កម្មវិធី នាទីព្រះពុទ្ធសាសនា ផ្សារភ្ជាប់ នឹងសង្គម ដែលត្រូវបានណែនាំដោយសម្ដេច អគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក រដ្ឋមន្ដ្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយត្រូវ បានក្រសួងធម្មការនិងសាសនាតែងរៀបចំ ឡើង គឺជាកម្មវិធីក្នុងក្របខណ្ឌរដ្ឋនៅរៀង រាល់ថ្ងៃសីលដោយអនុញាតយាង និមន្ដ អញ្ជើញ សម្ដេច ព្រះសង្ឃ និងលោកអាចារ្យ ពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានដែលមានទេពកោសល្យខាង សំដែងព្រះធម្មទេសនា ចូលសំដែងព្រះធម៌ ឆ្លើយសំណួរព្រះធម៌ តាមការកំណត់ប្រធាន បទរបស់ក្រសួងធម្មការនិងសាសនា ដោយ អញ្ជើញចូលរួមស្ដាប់ពីព្រះសង្ឃ មន្ដ្រីរាជ ការ ពុទ្ធបរិស័ទ សមណសិស្ស សមណនិស្សិត លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ និងសិស្សានុសិស្ស ។
ការបង្កើតមូលនិធិទ្រទ្រង់ព្រះធម៌ទេស នាមួយ គ្រប់គ្រងដឹកនាំដោយក្រសួងធម្មការ និងសាសនា ដើម្បីប្រមូលបច្ច័យពីសប្បុរស ជន ដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លាមកទ្រទ្រង់ដល់ការ រៀបចំកម្មវិធីនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់ នឹងសង្គម ឱ្យដំណើរការទៅដោយបរិបូរណ៍ និងដើម្បីពង្រីកការផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយ នៅតាមស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុក្នុងព្រះ រាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ ដោយយល់ឃើញថា ការអប់រំសីលធម៌ គឺជាកាតព្វកិច្ចក្នុងសង្គម ទាំងមូល យើងពិតជាចង់ឱ្យសង្គមមួយរស់ ក្នុងភាពសុខដុមរមនាតរៀងទៅ ។
ទោះបីជាបែបណា វាក៏អាស្រ័យលើ បុគ្គលម្នាក់ៗដែលត្រូវគោរព ឬប្រតិបត្ដិផង ដែរមិនខុសពីពាក្យថា ចង់ឱ្យព្រះឬទេវតា ជួយយើងបានទាល់តែយើងជួយខ្លួនឯងសិន ដែលមានន័យថា ការបង្ហាញផ្លូវត្រូវដើរមាន ហើយ តែបើមនុស្សខ្លះមិនព្រមដើរតាម គន្លងផ្លូវនេះទេ ក៏មិនអាចជួយអ្វីបានដែរ ។ ទស្សនាទាននេះ គឺជាសច្ចភាពនៅក្នុងលោ កិយនេះ ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាផ្លូវដែលបាន បង្ហាញដោយព្រះពុទ្ធបរមគ្រូ ។
កូនទំនុកបំរុងមាតាបិតាដោយស្ថាន៥ យ៉ាង
- ភតោ នេសំ ភរិស្សាមិ អាត្មាអញ មាតាបិតាបានចិញ្ចឹមរក្សាមកហើយនឹង ចិញ្ចឹមមាតាបិតាវិញ ។
- កិច្ចំ នេសំ ករិស្សា មិ នឹងជួយធ្វើការងាររបស់មាតាបិតា ។
- កុលវំលំ ឋបេស្សាមិ តម្កល់វង្សត្រកូលឱ្យល្អ ។
- ទាយជ្ជំ បដិបជ្ជាមិ ប្រតិបត្ដិឱ្យជា អ្នកសមគួរ ទទួលទ្រព្យមត៌កបាន ។
- បេតានំ កាលកតានំ ទក្ខិណំអនុប្បទស្សាមិ ឧទ្ទិសទក្ខិណាទានដល់មាតាបិតាដែលធ្វើ កាលកិរិយាទៅកាន់បរលោកហើយ។
មាតាបិតាអនុគ្រោះកូនដោយស្ថាន៥ យ៉ាង
- បាបា និវារេន្ដិ ហាមឃាត់កូនចាកអំពើ អាក្រក់ ។
- កល្យាណេ និវេសេន្ដិ ឱ្យកូន តាំងនៅតែក្នុងអំពើល្អ ។
- សិប្បំ សិក្ខា បេន្ដិ ឱ្យកូនរៀនសូត្រសិល្បសាស្ដ្រ ។
- បដិ រូបេន ទារេន សញោជេន្ដិ ដណ្ដឹងភរិយា ឬស្វា មីសមគួរឱ្យ ។
- សមយេ ទាយជ្ជំ និយ្យាទេ ន្ដិ ចែកទ្រព្យឱ្យកូនក្នុងសម័យសមគួរ ។
សិស្សត្រូវប្រតិបត្ដិគ្រូដោយស្ថាន៥យ៉ាង
- ឧដ្ឋានេន ដោយការក្រោកឡើង ទទួល ។
- ឧបដ្ឋានេន ដោយការគាល់បំរើ ។
- សុស្សុសាយ ដោយការជឿស្ដាប់ ឱវាទ ។
- បារិចរិយាយ ដោយការបំរើតូច ។
- សក្កច្ចំ សិប្បំ បដិគ្គហណេន ដោយ ការរៀនសិស្បសាស្ដ្រដោយគោរព ។
គ្រូអាចារ្យអនុគ្រោះសិស្សដោយស្ថាន៥យ៉ាង
- សុវិនីតំ វិនេន្ដិ ដឹកនាំសិស្សដោយល្អ។
- សុគ្គហិតំ គាហាបេន្ដិ ឱ្យសិស្សរៀនដោយ ល្អ ។
- សព្វសិប្បេសុ តំ សមក្ខាយិនោ ភវ ន្ដិប្រៀនប្រដៅសិស្សឱ្យចេះត្រឹមត្រូវក្នុង សិល្បសាស្ដ្រសព្វគ្រប់ ។
- មិត្ដាមច្ចេសុ បដិវេទេន្ដិ តែងលើកតម្កើងក្នុងទីប្រជុំ មិត្ដ អាមាត្យ ។
- ទិសាសុ បរិត្ដាណំ ករោន្ដិ ធ្វើ សេចក្ដីការពារសិស្សក្នុងទិសទាំងឡាយ ។
ស្វាមីទំនុកបំរុងភរិយាដោយស្ថាន៥យ៉ាងៈ
- សម្មាននាយ ដោយការរាប់អាន ជា ភរិយាពេញទំហឹង ។
- អវិមាននាយ ដោយការមិនមើលងាយ ។
- អនតិចរិ យាយ ដោយការមិនប្រព្រឹត្ដក្បត់ចិត្ដ ។
- ឥស្សរិយវោស្សគ្គេន ដោយប្រគល់ឱ្យជាធំ ក្នុងការផ្ទះ ។
- អលង្ការានុប្បទានេន ដោយការឱ្យគ្រឿងតែងខ្លួន ។
ភរិយាអនុគ្រោះស្វាមីដោយស្ថាន៥យ៉ាង
- សុសំវិហិតកម្មន្ដា ហោតិ ចាត់ចែង ការងារដោយល្អ ។
- សុសង្គហិតបរិជនា ហោតិ សង្គ្រោះជនជាញាតិទាំងពីរខាង ដោយល្អ ។
- អនតិចារិនី ហោតិ មិន ប្រព្រឹត្ដក្បត់ចិត្ដ ។
- សម្ភតញ្ច អនុរក្ខតិ ថែ ទាំទ្រព្យសម្បត្ដិដែលស្វាមីរកបានមក ។
- ទក្ខា ហោតិ អនលសា សព្វកិច្ចេសុ ឈ្លាស មិនខ្ជិលច្រអូសក្នុងកិច្ចការសព្វគ្រប់ ។
កុលបុត្រប្រតិបត្ដិមិត្ដអាមាត្យដោយ ស្ថាន៥យ៉ាង ៖
- ទានេន ដោយការឱ្យរបស់ ។
- បិយវជ្ជេន ដោយការនិយាយតែពាក្យគាប់ ចិត្ដ ។
- អត្ថចរិយាយ ដោយការប្រព្រឹត្ដិ ឱ្យជាប្រយោជន៍ ។
- សមានត្ដតាយ ដោយ ការប្រព្រឹត្ដិខ្លួនស្មើ ។
- អវិសំវាទនតាយ ដោយការមិនកុហកបញ្ឆោត ។
មិត្ដអាមាត្រអនុគ្រោះកុលបុត្រដោយ ស្ថាន៥យ៉ាង
- បមតំ រក្ខន្ដិ រក្សាមិត្ដ រក្សាមិត្ដដែល ធ្វេសប្រហែស ។
- បមត្ដស្ស សាបតេយ្យំ រក្ខន្ដិ ជួយថែទាំទ្រព្យសម្បត្ដិរបស់មិត្ដដែល ធ្វេសប្រហែស ។
- ភីតស្ស សរណំ ហោន្ដិ ជាទីពឹងរបស់មិត្ដដែលមានភ័យ ។
- អាប ទាសុន វិជហន្ដិ មិនបោះបង់គ្នាក្នុងគ្រាមាន វិបត្ដិ ។
- អបរបជំបិស្ស បដិបូជេន្ដិ រាប់ អានរហូតដល់ផៅពង្សរបស់មិត្ដ ។
ចៅហ្វាយនាយទំនុកបំរុងទាសៈ និងកម្ម ករដោយស្ថាន៥យ៉ាង
- យថាពលំ កម្មន្ដំ សំវិធាននេន ដោយ ការចាត់ចែងការងារសមគួរតាមកំលាំង ។
- ភត្ដវេត្ដនានុប្បទានេន ដោយការឱ្យនូវ ភត្ដាហារ និងថ្លៃឈ្នួល ។
- គិលានុប្បដ្ឋា នេន ដោយការព្យាបាលក្នុងវេលាឈឺថ្កាត់។
- អច្ឆរិយានំ រសានំ សំវិភាគេន ដោយការ ចែងរំលែកនូវរបស់មានរសជាតិតែកាល ចម្លែក ។
- សមយេ វោស្សគ្គេន ដោយការ ឱ្យឈប់សំរាកក្នុងសម័យគួរ ។
ទាសៈ និងកម្មករអនុគ្រោះចៅហ្វាយ នាយដោយស្ថាន៥យ៉ាង
- បុព្វុដ្ឋាយិនោ ហោតិ ក្រោកឡើងធ្វើ ការមុនចៅហ្វាយនាយ ។
- បច្ឆានិបាតិនោ ហោន្ដិ ឈប់ធ្វើការក្រោយចៅហ្វាយនាយ។
- ទិន្នាទាយិនោ ហោន្ដិ កាន់យកតែរបស់ ដែលចៅហ្វាយនាយឱ្យ ។
- សុកតកម្មករា ហោន្ដិ ធ្វើការងាររបស់ចៅហ្វាយនាយដោយ យកចិត្ដទុកដាក់ ។
- កិត្ដិវណ្ណហរា ហោន្ដិ នាំកិត្ដិគុណរបស់ចៅហ្វាយនាយទៅថ្លែងក្នុង ទីនោះៗ ។
កុលបុត្រផ្គត់ផ្គង់សមណព្រាហ្មណ៍ដោយ ស្ថាន៥យ៉ាង
- មេត្ដេន កាយកម្មេន ដោយកាយកម្ម ប្រកបដោយមេត្ដា ។
- មេត្ដេន វចីកម្មេន ដោយវចីកម្មប្រកបដោយមេត្ដា ។
- មេត្ដេន មនោកម្មេន ដោយមនោកម្មប្រកប ដោយមេត្ដា ។
- អនាវដទ្វារតាយ ដោយ ភាពជាអ្នកមិនបិទទ្វារផ្ទះ ។
- អាមិសា នុប្បទានេន ដោយកិរិយាឱ្យអាមិសទាន។
សមណព្រាហ្មណ៍អនុគ្រោះកុលបុត្រ ដោយស្ថាន៦យ៉ាង
- បាបា និវារេន្ដិ ហាមឃាត់កុលបុត្រ ចាកអំពើអាក្រក់ ។
- កល្យាណេ និវារេន្ដិ ឱ្យតាំងនៅតែក្នុងអំពើល្អ ។
- កល្យាណេន មនសា អនុកម្បន្ដិ អនុគ្រោះដោយចិត្ដដ៏ល្អ។
- អស្សុតំ សាវេន្ដិ ឱ្យបានស្ដាប់ពាក្យដែល មិនធ្លាប់ស្ដាប់ ។
- សុតំ បរិយោបេន្ដិ បំភ្លឺ សេចក្ដីដែលធ្លាប់ស្ដាប់ហើយ ។ ៦-សគ្គស្ស មគ្គំ អាចិកន្ដិ ប្រាប់ផ្លូវសួគ៌ ។
ចែករំលែកព័តមាននេះ