ក.ក.ន ៖ កោះសន្តិភាពបានទទួលអត្ថបទបកប្រែជាភាសាខ្មែរដោយកញ្ញាវង្ស សុជាតា និងលោកអ៊ុំ សុធា ដែលមានកញ្ញាកែវ គូនីឡា ជាអ្នកត្រួតពិនិត្យ ។ អត្ថបទនេះជាការស្រាវជ្រាវរបស់លោក Eisel Mazard ជាអ្នកប្រាជ្ញខាងភាសាបាលី ដែលជាអក្សរ និងភាសាមានអាយុចំណាស់ជាងគេនៃព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ។ លោកក៏ជាអ្នកប្រាជ្ញខាងប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាសា និងចេះនយោបាយនៃថេរវាទអាស៊ី ។ ការស្រាវជ្រាវរបស់លោកទាក់ទងយ៉ាងសំខាន់លើតំបន់អាស៊ី អាគ្នេយ៍ដែនគោក រួមមានកម្ពុជា ឡាវ យូណា ននិងថៃ ។ អាសយដ្ឋានគេហទំព័រ ៖ https://www.pali.pratyeka.org/. ។ ការបកស្រាយក្នុងអត្ថបទដ៏មានតំលៃនេះគឺពាក្យថា «សុវណ្ណភូមិ» ដែលជនជាតិខ្មែរតែងហៅទឹកដីរបស់ខ្លួនថា ដែនដីសុវណ្ណភូមិ ហើយកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននេះ អាកាសយានដ្ឋានដ៏ទំនើបមួយនៅជាយក្រុងបាងកកក៏គេដាក់ថា សុវណ្ណភូមិដែរ ។ តើប្រភពអាថ៌កំបាំងនៃពាក្យ «សុវណ្ណភូមិ» មកពីណា? នេះគ្រាន់តែជាការស្រាវជ្រាវមួយផ្នែកប៉ុណ្ណោះ និងមិនទាក់ទងនឹងជំលោះកម្ពុជា-ថៃ បច្ចុប្បន្នរឿងដែនដីជាប់គ្នានោះឡើយ ។ សូមអស់លោកអ្នកអានតាមដានការចុះផ្សាយបន្តបន្ទាប់ដូចខាងក្រោម ៖
ពាក្យថា សុវណ្ណភូមិ (Suvannabhumi) មិនមែនគ្រាន់តែជាឈ្មោះអាកាសយានដ្ឋានមួយតែប៉ុណ្ណោះទេ ពាក្យនេះបានដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនារបស់ថៃជាង១០០ឆ្នាំមកនេះ ។ សព្វថ្ងៃនេះ រឿងប្រឌិតនៃពាក្យសុវណ្ណភូមិ ត្រូវបានថៃប្រើប្រាស់ដើម្បីទាញអំណះអំណាងថា ប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងថែមទាំងវៀតណាមផង ធ្លាប់ជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែក្រោយមកបាន «បាត់បង់»ដោយសារសង្គ្រាមបន្តបន្ទាប់ (ដែលសេចក្តីលំអិតច្រើនមានតែនៅក្នុងក្តីស្រមើស្រមៃប៉ុណ្ណោះ) ។ អត្ថបទនេះសរសេរឡើងដើម្បីរកប្រភពដើមនៃរឿងប្រឌិតនៃពាក្យសុវណ្ណភូមិ តាមការបំលែងន័យជាលំដាប់លំដោយ រហូតដល់រដ្ឋាភិបាលថៃជំនាន់លោក ថាក់ស៊ីន ដែលបានយកវាមកប្រើថ្មីៗនេះ និងតួនាទីដោយឡែករបស់ពាក្យនេះនៅក្នុងជំលោះព្រំដែន ដែលកំពុងកើតមានរវាងថៃ-កម្ពុជា ។
តើប្រភពអាថ៌កំបាំងនៃពាក្យសុវណ្ណភូមិ មកពីណា? នៅឆ្នាំ១៨៣៧ លោក James Prinsep បានបកប្រែសិលាចារិកយុគសម័យអធិរាជឥណ្ឌាអសោក (Ashoka) ។ ឆ្នាំ១៨៣៧ ស្តាប់ទៅដូចជាយូរយារណាស់មកហើយ តែមែនទែនទៅជាឆ្នាំក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសម័យទំនើបនេះឯង ដោយថាមុនពាក់កណ្តាលសតវត្សទី១៩ គ្មាននរណាម្នាក់នៅថៃចាប់អារម្មណ៍ពីអត្ថន័យនៃពាក្យសុវណ្ណភូមិនេះទេ ហើយកម្រមាននរណាម្នាក់ស្គាល់ពីឈ្មោះព្រះចៅអធិការអសោកនេះណាស់ ។ បន្ទាប់លោក James Prinsep បានបកប្រែសិលាចារឹកអសោក ជាភាសាអង់គ្លេសមក មនុស្សនៅទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានក្តីរំភើបចិត្តក្រៃលែងក្នុងការដឹងពីប្រភពដំបូងបំផុតនៃព្រះពុទ្ធសាសនា (ហើយចាប់ផ្តើមសរសេរប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញ) ។ នៅភូមា ថៃ ឡាវ និងកម្ពុជា រឿងប្រឌិតថ្មីៗនេះត្រូវបានសរសេរឡើងដើម្បីបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា អធិរាជបុរាណឥណ្ឌាបានបញ្ជូនបេសកជនព្រះពុទ្ធសាសនាមកប្រទេសរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន ។ ប្រជាជនភូមាព្យាយាមសន្មតការរកឃើញនេះឱ្យទៅជាថា ព្រះពុទ្ធសាសនាបានចូលមកប្រទេសខ្លួនដោយផ្ទាល់ពីឥណ្ឌា (រជ្ជកាលរបស់ព្រះបាទ អសោក) ហើយស្របពេលជាមួយគ្នា ប្រជាជនថៃព្យាយាមបកស្រាយអត្ថបទខ្លីតែមួយនេះមួយបែបផ្សេងទៅវិញថា សាសនាព្រះពុទ្ធ បានចូលមកប្រទេសថៃមុន (មិនឆ្លងតាមភូមាទេ) ។
មួយបែបនៃចលនានេះ គឺជាការឃោសនាបែបជាតិនិយម មើលមួយបែបទៀត វាជាចលនាសោមនស្សនិយមបែបងងឹតងងុល ។ កាលពីពួកអ្នកស្រាវជ្រាវអឺរ៉ុបបានរកឃើញ និងបោះពុម្ពផ្សាយដំណឹងដ៏រំភើបអំពីពិភពបុរាណនេះហើយ ដែលនាំឱ្យមនុស្សផ្លាស់ប្តូរគំនិតអំពីប្រវត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ។ សតវត្សក្រោយមកវានាំឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររបៀបគិតបែបជាតិនិយមនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ ។ មកដល់សព្វថ្ងៃ ប្រជាជនថៃភាគច្រើននៅតែមានការយល់ឃើញយ៉ាងស្រពិចស្រពិលថា ព្រះចៅអសោក គឺជាព្រះរាជាមួយអង្គសំខាន់ណាស់ដែលបានផ្តល់ព្រះពុទ្ធសាសនាឱ្យប្រទេសថៃ ។
ពាក្យ សុវណ្ណភូមិ មិនដែលមាននៅលើផ្ទាំងសិលាចារិកក្រុងដែលបកប្រែដោយលោក James Prinsep នោះទេ ហើយក៏មិនមានឃើញលើផ្ទាំងសិលាចារិក (រាជបញ្ជា) សំខាន់ៗផ្សេងទៀតរបស់ព្រះចៅអសោកនោះដែរ ។ ប៉ុន្តែពាក្យសុវណ្ណភូមិ មាននៅលើផ្ទាំងសិលាចារឹកបាក់បែកមួយក្នុងសម័យកាលនោះ ក្រៅពីនេះ មិនមានពាក្យណាដែលអាចអានបាននៅលើផ្ទាំងសិលាចារឹកនេះទេ ។
ការពិតដែលតែងតែត្រូវបានមើលរំលងនៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានេះគឺថា ព្រះចៅអសោក គង់នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២៦០មុនគ្រឹះសករាជគឺជាង២.២០០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ។ កាលនេះគឺមានអាយុជាង១.០០០ឆ្នាំ មុនសិលាចារឹកភាសាបាលី និងសំស្ក្រឹតចំណាស់បំផុត ដែលបានរកឃើញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រាប់សតវត្សមុនតឹកតាងបុរាណវិទ្យាដំបូងបង្អស់ពីការមកដល់នៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅដែនដីអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ នៅពេលនោះគ្មានប្រជាជនថៃក្នុងប្រទេសថៃទេ ហើយប្រាសាទអង្គរវត្តក៏មិនមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ (ពេលនោះប្រទេសភូមានៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងនៃការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ និងការតាំងទីលំនៅរបស់ជនជាតិ Pyu ចាប់ផ្តើមក្នុងអំឡុងឆ្នាំ៥០០មុនគ្រឹះសករាជ ជាមួយនឹងការធ្វើអន្តោរប្រវេសន៍ និងផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ដែលកើតមានបន្ទាប់ពីនោះ មុនពេលមានអ្នកតាំងទីលំនៅដែលស្រដៀងដូចនឹងជនជាតិភូមាសព្វថ្ងៃនេះ) ។
មនុស្សភាគច្រើនមានការពិបាកមើលឃើញអ្វីដែលលើសពី១០០០ឆ្នាំឡើងទៅ ប៉ុន្តែនេះគឺជាកត្តាមូលដ្ឋានដែលបញ្ជាក់ឱ្យឃើញពីការឃោសនាដ៏ចំរូងចំរាស់នេះ បើទោះបីជាព្រះចៅអសោកបានបញ្ជូនបេសកជនព្រះពុទ្ធសាសនាមកដែនដីដែលសព្វថ្ងៃជាប្រទេសភូមា និងថៃមែនទៅចុះ តើនរណាដែលមកស្វាគមន៍ពួកគេនៅឯនេះក្នុងសតវត្សទី៣មុនគ្រឹះសករាជ? បណ្តាសិលាចារឹកអសោកផ្ទាល់មិនបានបន្សល់នូវក្តីមន្ទិលសង្ស័យពីការពិតក្នុងគំនិតអ្នកស្រាវជ្រាវទេ (គឺថាអត់ទាល់តែសោះ ព្រោះថា ព្រះចៅអាសោក មិនបានមានទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយនឹងទឹកដីដែលជាប្រទេសថៃសព្វថ្ងៃនេះ) ប៉ុន្តែរឿងប្រឌិតដែលផ្តើមចេញមួយផ្នែកដោយសារសិលាចារឹកនេះ គឺជាបាតុភូតឃោសនារបស់បណ្តាញសារព័ត៌មានមហាជន ហើយឥឡូវនេះ ក្លាយទៅជាផ្នែកមួយនៃចរន្តវប្បធម៌ពេញទំហឹង ដែលមានមនុស្សតិចណាស់ចាប់អារម្មណ៍ពីដើមកំណើតពិតរបស់វា ។ ការងារពិបាកៗ ស្ទើរទាំងអស់ពីការកត់ត្រា និងបកប្រែរាជបញ្ជារបស់ព្រះចៅអសោកបានបញ្ចប់ទៅប្រហែល១០០ឆ្នាំមុននេះ (ឧទាហរណ៍ Alfred C. Woolner, 1924, Asoka: Text and Glossary ដែលឥឡូវមានបោះពុម្ពតំលៃថោកពីឥណ្ឌា ហើយងាយរកណាស់) វាលែងជាពេលដែលត្រូវជជែកវែកញែកចាក់ឫសចាក់គល់ទៀតហើយ ។
ពិតមែនទៅ ប្រជាប្រិយភាពនៃរឿងប្រឌិតនេះមិនមានអ្វីទាក់ទងធំដុំជាមួយនឹងការសិក្សាពី សិលាចារឹកនេះទេ គឺថារឿងប្រឌិតដែលបាននិទានក្នុងប្រទេសថៃ (បទបង្ហាញផ្លូវការរបស់ NDMI សារមន្ទីរជាតិដែលពិភាក្សានៅចំណុចទី១០ ខាងក្រោម) ធម្មតាមានការភ្ជាប់យ៉ាងលឿនពីការពោលឡើងពីឈ្មោះអសោក ទៅនឹងរឿងរបស់ព្រះសង្ឃ២អង្គនាមសោណ (Sona) និងឧត្តរ (Uttara) ដែលគេសន្មតថា បានធ្វើដំណើរពីឥណ្ឌាមកថៃ ។
ប្រភពនានារបស់ថៃអះអាងដោយប្រយោល ឬផ្ទាល់ថា ដំណើររបស់សោណ និងឧត្តរ (ពីឥណ្ឌាមកថៃ) មានកត់ទុកនៅក្នុងរាជបញ្ជារបស់ព្រះចៅអសោក ប៉ុន្តែបើតាមអ្នកដែលបានអានសិលាចារឹកទាំងនោះដឹងថា វាជាការប្រឌិតឡើងសុទ្ធសាធ ហេតុនេះការបំលែងដំណើររឿងទាំងពីរឱ្យស៊ីគ្នា គឺបានសរសេរឡើងក្នុងសភាពមិនច្បាស់លាស់សោះតែម្តង ។
ការឃោសនានេះ គឺពឹងទាំងស្រុងពីសន្មតកម្មថា រឿងនេះ (មិនមានមនុស្សច្រើនទេ ដែលអានដោយខ្លួនឯង ព្រោះរឿងដែលសរសេរនោះជាភាសាបាលី) មានកត់ត្រានៅក្នុងដំណើរការប្រវត្តិសាស្ត្រ និងនយោបាយពិតៗ នៅក្នុងអំឡុងពេលដូចគ្នា ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្របុរាណ
កាល ។ អ្នកនិពន្ធនេះ និងប្រភពអក្សរសិល្ប៍របស់វា មិនដែលមាននិយាយទាល់តែសោះ ក្រៅតែពីការសន្មតដោយព្រាលៗថា ប្រភពវាចេញពីរាជបញ្ជារបស់ព្រះចៅអសោក ដែលបានរៀបរាប់មុននេះ ។ រឿងពីសោណ និងឧត្តរ គឺជាព្រេងនិទានរបស់ប្រទេសស្រីលង្ការក្នុងមជ្ឈិមសម័យ ។ រឿងនេះមិនមាននិយាយពីប្រទេសថៃទេ ហើយក៏មិនមានឈ្មោះមហាក្សត្រថៃក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រណាមួយសោះ វាមិនមានអធិប្បាយពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដែលកើតមានក្នុងប្រទេសថៃ ហើយវារឹតតែមិនមែនជារឿងនិទានអំពីសង្ឃឥណ្ឌា២អង្គធ្វើដំណើរមកប្រទេសថៃទៅទៀត កុំថាឡើយជាកំណត់ប្រវត្តិសាស្ត្រ ។
រឿងនេះគឺនិយាយពីសង្ឃ២អង្គ ដែលធ្វើដំណើរទៅអាណាចក្រអច្ឆរិយៈដែលមានបិសាចសត្វនាគមួយកំពុងតែស៊ីកូនស្តេចទាំងអស់ជាអាហារ ។ ព្រះសង្ឃទាំង២អង្គព្យាយាមយកជ័យជំនះលើបិសាចនេះ ។ ចុងបញ្ចប់ សង្ឃទាំងពីរអង្គរនេះបានប្រើមន្តអាគមការពាររាជាណាចក្រនោះបានដោយពិធីសូត្របាលី ។ ជោគជ័យនេះទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីអ្នកស្រុកដែលក្រោយមកផ្លាស់មកប្រកាន់ជំនឿព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ដើម្បីអរគុណដល់ព្រះសង្ឃទាំង២ អង្គរាជវង្សនគរនោះសំរេចថ្វាយព្រះនាមព្រះអង្គម្ចាស់ប្រសូត្រថ្មីជាសោណុត្តរៈ ដោយបូកបញ្ចូលគ្នានូវនាមរបស់ព្រះសង្ឃទាំង២អង្គ ។ ការពិតដើម្បីជាការតបស្នង រាជវង្សសម័យនោះ សច្ចាថ្វាយព្រះនាមអង្គក្សត្រក្រោយៗមកគ្រប់អង្គរបស់ខ្លួនថា សោណុត្តរ ។ ទំនងជាការលេងសើចដែលមានការបកស្រាយពាក្យមិនចំអត្ថន័យត្រឹមត្រូវពាក្យសោណក មានន័យថា ឆ្កែ ជាភាសាបាលី ហើយឧត្តរ មានន័យថា «ទីចុងបណ្តាច់» ។
គ្មានហេតុផលទាល់តែសោះ សំរាប់នរណាម្នាក់ដែលគិតថា សុវណ្ណភូមិ ដែលមានពោលនៅក្នុងរឿងព្រេងហ្នឹងជាប្រទេសថៃ ។ អ្វីៗទាំងអស់នៅក្នុងរឿងទំនងជាពណ៌នាបែបបទមិនចំពោះ ពីទីកន្លែងក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាសម័យបុរាណកាល ។ ទោះជាមានថា ដូច្នេះក៏ដោយ វាជារឿងប្រឌិតតាក់តែងគ្មានអ្វីជាការសំខាន់ជាក់លាក់ទាល់តែសោះ ។ វាអាចទៅរួចដែលថា គ្មានទីតាំងក្នុងផែនទីពិតណាអាចភ្ជាប់ដែលភ្ជាប់ក្នុងរឿងព្រេងនេះបាន ។ គ្មានហេតុផលណាមួយទាល់តែសោះដែលនាំឱ្យនរណាម្នាក់ជឿថា រឿងព្រេងហ្នឹងផ្ទុកនូវព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយសំខាន់ៗពិតប្រាកដ ។ (នៅមានត)
ចែករំលែកព័តមាននេះ