តង។ ខណៈពេលដែលវាជាអាការៈដែលគ្មានគ្រោះថ្នាក់ តែដំបៅមាត់អាចបង្កឲ្យការគ្មានផាសុកភាពខ្លាំង និងពិបាកក្នុងការញ៉ាំអាហារ ផឹក និងដុសសម្អាតធ្មេញ។
ដំបៅនៅក្នុងមាត់មានទំហំច្រើនប្រភេទ ហើយអាការៈពិតប្រាកដរបស់វាអាស្រ័យទៅតាមប្រភេទនៃដំបៅនោះដែរ។
ការពិតមួយចំនួនអំពីដំបៅក្នុងមាត់៖
– ដំបៅក្នុងមាត់ភាគច្រើនកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀត
– ឈប់ជក់បារី និងអាហារមានជាតិអាស៊ីតច្រើនអាចធ្វើឲ្យដំបៅក្នុងមាត់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ
– យកល្អគួរតែសម្គាល់ថា វេជ្ជបណ្ឌិត ឬទន្តពេទ្យគួរតែពិនិត្យទៅលើដំបៅថ្មីៗនិងដំបៅទាំងឡាយណាដែលមានរយៈពេលយូរជាង ៣សប្តាហ៍។
-សម្រាប់មនុស្សភាគច្រើន ដំបៅក្នុងមាត់នឹងបាត់ទៅវិញក្នុងរយៈពេល ២សប្តាហ៍។
ប្រភេទ
ដំបៅបែបស្តង់ដាកើតឡើងនៅផ្នែកខាងក្នុងរបស់ថ្ពាល់ និងមានរយៈពេលយូរបំផុតប្រហែលមួយសប្តាហ៍។ ដំបៅភាគច្រើន គឺគ្មានគ្រោះថ្នាក់អ្វីទេ ហើយវាក៏បាត់ទៅវិញដោយមិនបាច់ព្យាបាលអ្វីដែរ។ យ៉ាងណាមិញ ដំបៅក្នុងមាត់មានបីប្រភេទសំខាន់ៗដូចជា៖
Herpetiform Ulceration (HU)
ដំបៅប្រភេទនេះ ជាប្រភេទអាប់ប៉ា ហើយវាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះបែបនេះដោយសារតែវាជាប់ទាក់ទងនឹងវីរុសបង្កជំងឺប៉េស។ វាមិនដូចជំងឺប៉េះទេ ដោយសារតែវាមិនឆ្លងទៅអ្នកដទៃ។ ដំបៅប្រភេទ HU កើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀតលឿនណាស់ ហើយវាប្រហែលជាកើតឡើងក្នុងស្ថានភាពដែលមិនងាយស្រួលបួលវិញដែរ។
Minor Ulcers
ដំបៅប្រភេទនេះអាចមានទំហំប្រហែលជា ២មីលីម៉ែត្រទៅ ៨មីលីម៉ែត្រ។ ដំបៅបែបនេះច្រើនកើតឡើងរយៈពេល ២សប្តាហ៍ បន្ទាប់មកនឹងធូរស្រាលមកវិញ ហើយវាក៏បង្កជាការឈឺចាប់តិចតួចដែរ។
Major Ulcers
វាជាប្រភេទដំបៅដែលធំជាង Minor Ulcers ហើយក៏ច្រើនតែមានរូបភាពមិនច្បាស់លាស់ ហើយប្រហែលជា រីកធំឡើយ និងចាក់ជ្រៅទៅក្នុងជាលិកាជាង Minor Ulcers ទៅទៀត។ វាអាចកើតឡើងរយៈពេលច្រើនសប្តាហ៍ និងទំនងជាបន្សល់នូវស្នាមទៀតផងក្រោយជារួច។
រោគសញ្ញា
ដំបៅអាចមានលក្ខណៈឈឺចាប់ខ្លាំង ហើយការឈឺចាប់នេះ អាចបង្កឡើងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនៅពេលញ៉ាំអាហារ ភេសជ្ជៈ និងអនាម័យមាត់ធ្មេញមិនល្អ។ ដំបៅប្រភេទ HU ប្រហែលជា៖
– កើតឡើងជាដំបៅដែលឈឺចាប់ខ្លាំងបំផុតក្នុងមាត់
– កើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀតយ៉ាងលឿន ដូច្នេះការបង្ករោគហាក់បីដូចជាបន្តជាប់
– ទំហំកាន់តែធំ កើតឡើងជាមួយគ្នាទៅនឹងទំហំដែលធំៗ
– ត្រូវការពេល ១០ថ្ងៃឡើងទៅទើបជាវិញ
– កើតឡើងគ្រប់កន្លែងនៃមាត់
ដំបៅក្នុងមាត់ប្រភេទនេះ ត្រូវបានគេរកឃើញច្រើននៅលើមនុស្សស្រី ហើយក៏លើមនុស្សចាស់ផងដែរ។
រោគសញ្ញានៃដំបៅ Minorនិង Major Ulcers មានដូចជា៖
– ដំបៅមួយ ឬច្រើនដែលកើតឡើងនៅក្នុងថ្ពាល់ គល់បំពង់ក ឬអណ្តាត
– កើតឡើងជាដំបៅមូល ដែលជាយៗរបស់វាក្រហម និងលឿង ស ឬប្រផេះនៅកណ្តាល។
ក្នុងពេលកើតដំបៅក្នុងមាត់ខ្លាំងក្លា អ្នកជំងឺខ្លះអាចមានអាការៈក្តៅខ្លួន អស់កម្លាំង និងហើមកូនកណ្តុរទៀត។
មូលហេតុ
មូលហេតុពិតប្រាកដៃដំបៅក្នុងមាត់នៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើទេ ហើយវាក៏មានការប្រែប្រួលពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតដែរ។ មានមូលហេតុមួយចំនួន និងកត្តាជាច្រើនដែលនាំឲ្យដំបៅក្នុងមាត់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរដូចជា៖
– ជក់បារី
– ផ្លែឈើជូរៗ និងអាហារផ្សេងៗទៀតដែលមានជាតិអាស៊ីតខ្ពស់
– ធ្មេញដាក់មិនបានល្អដែលវានាំឲ្យកកិតដល់អញ្ចាញធ្មេញ និងមាត់
– ស្ត្រេស ឬថប់អារម្មណ៍
– បម្រែបម្រួលអ័រម៉ូនក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ ភាពពេញវ័យ និងរាំងរដូវ
– ការប្រើប្រាស់ថ្នាំដូចជា Beta-blocker និងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់
– កត្តាហ្សែន
អ្នកខ្លះប្រហែលជាកើតជាដំបៅដោយសារតែជំងឺខុសៗគ្នា ឬការកង្វះជីវជាតិក្នុងខ្លួន។ ជំងឺមួយចំនួនដូចជាជំងឺដំបៅក្នុងពោះវៀន Crohn’s Disease ការកង្វះវីតាមីន B12 ឬប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយក៏អាចបង្កជាដំបៅក្នុងមាត់បានដែរ។
តើដំបៅក្នុងមាត់គឺជាមហារីកដែរទេ?
ជំងឺមហារីកមាត់ និងដំបៅក្នុងមាត់ គឺជាលក្ខណៈមួយនៃរោគសញ្ញារបស់វា។ យ៉ាងណាមិញ ដូចអ្វីដែលបាននិយាយពីខាងលើអញ្ចឹងគឺថា រាល់ដំបៅថ្មីៗ ឬដំបៅដែលកើតឡើងជាប់រហូត គឺត្រូវការពិនិត្យ។
មានភាពខុសគ្នាមួយចំនួនរវាងដំបៅនៅមាត់ និងអ្វីដែលអាចជាមហារីកដូចជា ៖
– ដំបៅក្នុងមាត់ច្រើនតែឈឺចាប់ខ្លាំង ខណៈពេលដែលមហារីកមាត់មិនមានការឈឺចាប់ទេ
• ដំបៅក្នុងមាត់នឹងជាទៅវិញរយៈពេលប្រហែល ២សប្តាហ៍ ខណៈពេលដែលមហារីកមាត់នឹងមិនបាត់ទៅវិញទេ ហើយច្រើនតែរាលដាលទៅកន្លែងផ្សេង
• ដំបៅមហារីកមាត់ប្រហែលជាមានរូបភាពគ្រឺមៗ រឹង និងងាយដាច់ដោច
• មហារីកមាត់ច្រើនតែច្របល់ចូលគ្នានៃតំបន់ក្រហម ស ឬ ពណ៌សធំៗ ដែលកើតឡើងនៅលើអណ្តាត ចុងបំពង់ក អញ្ចាញធ្មេញ ឬថ្ពាល់
• ជំងឺមហារីកមាត់ច្រើនតែជាប់ទាក់ទងនឹងការញ៉ាំគ្រឿងស្រវឹងច្រើនៗ ឬជក់បារី។
ពេលដែលត្រូវទៅជួបពេទ្យ
អ្នកដែលឧស្សាហ៍មានដំបៅក្នុងមាត់ប្រហែលជាពិបាកនឹងដឹងថាពេលណាដែលត្រូវទៅជួបពេទ្យណាស់។ យ៉ាងណាមិញ មានស្ថានភាពមួយចំនួនដែលមនុស្សម្នាក់គួរតែទៅជួបពេទ្យឲ្យបានលឿនតាមតែអាចធ្វើទៅបាន។ កាលៈទេសៈមួយចំនួនមានដូចជា ៖
– លក្ខណៈដំបៅដែលមិនឈឺ
– ដំបៅខុសធម្មតាដែលមានរូបរាងថ្មីក្នុងមាត់
– ដំបៅដែលកំពុងតែរាលដាល
– ដំបៅដែលមានរយៈពេលយូរជាង ៣សប្តាហ៍
មូលហេតុផ្សេងៗទៀតដែលត្រូវស្វែងរកការព្យាបាលដែរមានដូចជា៖
– មានការឈឺចាប់ខ្លាំង ឬដំបៅធំៗ
– ក្តៅខ្លួន
– កើតឡើងក្រោយពីកំពុងតែចាប់ផ្តើមលេបថ្នាំថ្មីមួយ
– ការបង្ករោគដោយបាក់តេរីប្រភេទ secondary
ការព្យាបាល
លើករណីភាគច្រើន ការឈឺចាប់ និងការមិនមានផាសុកភាពដោយសារតែដំបៅមាត់នឹងស្រួលបួលវិញក្នុងរយៈពេល ពីរបីថ្ងៃ បន្ទាប់មកនឹងបាត់ទៅវិញប្រហែល ២សប្តាហ៍ ដោយមិនបាច់ព្យាបាលអ្វីឡើយ។ សម្រាប់អ្នកខ្លះទៀតដែលមានការឈឺចាប់ខ្លាំង ឬដំបៅនោះឧស្សាហ៍កើតឡើងពេក ពេទ្យធ្មេញប្រហែលជាណែនាំនូវសូលុយស្យុមួយដើម្បីអាចបន្ថយការហើម និងការឈឺចាប់បាន។ ពេទ្យធ្មេញប្រហែលជាចេញជាទឹកខ្ពុរមាត់សម្រាប់សម្លាប់បាក់តេរី ឬថ្នាំលេបនៅលើដំបៅនោះដោយផ្ទាល់តែម្តង។
ការបង្ការ
ដំបៅក្នុងមាត់គឺមិនមានការព្យាបាលអ្វីឡើយ ហើយជាធម្មតាវាកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងមាត់តែម្តង។ ថ្វីបើលក្ខណៈរូបរាងរបស់ដំបៅប្រហែលជាកើតឡើងដោយមិនអាចចៀសផុតក៏ដោយ ក៏មានរឿងមួយចំនួនដែលមនុស្សយើងអាចធ្វើបាន ដើម្បីបន្ថយភាពធ្ងន់ធ្ងរ ឬបន្ថយពេលវេលានៃការកើតជំងឺនេះបានដែរ។
វិធីសាស្ត្របង្ការមួយចំនួនមានដូចជា៖
• ពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យអំពីការផ្លាស់ប្តូរថ្នាំប្រើប្រាស់ដែលត្រូវបានដឹងថា ជាមូលហេតុនៃដំបៅក្នុងមាត់
• ចៀសវាងអាហារដែលធ្វើឲ្យកើតរោគសញ្ញា ឬធ្វើឲ្យរោគសញ្ញាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ
• រក្សាមាត់ឲ្យស្អាតល្អជាមួយនឹងការដុសសម្អាតមាត់ជាប្រចាំ
• ចៀសវាងមូលហេតុដែលនាំឲ្យកើតដំបៅមាត់កាលពីមុនៗ៕
ដកស្រង់ពីគេហទំព័រ http://health.com.kh/
ចែករំលែកព័តមាននេះ