រាជធានីភ្នំពេញ ៖ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្នុងពិធីបើកសន្និសីទកំពូលធុរកិច្ចអាស៊ាន-អឺរ៉ុប នាព្រឹកថ្ងៃទី១ ខែ មេសា ឆ្នាំ២០១២ នៅសណ្ឋាគារសូហ្វីតែលភ្នំពេញភោគីត្រា បានលើកនូវទស្សនៈផ្ទាល់ដែលជាសកម្មភាពការងារបន្ទាន់មួយចំនួនដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប លើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម-ធុរកិច្ចនិងវិនិយោគដូចតទៅ ៖
ទី១-វិស័យឯកជននិងសាធារណៈនៃតំបន់ទាំងពីរត្រូវបន្តសហប្រតិបត្តិការគ្នាឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធថែមទៀតដើម្បីបង្កើតយន្តការដ៏រឹងមាំដើម្បីដោះស្រាយឱ្យទាន់ពេលវេលាចំពោះបញ្ហាដែលកើតមានឡើងទាក់ទងទៅនឹងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគ ។ សម្តេចគូសបញ្ជាក់ថា យន្តការនេះមានសារសំខាន់មិនត្រឹមតែរួមចំណែកដល់ការរៀបចំក្របខណ្ឌច្បាប់ និងស្ថាប័នប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ការសម្របសម្រួលកិច្ចចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីដែលមានភាពទន់ភ្លន់និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ទៀតផង ។
ទី២-អាស៊ាននិងសហភាពអឺរ៉ុបត្រូវត្រួសត្រាយផ្លូវ និងស្វែងរកមធ្យោបាយនានារួមគ្នាដើម្បីធ្វើឱ្យសហប្រតិបត្តិការកាន់តែមានភាពស៊ីជម្រៅ ដោយក្នុងនោះរួមមានយុទ្ធសាស្ត្រ កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការចែករំលែកទិន្នន័យ សេដ្ឋកិច្ច បទប្បញ្ញត្តិ ដែលទាក់ទងទៅនឹងច្បាប់ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគការ ការពារបរិស្ថាន ការគ្រប់គ្រងបម្រែប្រមួលអាកាសធាតុ និងវិធានការរំសាយសព្វាវុធបរមាណូ ការប្រឆាំងភេរវកម្ម ការកសាងទំនុកទុកចិត្តជាដើម ។
ទី៣-អាស៊ាននិងសហភាពអឺរ៉ុបត្រូវបន្តពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ និងចៀសវាងការអនុវត្តគោលការណ៍គាំពារនិយមដែលបណ្តាលមកពីការធ្លាក់ចុះនៃតម្រូវការក្នុងពិភពលោក ។
ទី៤-យើងត្រូវបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសមត្ថភាពនិងទាក់ទាញជំនួយបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត និងកាត់បន្ថយចំណាយនានាដែលមិនចាំបាច់ និងស្របតាមស្តង់ដារពាណិជ្ជកម្មអន្តជាតិ ។ ក្នុងឋានៈជាប្រធានឆ្នាំ ២០១២ កម្ពុជានឹងខិតខំឱ្យអស់ពីលទ្ធភាព និងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនរួមសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសជាសមាជិកដទៃទៀតដើម្បីសម្រេចអាទិភាពនានារបស់អាស៊ានក្នុងទិសដៅនៃការកសាងអាស៊ាន សហគមន៍តែមួយ វាសនាតែមួយ ។ កម្ពុជាបានកំណត់នូវអាទិភាពការងារ សំខាន់ៗសម្រាប់ឆ្នាំ២០១២នេះដូចខាងក្រោមនិងមានបច្ច័យល្អសម្រាប់ធុរកិច្ច ៖
ក-ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើការកសាងសហគមន៍អាស៊ានឱ្យសម្រេចនៅឆ្នាំ២០១៥ ដោយផ្តល់សារសំខាន់ជាពិសេសទៅលើការសម្រេចឱ្យបាននូវសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានតាមរយៈការលើកស្ទួយ ការសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ការកែលម្អ ការដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ព្រំដែន ការបំបាត់នូវរបាំងពន្ធនិងពុំមែនសារពើពន្ធ ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យគយ ការបង្កើតបញ្ជរតែមួយអាស៊ាន ។ ការកែលម្អបរិស្ថានវិនិយោគ ដើម្បីទាក់ទាញនូវលំហូរវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងវិនិយោគជាភាគហ៊ុន ការពន្លឿនកំណែទម្រង់ដើម្បីធ្វើឱ្យសេវាកម្ម និងការដឹកជញ្ជូនរវាងប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងឡើងថែមទៀត ការបង្កើតសេរីភាវូបនីយកម្មនៅក្នុងវិស័យសេវាកម្មនិងជំរុញសមាហរណកម្មនៃទីផ្សារមូលធន ។
ខ-ការតភ្ជាប់អាស៊ានទាំងផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត និងផ្នែកស្ថាប័នគឺជាកត្តាគន្លឹះដើម្បីកាត់បន្ថយគម្លាតអភិវឌ្ឍន៍ រវាងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ជាពិសេសក្នុងវិស័យបណ្តាញគមនាគមន៍ កំពង់ផែ ថាមពល ទូរគមនាគមន៍ …។ កម្ពុជានឹងខិតខំកៀរគរធនធានហិរញ្ញវត្ថុដែលមានដើម្បីគោលដៅនៃការធ្វើហិរញ្ញប្បទាននៃគម្រោងការតភ្ជាប់គ្នា ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងនឹងខិតខំប្រឹងប្រែងប្រើប្រាស់នូវធនធានក្នុងតំបន់ ដើម្បីវិនិយោគក្នុងប្រទេសអាស៊ានដែលមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអន់ថយ តាមរយៈយន្តការហិរញ្ញប្បទានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ាន ។
គ-ពង្រឹងយន្តការសហប្រតិបត្តិការអាស៊ានបូកបី ក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយៈការពង្រឹង ការត្រួតពិនិត្យស្ថានភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច បង្កើនមូលធននៃយន្តការពហុភាគីនីយកម្ម គំនិតផ្តួចផ្តើម ឈៀងម៉ៃពី១២០ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឱ្យឡើងទ្វេដងទៅជា២៤០ពាន់លានដុល្លារ និងប្រែក្លាយយន្តការនេះឱ្យទៅជាយន្តការសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិនិងទប់ទល់នៅពេលមុនវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ ដែលធ្វើឱ្យយន្តការនេះមានលក្ខណៈជាយន្តការហិរញ្ញវត្ថុតំបន់ពេញលក្ខណៈតែម្តង ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍បន្តថា កម្ពុជាផ្តល់អាទិភាពយ៉ាងសំខាន់ទៅលើការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជាចូលទៅក្នុងតំបន់ ហើយបានចាត់ទុកកិច្ចការនេះជាកត្តាដ៏សំខាន់ចាំបាច់សម្រាប់ជោគជ័យនៃដំណើរការអភិវឌ្ឍ ប្រកបដោយចីរភាព។ កម្ពុជាមានឧត្តមភាពប្រៀបធៀបជាច្រើន ជាពិសេសកម្ពុជាមានទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រ ស្ថិតនៅក្នុងក្របខណ្ឌ មហាអនុតំបន់មេគង្គ ដែលបានផ្តល់ការអនុគ្រោះដល់ការធ្វើសមាហរណកម្ម កាន់តែស៊ីជម្រៅ និងការតភ្ជាប់ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ានដទៃទៀត និងស្ថិតនៅជិតប្រទេសចិន ដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ ក្នុងពិភពលោកដែលកត្តានេះនឹងជួយដល់ការអភិវឌ្ឍដល់វិស័យឯកជន ការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ចនិងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។
គិតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំមកហើយ ដែលកម្ពុជាបានក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធិរបស់អាស៊ាន ។ ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នានេះដែរ កម្ពុជាសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍជាតិគួរជាទទីមោទនៈ ។ សមាជិកភាព ក្នុងអាស៊ានបានផ្តល់ឱកាសឱ្យកម្ពុជា ពង្រឹងការផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងតំបន់ និងជាមួយនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ ។ ទន្ទឹមនេះ កម្ពុជាបានចូលរួមបំពេញកាតព្វកិច្ចអាស៊ានរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បីកសាងសហគមន៍តំបន់មួយប្រកបដោយសុខសន្តិភាព វិបុលភាព និងភាពសុខដុមរមនា។ ជាក់ស្តែងកម្ពុជាសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពក្នុងការបើកចំហ សេដ្ឋកិច្ច និងអនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌនានានៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថែមទៀតថា តាមរយៈការបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខនេះ កម្ពុជាសង្ឃឹមថា នឹងពង្រីកទំហំទីផ្សាររបស់ខ្លួនឱ្យទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលធុរកិច្ច សម្រាប់ការទាក់ទាញវិនិយោគនៅក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ ។ នៅឆ្នាំ២០១២នេះគឺជាខួបទី២០នៃការកែប្រែមុខមាត់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ចាប់តាំងពីការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី១នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ។ ផលិតផលសរុបរបស់កម្ពុជាបានកើនឡើងជាង៦ដង គឺពី២.៥០០លានដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់១៤ពាន់៥០០លានដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ ។ ប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ប្រជាជនម្នាក់ៗបានកើនឡើងជាង៤ដង គឺពី២២៩ដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ជិត១ពាន់ដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២នេះ។
លោក Karel De Gucht ស្នងការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុបទទួលបន្ទុកពាណិជ្ជកម្មបានថ្លែងថា សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងតែឈានជើងចូលទៅក្នុងការអនុវត្តពេញលេញពាណិជ្ជកម្ម សេរី រវាងតំបន់របស់យើងទាំងពីរ ។ ដូច្នេះយើងនឹងលើកកម្ពស់ការនាំចេញផលិតផល ដោយសេរី ហើយយើងនឹងពិនិត្យមើលនូវបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយដែលអាចគាំទ្រដល់ដំណើរការនេះ ។
លោកស្នងការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុបបញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរបស់សហភាពអឺរ៉ុបជាមួយសិង្ហបុរី កន្លងមក យើងមានវឌ្ឍនភាពច្រើនដែលត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងជំរុញបន្ថែមទៀត ហើយនៅប្រទេសវៀតណាមក៏ធ្លាប់មានការចរចាគ្នាជាច្រើនដើម្បីជំរុញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ។ ហើយយើងនឹងជំរុញនូវកិច្ចពិភាក្សាបន្ថែមទៀតនៅក្នុងរយៈពេលខាងមុខនេះ ។
ជាការពិតណាស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជាសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា សភាពាណិជ្ជសហភាពអឺរ៉ុប ក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ធុរកិច្ចសម្រាប់អាស៊ាន សុទ្ធតែដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ នៅក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្មដែលមិនអាចខ្វះបានដើម្បីភាពជោគជ័យ ។ នេះគឺជាសក្ខីភាពដែលបង្ហាញឱ្យឃើញច្បាស់អំពីការចាប់អារម្មណ៍មិនងាករេក្នុងការធ្វើយ៉ាងម៉េចបង្កើតភាពជាដៃគូ របស់យើង ។
លោកសុរិន ពិនសុវណ្ណ អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានថ្លែងថា នៅចុងខែនេះ ASEAN និងEU ដែលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនឹងជួបគ្នានៅប្រទេសប្រ៊ុយណេ ។ ដូច្នេះរាល់សកម្មភាពទាំងអស់នេះកើតឡើងនិងស្តែងឱ្យឃើញការចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងតំបន់របស់យើងដើម្បីបង្កើនសហប្រតិបត្តិការដ៏រឹងមាំនេះ ។
លោកអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន បានលើកថា នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ សហភាពអឺរ៉ុបបាននិយាយថា សូមឱ្យអ្នកឯងរៀបចំផ្ទះខ្លួនឯងរួចរាល់សិនទៅ ចាំចាប់ដៃគូជាមួយនឹងយើង ប៉ុន្តែឥឡូវនេះមិនដូច្នោះទេយើងត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីធ្វើការងារនេះ ។
កាលពីសប្តាហ៍មុននៅទីក្រុងរ៉ូម នៅពេលនោះពួកអ៊ីតាលី គេហៅថា លើកកម្ពស់ពីការយល់ដឹងពីអាស៊ាន ។ ដូច្នេះបានន័យថា ប្រទេសអុីតាលី គេបានចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់ចំពោះអាស៊ាន ហើយពួកគេមានជំនឿថា អ្វីដែលគេធ្វើជាមួយអាស៊ាន គឺមានប្រយោជន៍ដល់ពួកគេ។
លោកបន្តថា នៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច បើទោះបីជាមានភាពមិនច្បាស់លាស់មួយចំនួនក៏ដោយ ប៉ុន្តែEU គឺជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់បំផុតគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី២ របស់អាស៊ាន បន្ទាប់ពីប្រទេសចិន ដូចដែលស្នងការពាណិជ្ជកម្មលើកឡើង ។
សហភាពអឺរ៉ុបគឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១០របស់អាស៊ាន ហើយ EU គឺជាតំណាងឱ្យវិនិយោគផ្ទាល់ ពីបរទេសមកអាស៊ានធំជាងគេ។ ដូច្នេះហើយអ្វីដែលត្រូវខិតខំធ្វើបន្តគឺយើងត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងពង្រឹងខ្លួនយើងដើម្បីធានានូវនិរន្តរភាពនៃកំណើន និងធានាបាននូវភាពរឹងមាំនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ