រាជធានីភ្នំពេញ ៖ លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ក្នុងពិធីផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះប្រាសាទព្រះវិហារនារសៀលថ្ងៃទី១៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០១១ នៅសាសន្និសីទចតុមុខ មានចំណុច៣ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ក្នុងពិធីផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះប្រាសាទព្រះវិហារនារសៀលថ្ងៃទី១៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០១១ នៅសាសន្និសីទចតុមុខ មានចំណុច៣ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ ។
ចំណុចទី១-ខ្ញុំសូមរំលឹកឡើងវិញអំពីប្រវត្តិខ្លះៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ ។
ចំណុចទី២-អ្វីទៅដែលថា ភាពស្របច្បាប់ និងការកាន់កាប់ជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជាទៅលើប្រាសាទ-លើទឹកដីរបស់កម្ពុជា នៅជុំវិញប្រាសាទ ហើយនឹងការពាក់ព័ន្ធរបស់តុលាការអន្តរជាតិ ។
ចំណុចទី៣-អំពីដំណើរការដ៏ស្មុគស្មាញនៃការចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ហើយនឹងរឿងរ៉ាវផ្សេងៗរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។
លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យមានប្រសាសន៍បន្តថា ចំណុចទី១-នៅពេលការប្រជុំនៅយូណេស្កូ គណៈកម្មការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឱ្យយើងបានផ្សព្វផ្សាយ យើងផលិតបាន វីដេអូ ឌីវីឌី បញ្ចេញភស្តុតាងទាំងអស់នូវរូបភាពដែលសេនានុព័ន្ធយោធាដែលបានទៅពិនិត្យការខូចខាតនៅលើប្រាសាទព្រះវិហារ ចំនួន១៣ប្រទេស ដើម្បីបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីការបាញ់ផ្លោងមកលើប្រាសាទ ការខូចខាតប្រាសាទ ។ នៅពេលប្រជុំភាគីថៃបានឆ្លើយថា ប្រាសាទអត់មានខូចផង។
-ពេលនោះបើកម្ពុជាអត់មានរូបភស្តុតាងជាក់ស្តែងបង្ហាញគេ ធ្វើឱ្យអ្នកស្តាប់មានការច្របូកច្របល់ កម្ពុជាថាខូច ថៃថាអត់ខូច។ បញ្ហានេះនាំឱ្យមានភាពច្របូកច្របល់ ។
-កម្ពុជាបានផលិតមានឧបករណ៍ ព័ត៌មានច្បាស់លាស់ បង្ហាញភស្តុងតាង ធ្វើបទសំភាសន៍ ដូច្នេះហើយបានជាថៃជំទាស់ខ្លាំងណាស់ ប្រតិកម្មហាមឃាត់សេនានុព័ន្ធយោធាមិនឱ្យទៅប្រាសាទព្រះវិហារ ។ ប៉ុន្តែក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបានរៀបចំល្អត្រឹមត្រូវ គឺសេនានុព័ន្ធយោធាត្រូវសម្រេចចិត្តទៅហើយ ។ នេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា កម្ពុជាបានធ្វើទៅត្រឹមត្រូវ មានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដោយយើងបានផ្សាយមានភាសាខ្មែរ បារាំង អង់គ្លេស ជូនទៅបណ្តាឯកអគ្គរដ្ឋទូត រាជទូត ជូនរូបថតឱ្យគេ អត្ថាធិប្បាយពន្យល់គេឱ្យយល់ច្បាស់។
-នោះហើយគឺជាការភូតកុហករបស់ថៃ បាញ់មកលើប្រាសាទជាង៤០០គ្រាប់ ហើយថាអត់មានបាញ់ ។ ដល់ភស្តុតាងជាក់ស្តែងតាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយរបស់កម្ពុជា គឺមានភាពត្រឹមត្រូវណាស់ ។ តាំងពីដើមទីមក ថៃគំរាមសំឡុតកំហែង សូម្បីអ្នកជំនាញការអន្តរជាតិថៃហាមគេមិនឱ្យមកដែរ ។
ចំណុចទី២-កលល្បិចភូតកុហករបស់ថៃក្រឡិចក្រឡុច ដើរភូតកុហកមតិអន្តរជាតិ ។ បើសិនជាយើងអត់ទៅ ប្រើរូបផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពិតប្រាកដនោះទេ គឺមតិអន្តរជាតិដែលស្តាប់ថៃ គេជឿទាំងស្រុងនូវការភូកកុហករបស់ថៃ ហើយគណៈកម្មការដ៏ធំត្រូវបានថៃភូតកុហកដោយធូរ។ នៅពេលថ្មីៗនេះ បើក្រឡេកមើលគណៈប្រតិភូថៃនៅតុលាការអន្តរជាតិឃើញថា ថៃភូតកុហកជាងពាក់កណ្តាល ។ ដូច្នេះកម្ពុជាធ្វើឯកសារមួយបកស្រាយទៅវិញ អំពីថៃភូតកន្លែងណាខ្លះ ។
ដូចជាថៃធ្វើផែនទីឯកតោភាគី យកដី៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ថារបស់ថៃ ដែលមិនមានអន្តរជាតិណាទទួលស្គាល់ទេ ។ នៅពេលទៅដល់តុលាការថៃឆ្លើយថា អត់មានផែនទី ឯកតោភាគីផង គឺគោរពតាមការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការអន្តរជាតិ ។
លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យមានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងសាលដីការបស់តុលាការដែលត្រូវបានអាននាពេលធ្វើសវនាការថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៦២ ៖
១-វិនិច្ឆ័យសេចក្តី និងប្រកាសថា ខ្សែព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃនៅតំបន់ដងរែក គឺជាខ្សែដែលបានគូសនៅលើផែនទីរបស់គណៈកម្មការកំណត់ព្រំដែនរវាងឥណ្ឌូចិន និងសៀម (ឧបសម្ព័ន្ធ១ ដែលមានភ្ជាប់នឹងដំណើរការផែនទីរបស់ភាគីកម្ពុជា) ។
២-វិនិច្ឆ័យនិងប្រកាសថា ប្រាសាទព្រះវិហារមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងដែនដីក្រោមអធិបតេយ្យរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
៣-វិនិច្ឆ័យសេចក្តីនិងប្រកាសថា រាជាណាចក្រថៃមានកាតព្វកិច្ចត្រូវដកចេញនូវកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលខ្លួនបានបោះទីតាំងនៅវិកិណ្ណដ្ឋាន នៃប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងដែនដីកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៥៤មក ។
៤-វិនិច្ឆ័យសេចក្តីនិងប្រកាសថា រាល់រូបចម្លាក់ សិលាចារឹក បំណែកនៃប្រាសាទ គំរូថ្មភក់ និងកុលាលភាជន៍បុរាណដែលត្រូវយកចេញពីប្រាសាទដោយអាជ្ញាធរថៃ តាំងពីឆ្នាំ១៩៥៤ រដ្ឋាភិបាលថៃត្រូវប្រគល់មកឱ្យរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាវិញ ។
លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យបញ្ជាក់ថា តុលាការបានចេញដីកា ហើយដែលថ្ងៃនេះគឺយើងធ្វើរំលឹកខួបលើកទី៤៩ឆ្នាំ ។ ដូច្នេះតាមតុលាការ ក្រុងឡាអេសម្រេច ពីឆ្នាំ១៩៦២ តាមរយៈដីកាដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួន ហើយទទួលស្គាល់ផែនទីដែលត្រូវយក ប្រើប្រាស់ គូសដោយគណៈកម្មការកំណត់ ព្រំដែនរវាងឥណ្ឌូចិន និងសៀម(ឧបសម្ព័ន្ធ១)។
អាជ្ញាធរសៀមតាមរយៈឥរិយាបថរបស់ខ្លួនបានបញ្ជាក់ថា បានទទួលផែនទីទាំងនោះនិងទទួលស្គាល់នូវលក្ខណៈនៃផែនទីទាំងនោះនិងអ្វីដែលផែនទីនោះតំណាងឱ្យ គឺត្រូវបានបង្ហាញតាមរយៈសកម្មភាពរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ព្រះអង្គម្ចាស់ដាមរ៉ុង ក្នុងការថ្លែងអំណរគុណចំពោះឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងនៅទីក្រុងបាងកក ចំពោះផែនទីទាំងនេះ និងស្នើឱ្យលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតផ្តល់បន្ថែមទៀតនៃផែនទីនីមួយៗដើម្បីបញ្ជូនទៅឱ្យអភិបាលខេត្តរបស់សៀមជាច្រើនទៀតផង ។ ផ្ទុយទៅវិញវាមិនអាចធ្វើបានទាល់តែសោះ ដែលថា អភិបាលខេត្តខូកខាន់ ដែលជាខេត្តបង្កើតឡើងជាប់ជាមួយព្រះវិហារ រហូតដល់មានដំណោះស្រាយនៅឆ្នាំ១៩០៤ មិនដឹងពីអត្ថិភាពរបស់ប្រាសាទព្រះវិហារនោះទេ ។
លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យ មានប្រសាសន៍ថា នៅឆ្នាំ១៩៦២ គឺមិនទាន់មានអនុសញ្ញា១៩៧២ ទេ ។ អនុសញ្ញាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកកើតនៅឆ្នាំ១៩៧២ នៅក្នុងអនុញ្ញាគឺមានអភិវឌ្ឍន៍ ទស្សនាតំបន់របស់ប្រាសាទ ។ ធម្មតាបេតិកភណ្ឌមួយគឺមានតំបន់៣ត្រួត គឺតំបន់ស្នូល ទី១តំបន់ទ្រនាប់ ទី២អាចមានតំបន់ ទី៣និងទី៤ទៀត។ តំបន់ទាំងនោះគឺជាតំបន់របស់ប្រាសាទ ដូច្នេះនៅពេលនោះថៃត្រូវសងវិញនូវវត្ថុបុរាណទាំងអស់ ដែលថៃយកទៅនៅក្នុងប្រាសាទឬនៅក្នុងតំបន់របស់ប្រាសាទ ។ អ្វីដែលសំខាន់ជាងគេគឺពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងខ្សែព្រំដែន ។
លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យបញ្ជាក់ថា តុលាការក្រុងឡាអេ គឺជាអង្គការសហប្រជាជាតិ ។ នៅកម្ពុជាអង្គការសហប្រជាជាតិនោះគឺមានយន្តការ៥ អត់មានអង្គការណាតូច-ណាធំទេ គឺមានស្វ័យភាពនៅក្នុងអាណត្តិរបស់ខ្លួន ។
ចំណុចទី៣-ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារទៅក្នុងបេតិកភណ្ឌពិភពលោក លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យមានប្រសាសន៍ថា តាមការពិតកម្ពុជាបានស្នើសុំចុះប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក តាំងពីឆ្នាំ២០០១ ។ ប៉ុន្តែវាស្ទះដំណើរការនៅក្បាលម៉ាស៊ីន រហូតដល់ឆ្នាំ២០០៧ បានយកបញ្ហានោះមកពិនិត្យ ។ តាមធម្មតា គេដាក់ត្រឹមតែមួយឆ្នាំ គេចាប់ពិនិត្យហើយ… ។
ចំពោះកម្ពុជា នៅឆ្នាំ២០០៧ គេយកទៅពិនិត្យនៅទីក្រុងក្រែឆើច នៅពេលនោះយើងជាម្ចាស់ប្រាសាទមានប្រតិភូ១២រូប ចំណែកប្រតិភូថៃទៅ២៦រូប ។ ភាគីថៃ គេបានដើរតួយ៉ាងសកម្មភាពបំផុតជំទាស់ក្នុងការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។ តាមការពិតតើហេតុអ្វី ថៃចេះតែជំទាស់ បើតុលាការឡាអេ សម្រេចថា ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជាទៅហើយ ។ ទាក់ទិនបញ្ហាភាគីថៃ បានលើកថា ទាល់តែធ្វើសំណើរួមទើបថៃព្រម កម្ពុជា-ថៃ រួមគ្នាស្នើទៅបេតិកភណ្ឌពិភពលោកចុះបញ្ជី ។
កម្ពុជាលើកថា ហេតុអ្វីបានចាំរួម បើប្រាសាទព្រះវិហារជារបស់កម្ពុជា ពេលនោះ កម្ពុជាក៏ទាត់ចោលការលើករបស់ថៃ ។ សមាជិក ផ្សេងៗគេគាំទ្រកម្ពុជា គេអត់គាំទ្រថៃទេ ។
-មិនតែប៉ុណ្ណោះ ភាគីថៃក៏បានស្នើទៀត គឺការចុះបញ្ជីឆ្លងដែន គឺខាងកម្ពុជាដាក់ប្រាសាទ ឯខាងថៃដាក់កូនស្រះមួយ ហៅស្រះត្រាវ រួចចុះបញ្ជីឆ្លងដែន ។
-កម្ពុជាបានច្រានចោល អត់ព្រម ចំណែកសមាជិកផ្សេងៗគេក៏គាំទ្រខាងកម្ពុជា។
ភាគីថៃក៏មានមហិច្ឆតាទៀត ទាមទារឱ្យគ្រប់គ្រងរួម បានសេចក្តីថា កម្ពុជា-ថៃ គ្រប់គ្រងរួមប្រាសាទព្រះវិហារ ។ កម្ពុជាបានទាត់ចោលទៀតមិនព្រមគេគាំទ្រកម្ពុជា ។ ដូច្នេះការជជែកនៅក្រៃឆើច (ញូវហ្សេឡែន) នោះមានការលំបាកណាស់ព្រោះភាគីថៃប៉ិនប្រសប់ដើរបំផុសឃោសនា ប៉ុន្តែគេជឿកម្ពុជាវិញ ។
នេះជាចំណុចទី១ ដែលបេតិកភណ្ឌពិភពលោកមិនដែលធ្វើដូច្នេះទេ មិនដែលអ្នកណាសម្រេចមុន១ឆ្នាំទេ តែ គេត្រួតពិនិត្យឃើញថា មានលក្ខណៈពិសេសវិសាលណាស់ ត្រូវតែបញ្ចូល។ ប៉ុន្តែគេដាក់ថា ការប្រកាសជាផ្លូវការនឹងត្រូវប្រកាសនៅឆ្នាំក្រោយ។
កម្ពុជាក៏យល់ព្រមទទួលយកដែរ ប៉ុន្តែ ដាក់លក្ខខណ្ឌឱ្យយើង៣ គឺទី១-កម្ពុជាត្រូវតែចរចាជាមួយថៃ ដើម្បីឈានទៅដល់ការឯកភាពគ្នាពីអ្វីមួយ ។ ទី២-កម្ពុជាត្រូវពង្រឹងការអភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារ និងទី៣-កម្ពុជាត្រូវធ្វើផែនការគ្រប់គ្រងប្រាសាទឱ្យទាន់ឆ្នាំក្រោយ។
នៅពេលនោះគណៈកម្មការបេតិកភណ្ឌក៏មានការជួយកម្ពុជាផងដែរ មកចលនា ចុះមកសុទ្ធតែអ្នកជំនាញការកំពូលៗ ពីប្រទេសជាមិត្តមួយចំនួនមកជួយធ្វើភ្លាម ។ ប៉ុន្តែចំណុចទី៣ គឺបានកែសម្រួលថា ផ្តល់នូវរបាយការណ៍មួយដែលនិយាយអំពីជំហានឈានទៅដល់ផែនការគ្រប់គ្រង។ លុះទៅដល់កេបិច គណៈកម្មការគេចែកសិននូវលក្ខខណ្ឌទាំង៣ ពេលនោះថៃសន្យាគាំទ្រកាលពីបានចូលទៅក្រៃឆើច គេគាំទ្រចាំឆ្នាំក្រោយទៅ ។ លុះទៅដល់កេបិច ថៃក្រឡាស់រហូតជំទាស់ទៀតថា មិនអាចចូលបានទេ ចាំលើកក្រោយទៀតទៅ។
ប៉ុន្តែកម្ពុជាយើងបានធ្វើវិធានការគ្រប់គ្រាន់ ទី១-យើងបង្កើតអាជ្ញាធរប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីពង្រឹងការអភិរក្សប្រាសាទ ។ លក្ខខណ្ឌទី២ កម្ពុជាយើងបំពេញជាក់ស្តែង ទៅដល់យើងព្យួរចំការងារអាចធ្វើបាន របាយការណ៍ជាក់ស្តែងផែនការជំហានឈានទៅដល់ផែនការគ្រប់គ្រង សហការជាមួយផ្នែកបច្ចេកទេសសហការដំណើរការ។
ចំណុចទី១ បានធ្វើល្អ ដោយបានអញ្ជើញឯកអគ្គរដ្ឋទូតមួយចំនួននៅភ្នំពេញ និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតមកពីក្រៅទៅប្រាសាទព្រះវិហារ មើលគ្រប់ទិដ្ឋភាព។
ចំណុចជាក់ស្តែងកម្ពុជាយើងបានបបួលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃឯកភាពជាមួយយើងធ្វើឱ្យភ្ញៀវយូណេស្កូរៀបចំការប្រជុំមួយនៅស្នាក់ការយូណេស្កូ ក្រោមការជួយឧបត្ថម្ភរបស់អគ្គនាយកយូណេស្កូ ដើម្បីឱ្យកម្ពុជា និងថៃចរចាគ្នាឱ្យមានការឯកភាព ។ ១ខែកន្លះមុនការប្រជុំនៅកេបិច កម្ពុជា-ថៃប្រជុំនៅប៉ារីស គណៈប្រតិភូថៃដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស គណៈប្រតិភូកម្ពុជា ដឹកនាំដោយខ្លួនខ្ញុំ និងគណៈប្រតិភូដែលធ្លាប់ចូលរួមនៅក្រៃឆើច ។
យូណេស្កូមានអ្នកជំនាញគ្រប់ធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាល និងគណៈប្រតិភូថៃ-កម្ពុជា ម្ខាងម្នាក់ ចរចាចាប់តាំងពីម៉ោង៣រសៀលរហូតដល់ម៉ោង១យប់។ កម្ពុជាយើងចេញបានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ដែលបញ្ជាក់អំពីការចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារដោយមិនបាច់មានតំបន់ទ្រនាប់។ នៅពេលនៅប៉ារីស បានចេញប្រកាសរួមមួយដែលថៃគេថា គាំទ្រឱ្យចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅកេបិចក្នុងពេលខាងមុខ។
ដូច្នេះការចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារគឺជាផ្នែកវប្បធម៌ គឺជាការងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ រវាងប្រទេស និងប្រទេស ក្នុងការងារអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព ។ ដូច្នេះខ្ញុំចុះហត្ថលេខាក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្រោមការណែនាំដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ពីសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន ។ កម្ពុជាចុះហត្ថលេខាភ្លាមមានប្រសិទ្ធភាពភ្លាម ចំណែកថៃគាត់ចុះហត្ថលេខាសិនទេ ចាំគាត់ទៅដល់ស្រុកវិញ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់គាត់អនុម័ត ទើបយកជាការបាន ។ ដូច្នេះយើងត្រូវរង់ចាំ១ខែជាងទំរាំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីគាត់សម្រេចនៅបាងកក បានហត្ថលេខានោះចូលជាធរមាន។
ដូច្នេះរឿងដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីមានការលំបាកណាស់ ទំរាំចុះហត្ថលេខាបាន ។ ប៉ុន្តែប្រហែលមួយអាទិត្យមុនប្រជុំនៅកេបិច រដ្ឋាភិបាលថៃគាត់ប្រកាសថា ការចុះហត្ថលេខានោះត្រូវលុបចោល ។ វាដូចជាពិបាកដែរ ចុះហត្ថលេខា៣ភាគី មានយូណេស្កូជាសាក្សី ហើយដូចម្តេចបានជាថៃលុបចោលតែឯងបាន ។ ទាល់តែភាគី២ឯកភាពគ្នាលុប ប៉ុន្តែថៃគាត់លុបតែគាត់កម្ពុជាអត់លុប បញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា កម្ពុជាបានស្វះស្វែងរកការចរចារទ្វេភាគីរួចហើយ ។ នេះបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា កម្ពុជាខិតខំប្រឹងប្រែងកុំឱ្យមានទំនាស់រឿងហ្នឹង ប៉ុន្តែទាំងអស់គ្នាមិនអាចចាំថៃបានទេ។
ទាក់ទងទៅនឹងការអភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារកម្ពុជាអនុវត្តបាន ។ របាយការណ៍ពីជំហានដើម្បីឈានទៅផែនការគ្រប់គ្រង កម្ពុជាបានធ្វើរួចហើយ។ យូណេស្កូមាននីតិវិធីច្បាស់លាស់ណាស់ ១៨៦ប្រទេសជាសមាជិក ក្នុងនោះ២ប្រទេសជាគណៈកម្មការបេតិកភណ្ឌ។ ឆ្នាំ២០០៩ កម្ពុជាបោះឆ្នោតជាប់លេខ២ ចូលជាសមាជិកបេតិកភណ្ឌ។ ឆ្នាំ២០១០ ថៃត្រូវចេញ កម្ពុជាចូលជំនួសជាអនុប្រធានឆ្នាំនេះនៅប៉ារីស៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ