នៅពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីតបាន និងកំពុងផ្សព្វផ្សាយការភូតកុហករបស់ខ្លួន តាមបណ្ដាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន ដើម្បីបោកប្រាស់ប្រជាជនថៃភាគច្រើន ដែលបានយល់ដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ ជុំវិញប្រាសាទស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ហើយអ្វីដែលរដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីតកំពុងភូតកុហកកាន់តែខ្លាំង ដែលសាធារណជនជាតិថៃកំពុងមានចម្ងល់នោះថា គណៈប្រតិភូរបស់ខ្លួនបានជោគជ័យក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យគណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោកពន្យារពេលការពិចារណា ផែនការគ្រប់គ្រងប្រាសាទព្រះវិហារ ។ ការភូតកុហករបស់រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីត ដើម្បីបង្វែរទិសនយោបាយផ្ទៃក្នុង ហើយទាញយកផលចំណេញពីល្បែងនយោបាយ ដែលនយោបាយបែបនេះ គឺកំពុងបាចអង្កាមបញ្ច្រាសខ្យល់ ដោយមិនបានយល់ដឹងអំពីខ្លឹមសារ នៃសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣៤ ។
មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីមានសេចក្ដីសម្រេច អំពីការទទួលយកផែនការគ្រប់គ្រងដើម្បីអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍបាសាទព្រះវិហារពីកម្ពុជាជារដ្ឋភាគី រួចមក នៅឯប្រទេសថៃវិញក្បាលម៉ាស៊ីន ឃោសនារបស់ថៃបានស្រែកបន្ទរថា គណៈប្រតិភូថៃដឹកនាំដោយលោក ស៊ូវិត បានទទួលជោគជ័យគួរឱ្យសរសើរ ដោយអះអាងថា គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានពន្យារ ការអនុម័តផែនការគ្រប់គ្រងប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនដែលមានសមានចិត្ដ ជាមួយក្រុមជ្រុលនិយមអាវលឿងសប្បាយរីករាយ ។ ក៏ប៉ុន្ដែការស្រែកភូតកុហករបស់រដ្ឋបាល អាប់ភីស៊ីត ត្រូវសាបដូចទឹកទន្លេមេគង្គទៅវិញ បន្ទាប់ពីលោកបណ្ឌិត សភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី និងជារដ្ឋមន្ដ្រីទទួលបន្ទុក ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី បានបង្ហាញឱ្យសាធារណជនជាតិ និងអន្ដរជាតិបានមើលឃើញនូវ ក្រយៅភូតកុហកបោកប្រាស់របស់រដ្ឋបាល អាប់ភីស៊ីត តាមរយៈសេចក្ដីសម្រេច Decision 34COM.7B.66 របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយមានហត្ថលេខារបស់ លោកស៊ូវិត ជាមួយនឹងលោកបណ្ឌិត សុខ អាន និងរដ្ឋមន្ដ្រីវប្បធម៌នៃប្រទេសប្រេស៊ីល នៅលើនោះជាភស្ដុតាង បានចែងយ៉ាងច្បាស់ថា គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកៈ
១-បានទទួលនូវឯកសារ WHC10/34. COM/7B.Add.3
២-បានរំឭកឡើងវិញនូវសេចក្ដីសម្រេច 31COM.8B.24, 32COM8B.102, និង 33COM7B.65 ដែលបានអនុម័តបន្ដបន្ទាប់គ្នា នៅក្នុងអង្គប្រជុំលើកទី៣១ (ទីក្រុង ក្រៃឆឺច ឆ្នាំ២០០៧) អង្គប្រជុំលើកទី៣២ (ទីក្រុង កេបិច ឆ្នាំ២០០៨) និងអង្គប្រជុំលើកទី៣៣ (ទីក្រុង សេវីល ឆ្នាំ២០០៩) ។
៣-កត់សំគាល់ថា មជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានទទួលឯកសារដែលបានដាក់ជូន ដោយរដ្ឋភាគី (កម្ពុជា) ។
៤-ស្វាគមន៍ជាបន្ដទៀតអំពីចំណាត់ការ ដែលបានធ្វើឡើងដោយរដ្ឋភាគី(កម្ពុជា) សំដៅទៅរកការបង្កើតឡើងនូវគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលអន្ដរជាតិ(ICC)សម្រាប់កិច្ចការអភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារប្រកប ដោយចីរភាព ។
៥-សម្រេចពិចារណាលើឯកសារដែល បានដាក់ជូនដោយរដ្ឋភាគី(កម្ពុជា)នាអង្គប្រជុំ លើកទី៣៥ នៅឆ្នាំ ២០១១ ។
កន្លងមកថ្មីៗនេះ អ្នកនយោបាយថៃខ្លះបានចោទប្រកាន់លោកអតីតរដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេសថៃ ណុបប៉ាដន ប៉ាតាម៉ាថា ក្បត់ជាតិ តែឥឡូននេះ រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីតខ្លួនឯង បានស៊ីនុយបង្កប់ ផ្លែសន្ទូច ដោយមិនបានអានពិនិត្យពិច័យល្អិតល្អន់ ឬ មិនបានយល់ដឹងនូវខ្លឹមសារពិតប្រាកដ នៃសេចក្ដីសម្រេចចិត្ដប្រាំចំណុចរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងសម័យប្រជុំ លើកទី៣៤ នៅប្រទេសប្រេស៊ីល ដែលមានហត្ថលេខារបស់លោក ស៊ូវិត រដ្ឋមន្ដ្រីបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ និងជាប្រធានគណៈប្រតិភូថៃលើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ដនោះយ៉ាងច្បាស់ ។
ថៃបានបរាជ័យក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ធ្វើឱ្យផែនការគ្រប់គ្រងនេះមិនដំណើការ តាមការគ្រោងទុក បរាជ័យក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យមានការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារ រួមគ្នា និងបរាជ័យក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ធ្វើឱ្យ មានការគ្រប់គ្រងរួមគ្នា ។ ប៉ុន្ដែគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកពិតជាបានសម្រេច អនុញ្ញតិឱ្យមាន ពេលវេលាសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងពិចារណាលើឯកសារទាំងនោះ ដែលនឹងត្រូវយកទៅពិភាក្សាក្នុងកិច្ចប្រជុំបន្ទាប់។ សេចក្ដីសម្រេចនេះមិនបានពន្យារពេលអនុវត្ដ ផែនការគ្រប់គ្រងរបស់កម្ពុជាដោយប្រការណាមួយឡើយ។
អំណះអំណាងតែមួយគត់ ដែលលើកឡើង ដោយគណៈប្រតិភូថៃគឺថា របាយការណ៍ និង ឯកសារផ្សេងៗទៀត បានត្រូវប្រគល់ឱ្យពួកគេ យឺតពេលពេក ។ ប៉ុន្ដែកំណត់ត្រាបានបង្ហាញថា ផែនការគ្រប់គ្រង និងរបាយការណ៍ ស្ដីពីការ អភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារបានត្រូវប្រគល់ជូន មជ្ឈមណ្ឌលបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងខែ មករា ឆ្នាំ២០១០ គឺមុនការគ្រោងទុកដូចដែល បានសម្រេចដោយគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។ ប៉ុន្ដែគួរកត់សំគាល់ថា ទោះបីជាក្រោយ ពីទទួលបានរបាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក រយៈពេល៣ថ្ងៃរួចហើយក្ដី ក៏គណៈប្រតិភូថៃមិនមានយោបល់គួរឱ្យកត់សំគាល់នោះទេ ទៅលើរបាយការណ៍ ដែលមាន៤ទំព័រនេះ ។ យុទ្ធវិធីពន្យារពេលរបស់ថៃ ដែលបានអនុវត្ដនៅគ្រប់កិច្ចប្រជុំទាំង៤ លើកចុងក្រោយរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មានន័យដូចគ្នាទៅនឹងការ ជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ។ ចាប់តាំងពីសេចក្ដីសម្រេចឆ្នាំ១៩៦២ របស់តុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិមក ប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទ បានត្រូវវិនិឆ្ឆ័យតាមផ្លូវច្បាប់ថា ស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ។ ដូចនេះ ថៃមិនមែនជាភាគីដែលពាក់ព័ន្ធ ទៅនឹងបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារនោះទេ ដែលរួមទាំងការងារអភិរក្សប្រាសាទនេះ ទៅទៀត ។ នេះជាជោគជ័យ ដ៏ធំរបស់កម្ពុជា និងជាបរាជ័យដ៏ជូរចត់របស់ថៃ ដែលក្នុងនោះ លោក ស៊ូវិត ប្រធាគណៈប្រតិភូថៃ បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីសម្រេចប្រាំចំណុចរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣៤នេះ ។ ក្នុងចំណោមប្រាំចំណុចនោះ គឺរដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីត មិនបានពិនិត្យពិច័យ ឱ្យបានល្អិតល្អន់លើ៤ចំណុចខាងលើឡើយ ហើយរដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីតកំពុងធ្វើការបកស្រាយខុសលើចំណុចទីប្រាំចុងក្រោយថែមទៀត ដើម្បីបោកប្រាស់សាធារណជនជាតិថៃ ។
កន្លងមកថៃតែងតែប្រឆាំងទៅនឹងរបាយការណ៍ ស្ដីពីការអភិរក្សតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ និងផែនការគ្រប់គ្រងដើម្បីអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ តែផ្ទុយទៅវិញ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានទទួលយកឯកសារនេះក្នុងចំណុចទី១ ដែលគោលបំណងទី១របស់ថៃត្រូវបានបរាជ័យលើចំណុចនេះ ។ ហើយចំណុចទី២ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានរំលឹកឡើង វិញនូវសេចក្ដីសម្រេចក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣១ នៅទីក្រុងក្រៃឆឺច និងលើកទី៣២នៅ ទីក្រុងកេបិច ដែលបាទទួលស្គាល់តែអំពីការ ចុះបញ្ជីប្រាសាទ ព្រះវិហារជាសម្បត្ដិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលថៃតែងតែជំទាស់ទៅ នឹងការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារ ។ ឥឡូវនេះ ថៃបានទទួលយកដូចមានហត្ថលេខារបស់ លោក ស៊ូវិត នៅលើសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយនេះ ហើយទទួលស្គាល់ប្រាសាទព្រះវិហារ ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។ ហើយទី៤ ការបង្កើតគណៈកម្មាធិការអន្ដរជាតិសម្របសម្រួល ដើម្បីអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលថៃតែងតែជំទាស់ចំពោះការបង្កីត ឱ្យមានគណៈកម្មាធិការអន្ដរជាតិសម្របសម្រួល-ព្រះវិហារ ។ តែឥឡូវថៃបានទទួលយក ហើយថែមទាំងបានស្វាគមន៍ដល់ការបង្កើតឱ្យមានគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលនេះ (ICC-Preah Vihear) ដែលនេះជាចំណុច ស្លាប់របស់ថៃ ដែលថៃកន្លងមកចង់ឱ្យមាន ការចុះបញ្ជីរួម ។
ថៃបានលើកឡើងនូវចំណុចទី៥ថា ហាក់ដូចជាផលចំណេញរបស់ខ្លួន ហើយក្បាលម៉ាស៊ីន នៃបណ្ដាញសារព័ត៌មានថៃ បាននិងកំពុងផ្សព្វផ្សាយលើចំណុចនេះ ។ តាមពិតក្នុងចំណុចទីប្រាំនេះ គឺជាចំណុចស្លាប់របស់ថៃ ដែលថៃប្រើប្រាស់ពាក្យបច្ចេកទេសខុស ដូចជាពាក្យពន្យារពេល ដែលមានន័យថា ការពន្យារពេលដោយគ្មានកំណត់ (postpone) ឬ ពាក្យ ពន្យារ ដោយមិនកំណត់ពេលច្បាស់លាស់ (defer) ពាក្យមួយទៀត ការពន្យារពេលសិន(delay) ដោយឡែកពាក្យ (Consider) ទទួលយក ដែលគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានប្រើប្រាស់ ដូចក្នុងឯកសាររបស់កម្ពុជា ដែលនឹងដាក់ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣៥ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ ។ ពាក្យថា ទទួលយក គឺជា ការសម្រេចក្នុងលក្ខណៈធម្មតារបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌ ដែលមិនមានពេលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីពិភាក្សា ឯកសារ ដែលត្រូវបានដាក់ជូន ហើយមិនមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានទៅនឹងកិច្ចដំណើការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជាឡើយ ។ ស្ថាប័នជំនាញ របស់អង្គការយូណេស្កូ បានវាយតម្លៃលើឯកសាររបស់កម្ពុជាថា ល្អត្រឹមត្រូវអាចជឿទុកចិត្ដបាន និងអាចទទួលយកបាន ។
ជាធម្មតានៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មានទំលាប់ ប្រើប្រាស់ពាក្យថា ទទួលយកតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការទទួលយកឯកសារទាំងឡាយដែលទាក់ទង ទៅនឹងកិច្ចអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍ បេតិកភណ្ឌនៃ ប្រទេសនីមួយៗ ។ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌ មិនដែលប្រើពាក្យអនុម័ត ឬយល់ព្រមសម្រាប់ ធ្វើសេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួនឡើយ ព្រោះនេះ ជាបញ្ហាអធិបតេយ្យក្នុងការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍបេតិកភណ្ឌនៃប្រទេសនីមួយៗ ហើយទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក គ្រាន់តែផ្ដល់ អនុសាសន៍លើកិច្ចការអភិរក្សបេតិកភណ្ឌ នៃប្រទេសនីមួយៗប៉ុណ្ណោះ ព្រោះការអនុម័តបែបនេះនឹងរំលោភទៅនឹងបញ្ហាអធិបតេយ្យ របស់ប្រទេសនីមួយៗ ។
ដូច្នេះ ការចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីសម្រេច Decision 34COM.7B.66 របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយមានហត្ថលេខារបស់លោក ស៊ូវិត ជាមួយនឹងលោក បណ្ឌិត សុខ អាន នឹងធ្វើជាសាក្សីដោយប្រធាន កិច្ចប្រជុំលើកទី៣៤ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅប្រទេសប្រេស៊ីល នៅលើនោះជាភស្ដុតាង បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ នូវការទទួលស្គាល់ដោយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ នូវឯកសារផ្លូវការទាក់ទងទៅនឹងផែន ការគ្រប់គ្រងសម្រាប់ការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ដែលមិនធ្លាប់មានការទទួលស្គាល់ពីមុនមក ។
ការភូតកុក បោកប្រាស់សាធារណជនជាតិ និងអន្ដរជាតិបន្ទរដោយក្បាលម៉ាស៊ីនឃោសនា របស់រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីត បាននិងកំពុងទទួល ត្រឡប់មកវិញនូវក្ដីអន្ដរាយដល់មុខមាត់ កិត្ដិយស និងកិត្យានុភាព ជាតិរបស់ថៃ ដែល ធ្លាប់ជាប្រទេស មានភាពស៊ីវិល័យ ឥឡូវត្រូវទទួលរងនូវក្ដីអាម៉ាស់ ដោយសារអំពើមិនសុចរិតមិនស្មោះត្រង់ចំពោះប្រជាជនខ្លួន និងតាំងខ្លួនជាអ្នកលេងកោងកាចលើឆាកអន្ដរជាតិ សមដូចពាក្យបុរាណខ្មែរថា ៖ បាចអង្កាមបញ្ច្រាស ខ្យល់ និង “ល្ងង់ដូចត្រីក្នុងបឹង ស៊ីនុយមិនមើល ផ្លែសន្ទូចបង្កប់” ៕ ( ឡុង សុគុណ )
ចែករំលែកព័តមាននេះ