រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ការដាំដុះ និងនាំចេញទិន្នផលកៅស៊ូរបស់កម្ពុជាកាន់តែប្រសើរឡើង បើទោះជាកេរ្តិ៍ឈ្មោះកៅស៊ូកម្ពុជាមិនសូវល្បីល្បាញនៅក្នុងប្រទេសឧស្សាហកម្មធំៗដូចជា សហភាពអឺរ៉ុប ចិន ឬអាមេរិកក្តី ។ ដោយសារតែភាពប្រសើរឡើងនៃវិស័យនេះ វាបានចូលរួមចំណែកជួយទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឱ្យរក្សាបាននូវកំណើន៧%ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។
តាមរបាយការណ៍ផ្លូវការរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ក្នុងរយៈពេល១២ខែកាលពីឆ្នាំ២០១៧ កម្ពុជាបាននាំចេញជ័រកៅស៊ូកើនឡើង៣៣% ដែលមានចំនួន១៨៨.៨៣២តោន បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ។ ចំណែកតម្លៃកៅស៊ូនៅលើទីផ្សារ អាចលក់បានថ្លៃជាមធ្យម១.៤២២ដុល្លារក្នុង១តោន កើនឡើង៣០៣ដុល្លារក្នុង១តោន បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦។
អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ប៉ុល សុផា បានប្រាប់កោះសន្តិភាពនៅថ្ងៃទី២២ មករា ថា ទិន្នផលកៅស៊ូនឹងបន្តកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំនេះ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៥ ។
ស្របជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ម៉ែន សុភ័ក្ត្រ អគ្គលេខាធិការសមាគមចម្ការកៅស៊ូកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដំណាំកៅស៊ូមានសន្ទុះកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ទាំងការដាំដុះ និងការនាំចេញ ។ ការកើនឡើងនេះ ដោយសារផ្ទៃដីដាំកៅស៊ូពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំបានកើនឡើងយ៉ាងគំហុក តាមរយៈការផ្តល់សម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងការផ្តល់ដីកម្មសិទ្ធិដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ។ ចំណែកតម្លៃកៅស៊ូក៏ទទួលបានសមរម្យផងដែរចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០ ដែលធ្វើឱ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងពីកសិករ និងវិស័យឯកជនវិនិយោគទៅលើវិស័យនេះ ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក វង្សី វិស្សុត បានលើកឡើងកាលពីពេលកន្លងទៅថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែរក្សាកំណើនបានល្អប្រសើរ ដោយសារមានការទ្រទ្រង់ពីវិស័យ៣សំខាន់ៗ គឺឧស្សាហកម្ម សេវាកម្ម និងកសិកម្ម ហើយក្នុងនោះ ដំណាំកសិឧស្សាហកម្មរួមមាន កៅស៊ូ និងដំឡូង មាននិន្នាការកាន់តែល្អប្រសើរដែលជួយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ។
កំណើននៃឧស្សាហកម្មយានយន្ដ និងរបកគំហើញថ្មីនៃរថយន្ដ គឺជាហេតុផលចម្បងដែលធ្វើឲ្យទីផ្សារនៃឧស្សាហកម្មកៅស៊ូមានការរីកចម្រើន ។ បណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាទីផ្សារធំបំផុតសម្រាប់ឧស្សាហកម្មកៅស៊ូ ដោយសារតែកំណើននៃឧស្សាហកម្មយានយន្ដ។ ចំណែកអាមេរិកខាងជើង ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងមានកំណើនរឹងមាំ ខណៈដែលបណ្ដាប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងមានកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សលើទីផ្សារមួយនេះក្នុងពេលអនាគត ។
ថ្លែងប្រាប់កោះសន្ដិភាពកាលពីខែធ្នូកន្លងមក លោកចេហ្វ បូដ (Jef BOEDT) អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនសុកហ្វីនកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា តម្លៃកៅស៊ូនៅលើទីផ្សារវាជារឿងស្មុគស្មាញមួយ ព្រោះវាមាននិន្នាការទៅតាមទីផ្សារប្រេង និងការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ពិសេសគឺការថមថយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន ។ ប៉ុន្ដែដោយសារកំណើនប្រជាសាស្ត្រ និងការរីកចម្រើននៃឧស្សាហកម្មយានយន្ដសព្វថ្ងៃ ធ្វើឲ្យទីផ្សារដំណាំនេះនឹងប្រសើរឡើងវិញនៅឆ្នាំខាងមុខ ។
លោក ចេហ្វ និយាយថា ៖« ក្រុមហ៊ុនយើងមានបទពិសោធន៍ដាំកៅស៊ូជាង១០០ឆ្នាំមកហើយនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗទៀត ដូច្នេះបញ្ហាតម្លៃ គឺយើងដឹងច្បាស់ វាមិនស្ថិតស្ថេរនោះទេ ឆ្នាំនេះធ្លាក់ចុះ តែ៥ឆ្នាំក្រោយ វាអាចនឹងឡើងថ្លៃវិញ ហើយខ្ញុំជឿជាក់ថា តម្លៃកៅស៊ូនឹងកើនឡើងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៨ ដោយសារកំណើននៃប្រជាសាស្ត្រនៅលើពិភពលោក និងការរីកចម្រើននៃឧស្សាហកម្មយានយន្ដ នោះនឹងធ្វើឲ្យតម្រូវការកៅស៊ូកើនឡើង ។ ខ្ញុំលើកហេតុផលមួយដែលអ្នកអាចមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែក កាលពីខ្ញុំមកដល់កម្ពុជាក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១០ ការប្រើប្រាស់យានយន្ដដូចជា រថយន្ដ និងម៉ូតូ គឺមានតិចតួចណាស់ តែសព្វថ្ងៃនេះ នៅតាមដងផ្លូវពោរពេញដោយយានយន្ដ ពិសេសគឺនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយខ្ញុំជឿជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសចិននឹងបន្ដរីកចម្រើនថែមទៀត ។ នេះជាហេតុផលចម្បងដែលទីផ្សារកៅស៊ូនឹងប្រសើរឡើង ដូច្នេះចូរអ្នកកុំផ្លាស់ប្ដូរទិសដៅ ប្រសិនបើអ្នកមានចម្ការកៅស៊ូ » ។
លោក ម៉ែន សុភ័ក្ត្រ បានឱ្យដឹងផងដែរថា កៅស៊ូ គឺជាដំណាំមួយដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាតាំងពីយូរណាស់មកហើយ ។ លោកបន្តថា វិស័យកៅស៊ូបានធ្វើឱ្យកើនឡើងនូវរូបិយប័ណ្ណបរទេសតាមរយៈការនាំចេញ, ជួយបង្កើនការងារសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុក, ទាក់ទាញការវិនិយោគក្នុងការបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលពាក់កណ្តាលសម្រេច ហើយនាពេលអនាគត អាចនឹងមានវិនិយោគិនបរទេសបង្កើតរោងចក្រកែច្នៃផលិតផលសម្រេចផងដែរ ។ ក្រៅពីនេះ វិស័យកៅស៊ូក៏បានចូលរួមចំណែកបង់ពន្ធជូនរដ្ឋជាច្រើនដែរដូចជា ពន្ធប្រាក់ចំណេញ និងពន្ធនាំចេញជាដើម ។
បើតាមរបាយការណ៍នាយកដ្ឋានកៅស៊ូ ផ្ទៃដីដាំកៅស៊ូក្នុងឆ្នាំ២០១៧ មានចំនួនជាង៤៣ម៉ឺនហិកតា (៤៣៦.៣៣៩) ក្នុងនោះផ្ទៃដីចៀរជ័រមានចំនួនជាង១៧ម៉ឺនហិកតា ស្មើនឹង៣៩,០១% និងផ្ទៃដីថែទាំមានចំនួន២៦ម៉ឺនហិកតា ស្មើនឹង៦០,៩៨% ។ ខេត្តដែលដាំកៅស៊ូច្រើនជាងគេ គឺកំពង់ចាម ត្បូងឃ្មុំ រតនគិរី និងក្រចេះ រួមទាំងខេត្តមួយចំនួនទៀត។ ពេញមួយឆ្នាំ២០១៧ ផលិតកម្មកៅស៊ូសម្រេចបានចំនួន១៩៣.២៨៦តោន កើនឡើងចំនួន៤៨.០៨៧តោន ស្មើនឹង៣៣% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន ។
លោក ប៉ុល សុផា អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូនៃក្រសួងកសិកម្ម បានប្រាប់កោះសន្តិភាពដែរថា ដើម្បីធ្វើឱ្យវិស័យកៅស៊ូនេះកាន់តែប្រសើរជាងមុន អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូកម្ពុជា តែងតែជំរុញទៅដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធឱ្យថែទាំចម្ការ និងការប្រមូលផលឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើង ។
លោកប្រាប់បន្ថែមថា ៖« ផលិតផលកៅស៊ូស្រុកខ្មែរមានការកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំនេះ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២៤-២០២៥ គឺកើនឡើងរហូត ហើយទីផ្សារនាំចេញរបស់កម្ពុជា រួមមាន ចិន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី និងសិង្ហបុរី » ។
យ៉ាងណាមិញ លោក ម៉ែន សុភ័ក្ត្រ លើកឡើងថា កៅស៊ូកម្ពុជាមានគុណភាពល្អតាមស្តង់ដាអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែទីផ្សារនាំចេញនៃផលិតផលនេះហាក់គ្មានភាពរឹងមាំទេ ដោយសារមិនទាន់មានប្រទេសណាមួយដែលជាទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជានាំចេញទទួលស្គាល់ផ្តាច់មុខទេ ខណៈការលក់រាល់ថ្ងៃនេះ បានត្រឹមតែលក់ឱ្យឈ្មួញកណ្តាលដូចជា ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី វៀតណាម និងសិង្ហបុរី ដែលយកទៅលក់បន្តទៀតទៅប្រទេសចិន អឺរ៉ុប និងប្រទេសផ្សេងៗទៀត ។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ៖« អីចឹង អ្នកទិញធំ គេទៅទិញនៅវៀតណាមដែលមានទិន្នផលច្រើន នៅថៃ និងម៉ាឡេស៊ីតែម្តង គេអត់ទិញផ្ទាល់ពីយើងទេ ។ អីចឹង យើងជាទីផ្សារបន្ទាប់បន្សំ និងបំពេញបន្ថែមរបស់ពួកគាត់ ប្រសិនបើគេខ្វះបរិមាណ គេអាចមកទិញយើង បើមិនអីចឹងទេ វៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាងយើង ឬម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូណេស៊ី មកបញ្ជាទិញច្រើនជាងមុនបន្តិចទៅ ដើម្បីបំពេញបន្ថែមទីផ្សាររបស់គេផ្សេងៗ ។ អីចឹងហើយផលិតរបស់យើងឈ្មោះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ប៉ុន្តែគុណភាពគឺយើងល្អហើយ។ អ្នកដែលបានប្រើប្រាស់ផលិតផលរបស់យើង គេទទួលស្គាល់ថា យើងមានគុណភាពស្តង់ដាដូចគេដែរ » ។
លោកបន្ថែមថា ការណ៍ដែលកៅស៊ូកម្ពុជា មិនសូវមានឈ្មោះនៅលើទីផ្សារ ដោយសារបរិមាណនាំចេញមានចំនួនតិច ហើយប្រទេសបញ្ជាទិញធំៗដូចជា អឺរ៉ុប ជប៉ុន និងចិនជាដើមត្រូវការចំនួនច្រើន ។
លោកបញ្ជាក់ថា ដើម្បីលើកកម្ពស់ឈ្មោះផលិតផលកៅស៊ូកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ឬក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ត្រូវបង្កើតការផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៅប្រទេសដែលប្រើប្រាស់ និងទិញកៅស៊ូ ដើម្បីឱ្យប្រទេសធំៗទាំងនោះជួយទិញផលិតផលកម្ពុជា ក្នុងកម្រិតតម្លៃមួយនៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ ដូចផលិតផលដទៃដែរ។ ទោះជាបែបនេះក្តី លោកលើកឡើងថា ៖« ប៉ុន្តែវាពិបាកដែរ ដោយសារទិន្នផលរបស់យើងមានបរិមាណតិច ហើយប្រទេសបញ្ជាទិញមានចំនួនច្រើនរហូត១ម៉ឺន ឬ២ម៉ឺនតោន ហើយកម្ពុជាលក់ភាគច្រើនត្រឹមតែម្តង១០០តោន ទៅ៥០០តោនប៉ុណ្ណោះ » ។
លោក ប៉ុល សុផា ទទួលស្គាល់ថា កត្តាដែលកៅស៊ូកម្ពុជា មិនសូវមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសឧស្សាហកម្មធំៗ ដោយសារទីផ្សារនាំចេញមិនមែនជាទីផ្សារផ្ទាល់ ដែលភាគច្រើននាំចេញតាមរយៈទីផ្សាររបស់ប្រទេសវៀតណាម ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសខាងក្រៅមិនបានដឹងពីផលិតផលរបស់កម្ពុជា ។
លោកបានអះអាងថា ៖« ដោយសារបញ្ហានេះហើយ ទើបទាំងក្រសួងកសិកម្ម និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មតែងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយនៅតាមទីផ្សារធ្វើម៉េចឱ្យបានទៅតាមទីផ្សារចុងក្រោយ ដើម្បីឱ្យកៅស៊ូយើងនេះមានកិត្តិនាមនៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ » ។
ខណៈបច្ចុប្បន្ន បើទោះបីជាការនាំចេញមានភាពប្រសើរឡើងជាងមុន ជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិពិតមែន ប៉ុន្តែអ្នកដាំក៏ដូចជាអ្នកនាំចេញ ហាក់មិនសូវទទួលបានផលចំណេញច្រើនទេ ព្រោះតែតម្លៃកៅស៊ូនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះនៅទ្រឹងត្រឹមកម្រិត១.៥០០ដុល្លារក្នុង១តោនប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯថ្លៃដើមផលិតកម្មក៏ខ្ពស់ផងដែរ ។ នេះបើតាមការយល់ឃើញរបស់អគ្គលេខាធិការសមាគមចម្ការកៅស៊ូកម្ពុជាលោក ម៉ែន សុភ័ក្ត្រ ។
បើតាមជំនួបពិភាក្សាការងារវិនិយោគរវាងភាគីចិន និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម កាលពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៧នេះ ខេត្តសានស៊ី ប្រទេសចិនបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាមួយ ជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីទិញកៅស៊ូកម្ពុជា ចំនួន៣០ម៉ឺនតោន ដែលសង្ឃឹមថា នឹងអាចចាប់ផ្ដើមដំណើរការនាំចូលពីកម្ពុជាជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ២០១៨ នេះ ។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានកៅស៊ូ តម្លៃជ័រកៅស៊ូជាមធ្យមនៅសប្តាហ៍ទី៣នៃខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ជ័រស្ងួតមានតម្លៃ៤.៣៦០រៀល និងជ័រកក២.១២០រៀលក្នុង១គីឡូក្រាម ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ