រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី៣១ តុលា បានដឹកនាំប្រតិភូជាន់ខ្ពស់ត្រឡប់មកពីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី១៧ នៅទីក្រុងហាណូយនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមវិញហើយ។ លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី១៧នេះ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិបានមានប្រសាសន៍ប្រាប់់អ្នកសារព័ត៌មានជាតិ-អន្តរជាតិថា ការប្រជុំកំពូលថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន និងប្រទេសដៃគូមានរហូត១២កិច្ចប្រជុំកំពូល ចំណែកឯកសារដែលបានអនុម័តដោយប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលមានចំនួន១៥។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអនុម័តមាន៦ រដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ច៤ សរុបទាំងអស់ឯកសារដែលបានអនុម័ត២៥។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី១៧នេះ អង្គប្រជុំបានធ្វើការពិភាក្សាយ៉ាងច្រើនដែលមានចំណុចពីរសំខាន់។ ទី១-ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានទាំងអស់បានលើកនិងឯកភាពគ្នាធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យប្រធានអាស៊ាននេះចូលរួមប្រជុំក្នុងប្រទេស២០ (G20) ឱ្យបានទៀងទាត់មួយឆ្នាំពីរដងពិភាក្សាផ្តោតលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ ដោយឡែកក្រុមG8 គេជជែកអំពីបញ្ហាសន្តិសុខ នយោបាយសេដ្ឋកិច្ច ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យអាស៊ានចូលរួមទៀងទាត់។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១២ ខាងមុខធ្វើជាប្រធានអាស៊ានលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នឹងចូលរួមតំណាងឱ្យប្រទេសអាស៊ានទាំង១០នៅកិច្ចប្រជុំ G20 នេះផងដែរ។
ទី២-ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានបានអនុម័តផែនការមេ និងការតភ្ជាប់អាស៊ានគឺការតភ្ជាបប់ផ្លូវគោក ផ្លូវដែក ផ្លូវទឹក និងផ្លូវអាកាសតភ្ជាប់គ្នាទាំងអស់ ព្រោះពីមុនមកគឺសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ពីឥឡូវរហូតដល់ឆ្នាំ២០១៥ គឺត្រូវកសាងសហគមន៍អាស៊ាន។ ដូច្នេះសហគមន៍អាស៊ានគឺមានលក្ខណៈខុសគ្នានៅត្រង់ថាអាស៊ានមាននីតិបុគ្គលអន្តរជាតិ ដោយធ្វើការចុះហត្ថលេខាជាមួយនឹងប្រទេសផ្សេងៗទៀតបាន វាមានលក្ខណៈខុសគ្នា គឺធ្វើយ៉ាងណាមិនឱ្យចូលទាំងអស់តែម្តង។ ផែនការមេការតភ្ជាប់នេះគឺគ្រប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទាំងអស់ទាំងផ្លូវគោក ផ្លូវ អាកាស ផ្លូវទឹក ផ្លូវដែក តភ្ជាប់ទាំងស្ថាប័នទាំងអស់ ទាំងប្រទេស ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាទាក់ទងគ្នាបានជិតស្និទ្វទៅទៀត ឱ្យទៅជាសហគមន៍តែមួយចូលគ្នាទាំងស្រុង ទាំងប្រជាជននិងប្រជាជនទាំងព័ត៌មានវិទ្យា។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឱ្យដឹងថែមទៀតថា ការប្រជុំកំពូលមេគង្គ-ជប៉ុន វេទិកាថ្មីនេះមានសារសំខាន់ណាស់ ដោយសារការប្រជុំកំពូលនៅទីក្រុងតូក្យូ កាលពីឆ្នាំទៅមិញនេះ ជប៉ុនបានសន្យាដាក់លុយចំនួន៥ពាន់លានដុល្លារសំរាប់ជួយក្នុងតំបន់មេគង្គនេះ។ ការប្រជុំនេះ ក៏បានអនុម័តផែនការសកម្មភាពធ្វើយ៉ាងណាប្រែក្លាយតំបន់មេគង្គនេះទៅជាតំបន់បៃតង។ ជប៉ុនបានប្តេជ្ញាជួយកសាងប្រទេស៥មានកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ភូមា និងថៃ។ ជប៉ុនបានបេ្តជ្ញាតំបន់មេគង្គតភ្ជាប់គ្នា។ ទី១-គឺមានតភ្ជាប់ជាមួយអាស៊ាន ឥឡូវនេះជប៉ុនជួយតភ្ជាប់ប្រទេសតែ៥ ដួចខាងលើ។ ជប៉ុនក៏បានប្តេជ្ញាធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណទៀត កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ព្រោះតំបន់នោះប្រជាជនមានភាពក្រីក្រ។ កន្លងទៅជប៉ុនបានជួយ២០លានដុល្លារហើយៗយកមកកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរួចខ្លះហើយ ទៅអនាគត ក្នុងក្របខណ្ឌមេគង្គនេះ ជប៉ុននឹងជួយថែមទៀត។
ជប៉ុននឹងជួយកសាងការថែរក្សាព្រៃឈើ ដោយសារបច្ចុប្បន្នការប្រែប្រួលធាតុអាកាសមានការប្រឈមរបស់មនុស្សជាតិទាំងមូល គឺការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើបានប៉ះពាល់២០%នៃការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។ ដូច្នេះការដាំដើមឈើ ថែទាំឡើងវិញមានសារសំខាន់ណាស់សំរាប់ការការពារការប្រែប្រួលធាតុអាកាស។ ជប៉ុនបានជួយការការពារគ្រោះធម្មជាតិ បើមានគ្រោះធម្មជាតិកើតឡើង គឺមានការជួយសំរួលឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ ការប្រជុំកំពូលអាស៊ាននិងជបុន លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឱ្យដឹងថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះជប៉ុនបានបញ្ជាក់ថា នឹងជួយដល់ការបើកចំហការហោះហើររវាងជប៉ុននិងអាស៊ាន ព្រោះមានសារសំខាន់ទៅអនាគត និងមានការហោះហើរពីជប៉ុនមកកម្ពុជា ក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់មេគង្គជាមួយជប៉ុនក្នុងការបើកចំហជើងមេឃ។ ការប្រជុំកំពូលអាស៊ាននិងកូរ៉េខាងត្បូង លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីឱ្យដឹងបន្តថា ការប្រជុំនេះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីលីម្យុងបាក់ ចង់ឱ្យមានការប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានទាំងមូលនៅឆ្នាំក្រោយនេះអំពីសហប្រតិបត្តិការកូរ៉េ-មេគង្គ។
លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា កន្លងទៅមានជប៉ុន-មេគង្គ សហប្រតិបត្តិការ សហរដ្ឋអាមេរិក-មេគង្គខាងក្រោមសហប្រតិបត្តិការឥណ្ឌា-ទន្លេមេគង្គ សហប្រតិបត្តិការ ហើយឥឡូវមានកូរ៉េថែមទៀត។ ក្រៅពីការជួយទ្វេភាគីកម្ពុជាមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គច្រើនដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស។ កូរ៉េនឹងធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្មរវាងអាស៊ាន-កូរ៉េឱ្យឈានដល់១៥០ពាន់លានដុល្លារ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៥។ ការប្រជុំកំពូលអាស៊ានជាមួយចិន ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះប្រទេសចិននឹងផ្តល់១៧លានដុល្លារសំរាប់ផែនការសកម្មភាពអាស៊ាន២០១៤-២០១៥។ ចិនមានបំណងធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្មអាស៊ាន និងចិនឱ្យបានកើនឡើងរហូតដល់៥០០ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៥។ ចិនបានសំរួលឱ្យប្រើឥណទានអនុគ្រោះចំនួន១៥ពាន់លានដុល្លារជាមួយអាស៊ាន។ ទន្ទឹមនឹងនេះចំនួនការប្រើប្រាស់ឥណទានវិនិយោគក្នុងអាស៊ានចំនួន១០ពាន់លានដុល្លារ។
ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន សម្តេចបានលើកសូមឱ្យភាគីចិនជួយកសាងផ្លូវដែកពីភ្នំពេញទៅព្រំដែនវៀតណាមដែលមានចំងាយប្រវែង២៥៧គីឡូម៉ែត្រដែលមានតំលៃសាងសង់ប្រហែល៦០០លានដុល្លារ។ ការកសាងផ្លូវដែកនេះមានសារសំខាន់ណាស់សំរាប់កម្ពុជា ទី១-ជាការដ្ឋានមួយយ៉ាងធំសំរាប់ពលករកម្ពុជា ទី២-កសាងហើយការដឹកមនុស្ស ទំនិញ រវាងប្រទេសចិន-អាស៊ាន គឺត្រូវឆ្លងកាត់កម្ពុជា។ នៅរយៈពេល១០ឆ្នាំទៅមុខ ចិននឹងឱ្យអាហារូបករណ៍១ម៉ឺននាក់ និស្សិតរបស់អាស៊ានទៅធ្វើការដកពិសោធនៅប្រទេសចិន។
ការប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូក៣ ថ្នាក់ដឹកនាំបានពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងច្រើន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យសហប្រតិបត្តិការអាស៊ានបូក៣នេះឱ្យកាន់តែរីកចំរើនខ្លាំងឡើង។ ដើម្បីឱ្យកិច្ចសហប្រតិបតិ្តការអាស៊ានបូក៣ នេះក្លាយជាយានសំរាប់ការកសាងអាស៊ីបូព៌ាទៅថ្ងៃមុខ។ អង្គប្រជុំក៏បានអនុម័តការស្នើសុំរបស់សាធារណរដ្ឋកូរ៉េសុំឱ្យបង្កើតក្រុមទី២ ចក្ខុវិស័យអាស៊ីបូព៌ា។ កន្លងមកមានក្រុមទី១រួចហើយៗក្រុមទី១បានផ្តល់អនុសាសន៍មួយចំនួនហើយដែលបានអនុវត្តសព្វថ្ងៃនេះ ធ្វើឱ្យអាស៊ានបូក៣ និងអាស៊ីបូព៌ាឈានឆ្ពោះទៅមុខ។ កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-អង្គការសហប្រជាជាតិ ការប្រជុំលើកទី២នេះ ក្រោយពីការប្រជុំលើកទី១ នៅឆ្នាំ២០០៥ លោកបាន គីមូន នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះបានបញ្ជាក់ថា អង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងគាំទ្រផែនការមេនៃការតភ្ជាប់របស់អាស៊ាន ដោយសារផែនការមេនេះមានសារសំខាន់ណាស់ ហើយសហគមន៍អាស៊ាននៅថ្ងៃមុខនឹងកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។
លោកអគ្គលេខាធិការ អ.ស.ប នឹងគាំទ្រមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ ថាមពល និងការកើតឡើង។ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានជាមួយឥណ្ឌា អង្គប្រជុំបានឯកភាពថា នៅឆ្នាំ២០១២ ពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន ក៏មានប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ឥណ្ឌានៅប្រទេសឥណ្ឌាដែរ ខួបអាស៊ាន-ឥណ្ឌា។ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា ប្រទេសដៃគូអាស៊ានទាំងអស់ដែលប្រជុំជាមួយអាស៊ាន គឺបានគាំទ្រនូវផែនការនៃការតភ្ជាប់អាស៊ាន ដែលជាឯកសារសំខាន់មូលដ្ឋានសំរាប់ឱ្យអាស៊ានក្លាយទៅជាអង្គតែមួយ ដូចជាគ្រួសារតែមួយ។ គាំទ្រឱ្យអាស៊ានចូលប្រជុំទៀងទាត់របស់ G20។
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា ការប្រជុំនេះបានអនុម័តយល់ព្រមហើយឱ្យរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកចូលក្នុងការប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ានេះ។ កន្លងមកអាស៊ីបូព៌ាមានតែ១៦ប្រទេសទេ ឥឡូវសំរេចឱ្យមហាអំណាចធំៗចូលក្នុងអាស៊ីបូព៌ា។ កន្លងមកកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ានេះបានសំរេចធ្វើសហប្រតិបត្តិការគ្នាលើវិស័យតែ៥ទេ អប់រំ បរិស្ថាន ថាមពល គ្រោះធម្មជាតិ ការពារ និងជួយ ប៉ុន្តែសម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា ដោយសារមហាអំណាចចូលរួមដែរនៅឆ្នាំ២០១១ ការប្រជុំអាស៊ីបូព៌ាប្រែក្លាយពិភាក្សា និងដោះស្រាយអំពីបញ្ហាសន្តិសុខ និងនយោបាយផងទៅអនាគត។ ទន្ទឹមនេះ អង្គប្រជុំក៏បានឯកភាពជាមួយជប៉ុន រួមបញ្ចូលវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងសហប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីបូព៌ានេះដែរ។
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-រុស្ស៊ី ឥឡូវរុស្ស៊ីចង់ឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-រុស្ស៊ីដែរ ពេលនោះសម្តេចតេជោបានគាំទ្រ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានជាមួយអូស្ត្រាលី គឺអូស្ត្រាលីជួយ៩៥០លានដុល្លារ សំរាប់ការអភិវឌ្ឍឆ្នាំ២០១០-២០១១ នេះដល់អាស៊ាន ហើយបានផ្តល់អាហារូបករណ៍ចំនួន១.០០០នាក់ដល់និស្សិតអាស៊ានទៅរៀននៅអូស្ត្រាលី និងឱ្យនិស្សិតអូស្ត្រាលីមករៀននៅអាស៊ានផងដែរ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ទៅវិញទៅមកឱ្យស្គាល់ជិតដិត។ កិច្ចប្រជុំពូលអាស៊ានជាមួយញូវហ្សេឡែន គឺញូវហ្សេឡែនបានលើកចំណុច៤ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាស៊ាន ទី១-បង្កើនឱ្យអាហារូបករណ៍ដល់និស្សិតអាស៊ានទៅសិក្សា១៧០នាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំ រយៈពេល៥ឆ្នាំ។ ទី២-ការផ្លាស់ប្តូរធុរជនក្មេងៗទៅជួបគ្នាដើម្បីទាក់ទងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយអាស៊ាន-ញូវហ្សេឡែន ទី៣-សហប្រតិបត្តិការជួយជនរងគ្រោះជាបន្ទាន់នូវគ្រោះធម្មជាតិ និងទី៤-សហប្រតិបត្តិការរវាងកសិកម្មញូវហ្សេឡែន និងកសិកម្មរបស់អាស៊ាន។
ដោយឡែកក្នុងជំនួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានពិភាក្សាអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងចិន-កម្ពុជា។ ក្នុងនោះសម្តេចតេជោក៏បានលើកគំរោងមួយចំនួនរយៈពេល៣ឆ្នាំទៅអនាគតប្រាប់ចិន សុំឱ្យចិនជួយកម្ពុជាលើវិស័យនានា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ធនធានទឹក …។ ពេលនោះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនបានប្រកាសជួយ១០០លានយាន់ ដល់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១០នេះ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ