ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ៖ ប្រាសាទកំពង់ព្រះគឺជាប្រាសាទមួយមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេក្នុងចំណោមប្រាសាទនានានៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ។ ប្រាសាទនេះមានទីតាំងស្ថិតក្នុងភូមិកំពង់ព្រះ ឃុំឆ្នុកទ្រូ ស្រុកបរិបូណ៌ មានចម្ងាយសរុប៤៤គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្ត។
លោកសុខ ធួក ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្ត មានប្រសាសន៍ថា ប្រាសាទកំពង់ព្រះបានកសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី៨ក្នុងរាជក្សត្រិយ៍ជ័យទេវី ។ ប្រាសាទនេះស្ថិតក្នុងរចនាបទកំពង់ព្រះមុនសម័យអង្គរ ។
លោកស៊ីវ រុន ប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តរៀបរាប់ថា ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រាសាទកំពង់ព្រះ ភ្ញៀវទេសចរទាំងឡាយត្រូវឆ្លងកាត់ទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៥ និងចូលតាមផ្លូវលំមានចម្ងាយ៤៤គីឡូម៉ែត្រ ដោយចំណាយពេលប្រមាណ១ម៉ោង៣០នាទី។ គេអាចធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកក៏បានដោយត្រូវជិះកាណូតពីកំពង់ផែផ្សារក្រោម ក្នុងរយៈពេលជាង២ម៉ោង ។
ប្រាសាទកំពង់ព្រះកសាងលើដីទួលមួយក្នុងបរិវេណវត្តកំពង់ព្រះដែលពីបុរាណកាលមកគេហៅតៗគ្នាមកថា«វត្តទួលព្រះស្រីពិជ័យសូរវង្សកំពង់ព្រះ» ។ នៅទីនោះគេឃើញមានប្រាសាទចំនួនពីរឈរទន្ទឹមគ្នា គឺប្រាសាទស្រីនិងប្រាសាទប្រុសដែលទាំងពីរប្រាសាទនេះគេហៅថា ប្រាសាទ«កំពង់ព្រះ» ។ នៅខែវស្សាពេលទឹកលិចព័ទ្ធទីទួលនៃប្រាសាទ ហើយយើងក្រឡេកមើលពីចម្ងាយចំមុខខ្លោងទ្វារចូលនៃប្រាសាទយើងនឹងឃើញសភាពស្ងាត់ជ្រងំដែលបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទទាំងពីរនេះមិនសូវមានអ្នកណាទៅដល់និង ទទួលការអភិរក្សដោយប្រក្រតីឡើយ ។
នៅជុំវិញប្រាសាទក៏ដូចជាទីទួលប្រាសាទសម្បូរដោយព្រៃរនាម ដែលពិបាកកាប់ឆ្ការដោយហេតុថា នៅរដូវប្រាំងប្រជាពលរដ្ឋទៅតាំងទីលំនៅនៅជិតទីទួលមួយនេះ ប៉ុន្តែនៅរដូវវស្សាពេលទឹកទន្លេសាបជន់ឡើងមកទើបពួកគាត់រើទីជម្រកផ្ទះសម្បែងទៅតាំងនៅបណ្តោះអាសន្នជុំវិញទីទួលប្រាសាទវិញ ។ បើយើងចូលតាមខ្លោងទ្វារវត្តទិសខាងជើងចម្ងាយប្រមាណ៣០ម៉ែត្រយើងនឹងឃើញទិដ្ឋភាពអណ្តូងប្រេងមួយស្ថិតនៅខាងជើងឆៀងខាងលិចប្រាសាទទាំងពីរដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវកម្ទេចកម្ទីបាក់ធ្លាក់ចូល ព្រមទាំងមានសម្រាមផ្សេងៗដែលប្រជាពលរដ្ឋយកទៅចាក់លុបបង្ការកុំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់កូនចៅរបស់គាត់ និងម្យ៉ាងទៀតដោយធម្មជាតិដីបាក់លុបអណ្តូងជិតយើងមិនអាចមើលឃើញជាក់លាក់បានឡើយ ។ នៅក្បែរអណ្តូងយើងឃើញមានទម្រលិង្គមួយដែលធ្វើអំពីថ្ម «មានគន្លាក់ដំណាប់តាមប្រភេទលិង្គ»។
ប្រាសាទនេះបុព្វបុរសយើងធ្វើឡើងសម្រាប់ឧទិ្ទសចំពោះលិទ្ធិទេវរាជតាមបែបព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ចំណែករូបលិង្គព្រះឥសូរ ត្រូវមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តយកទៅរក្សាទុកនៅសារមន្ទីរខេត្តដើម្បីចៀសវាងការបាត់បង់ដោយប្រការផ្សេងៗ ។ ទម្រនិងលិង្គកសាងឡើងទុកជាតង្វាយ និងទុកជានិមិត្តរូបនៃជ័យជម្នះក្នុងការធ្វើសឹកសង្គ្រាមនាសម័យសតវត្យទី៧និងទី៨ ។
ចេញពីទីតាំងអណ្តូងប្រេងប្រមាណ៣០ម៉ែត្រយើងនឹងទៅដល់មុខប្រាសាទទាំងពីរដែលជាទីចាប់អារម្មណ៍ ។ តួប្រាសាទពីរសាងសង់បែរមុខទៅទិសខាងជើងឆ្ពោះទៅរកទន្លេសាបដែលនៅចម្ងាយប្រមាណជាង១គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅបរិវេណគ្រប់គ្រងដោយវត្តកំពង់ព្រះ មានផ្ទៃក្រឡា១០.០០០ម៉ែត្រការ៉េ ជាកម្មសិទ្ធិសាធារណៈដែលបានសាងសង់ឡើងអំពីឥដ្ឋ និងថ្មភក់ ។
ប្រាសាទស្រីមានទំហំ៦គុណនឹង៥ម៉ែត្រ មានកម្ពស់១០ម៉ែត្រ មានទ្វារបញ្ឆោតចំនួន៣ សម្រាប់ជ្រុង៣ និងទ្វារអាចចូលទៅក្នុងប្រាសាទបានមាន១ បែរទៅទិសខាងជើង។ នៅលើគ្រប់ខ្លោងទ្វារ លើផ្តែរ សសរពេជ្រ ឬសសរទាំង៤ យើងឃើញក្បាច់ចម្លាក់ដ៏រស់រវើកទាំងក្បាច់ភ្ញីផ្កា និងក្បាច់ផ្សេងៗបញ្ជាក់បានថា ភាពសម្បូររុងរឿងថ្កុំថ្កើង មានឥទ្ធិពលប្រកបដោយការគោរពបូជាដល់លទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា និងមានជំនឿជឿជាក់លើស្នាដៃរបស់ខ្លួនដើម្បីឧទិ្ទសចំពោះបុព្វបុរសនាយុគសម័យនោះ ។ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា សម័យនោះ អរិយធម៌ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីនៃការគោរពបូជាគឺបែបមាតាធិបតេយ្យ អាស្រ័យហេតុនេះទើបយើងឃើញប្រាសាទស្រីមានលក្ខណៈធំហើយខ្ពស់ និងមានសោភ័ណភាពជាងប្រាសាទប្រុសដែលនៅក្បែរគ្នានោះ ។
ចំណែកប្រាសាទប្រុសដែលនៅចម្ងាយពីប្រាសាទស្រីប្រមាណ៣ម៉ែត្រ យើងឃើញមានភាពខុសប្លែកគ្នាជាមួយប្រាសាទស្រី ទាំងទំហំនិងទាំងកម្ពស់ ព្រមជាមួយនឹងក្បាច់រចនាផ្សេងៗ មិនមានលក្ខណៈជាទីចាប់អារម្មណ៍ឡើយ ។ ប្រាសាទនេះមានកម្ពស់៤គុណនឹង៤ម៉ែត្រ និងកម្ពស់ជាង៥ម៉ែត្រ ច្រកទ្វារចូលត្រូវបែកបាក់ ទ្រុឌទ្រោមធ្ងន់បំផុត និងត្រូវរងគ្រោះមហន្តរាយយ៉ាងពិតប្រាកដ បើសិនជាយើងមិនបានគិតគូរ និងមានវិធានការអភិរក្សទាន់ពេលវេលាទេ នោះ ។
នៅលើកំពូលប្រាសាទប្រុសគេឃើញមានដំបូលរាងដូចជាសាជី ធ្វើពីឈើប្រក់ហ្រ៊ីប្រូ ជាលក្ខណៈគ្របពីលើបណ្តោះអាសន្នដើម្បីការពារទឹកភ្លៀងកុំឱ្យច្រោះខូចខាតតួប្រាសាទ ។ តាមការផ្តល់ព័ត៌មានផ្សេងៗប្រាសាទប្រុស មិនមានចំណាស់ជាងប្រាសាទស្រីឡើយ គឺគេកសាងដំណាលប្រាសាទស្រីដែរ តែប្រាសាទស្រីនៅរឹងមាំជាង ឯការកសាងប្រាសាទនេះមានឥដ្ឋ និងថ្មភក់ដូចប្រាសាទស្រីដែរ ។
លោកស៊ីវ រុន ប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តបញ្ជាក់ថា «ប្រាសាទកំពង់ព្រះ បើសិនជាយើងមិនយកចិត្តទុកដាក់ជួយថែរក្សាទេនោះនឹងមានមហន្តរាយជាក់ជាពុំខានទាំងការបំផ្លាញដោយធម្មជាតិ និងការបំផ្លាញដោយមនុស្ស ហើយប្រាសាទដែលនឹងងាយរងគ្រោះជាងគេ គឺប្រាសាទប្រុសដែលពេលនេះកំពុងទ្រុឌទ្រោមខ្លាំង»។កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននៅជុំវិញប្រាសាទទាំង២មានក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទមួយបានជីកដីដំឡើងអង់តែនទូរស័ព្ទជាប់នឹងជើងប្រាសាទស្រី ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គ្រឹះប្រាសាទទៀតផង ។ ពេលនោះមានការចាប់ឃាត់សម្ភារ និងមនុស្សដាក់ពន្ធនាគារដោយវប្បធម៌ជាអ្នកប្តឹង ។ ក្រោយមកមានសំណងចំពោះការខូចខាតពីក្រុមហ៊ុន ។ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈបានទៅសិក្សាជួសជុល និងចាក់ដីលុបបំពេញវិញ ប៉ុន្តែក្រោយពីនោះមកមិនមានឃើញធ្វើអ្វីទៀតទេ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ