មុខរបរធ្វើសំបកណែមលក់ គឺជាមុខរបរ តត្រកូលរបស់គ្រួសារខ្ញុំ បន្ត៣ជំនាន់មកហើយ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំកំពុងបន្តគ្រប់គ្រងជំនាន់ទី៤។ បើគិតមកដល់ថ្ងៃនេះ ខែនេះ ឆ្នាំនេះ គ្រួសារខ្ញុំបានបន្តតំណែងមុខរបរ តត្រកូលជំនាន់ទី៤នេះ បានរយៈពេលជិត
ខេត្តបាត់ដំបង ៖ មុខរបរធ្វើសំបកណែមលក់ គឺជាមុខរបរ តត្រកូលរបស់គ្រួសារខ្ញុំ បន្ត៣ជំនាន់មកហើយ ហើយសព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំកំពុងបន្តគ្រប់គ្រងជំនាន់ទី៤។ បើគិតមកដល់ថ្ងៃនេះ ខែនេះ ឆ្នាំនេះ គ្រួសារខ្ញុំបានបន្តតំណែងមុខរបរ តត្រកូលជំនាន់ទី៤នេះ បានរយៈពេលជិត៤០ឆ្នាំហើយ តែខ្ញុំមិនបោះបង់វាចោលទេ បើទោះជាខ្ញុំទទួលបានចំណូលតិចតូចក្ដី ព្រោះវាជាមុខរបរកេរ្តិ៍តំណែលដូចតា»។ នេះជាការលើកឡើង និងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់លោក សុខ ចាប ជាសមាជិកក្នុងគ្រួសារផលិតសំបកណែមដ៏វ័យចំណាស់បំផុតមួយ ក្នុងចំណោមអ្នកភូមិដូចទាវ ដែលមានប្រវត្តិផលិតសំបកណែម រាប់រយឆ្នាំកន្លងទៅនេះ នៅឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ ដែលលោកបានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយកោះសន្តិភាព កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ នៅកន្លែងដែលលោកកំពុងមមាញឹកធ្វើសំបកណែម។
ស្ថិតក្នុងវ័យ៦០ឆ្នាំ លោក សុខ ចាប បាននិយាយថា កាលពីជាង១០ឆ្នាំមុន អ្នកភូមិដូនទាវ យ៉ាងតិចចន្លោះពី៥០ទៅ៦០គ្រួសារ បានប្រកបមុខរបរធ្វើសំបកណែម បែបប្រពៃណីនេះលក់ ហើយពេញនិយមបំផុត។ ប៉ុន្តែមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកធ្វើសំបកណែមនៅភូមិដូនទាវ នៅសេសសល់ស្ទើរមិនដល់២០គ្រួសារផង ដែលកំពុងប្រកបរបរធ្វើសំបកណែមនេះ ដោយសារតែទីផ្សារសំបកណែម កាន់តែរួមតូចចង្អៀត ខណៈវត្ថុធាតុដើមកាន់តែឡើងថ្លៃ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា គ្រួសារលោកនៅតែតស៊ូរក្សាមុខរបរនេះដដែល ព្រោះវាជាមុខរបរកេរ្តិ៍តំណែលដូនតាច្រើនជំនាន់មកហើយ បើទោះជាលោកទទួលបានប្រាក់ចំណូលតិចតូចក្ដី។
លោក សុខ ចាប បានថ្លែងដូច្នេះថា « នេះជាការបន្តតំណែងជំនាន់ទី៤ នៃការធ្វើសំបកណែម របស់ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំតាំងពីដូនតារហូតមក។ ខ្ញុំបានចាប់ផ្ដើមបន្តមុខរបរបែបប្រពៃណីនេះជាថ្មី នៅឆ្នាំ១៩៨៣ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ ០៧មករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ បើគិតដល់សព្វថ្ងៃនេះ គ្រួសារខ្ញុំបានគ្រប់គ្រងមុខរបរ តត្រកូលជំនាន់ទី៤ នេះបានរយៈពេលជិត៤០ឆ្នាំកន្លងមកហើយ»។
នៅពេលសួរថា តើកាក់កបទេ មុខរបរផលិតសំបកណែមរបស់លោកជិត៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ?
ដំបូងគាត់ក្រវីក្បាល តែគាត់បានព្យាយាមផ្ដល់ចម្លើយដោយមិនស្ទាក់ស្ទើរយ៉ាងដូច្នេះថា «បើនិយាយពីផលចំណូលពីការធ្វើសំបកណែមនេះ បានត្រឹមតែទប់ទល់សម្រាប់កូនៗរៀនសូត្រ និងសម្រាប់ជីវភាពគ្រួសារខ្លះៗតែប៉ុណ្ណោះ។ ពិតមែនតែខ្ញុំបានប្រកបមុខរបរនេះជិត៤០ឆ្នាំហើយ បន្តពីដូនតា តែរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ មិនមានសេសសល់អ្វីជាដុំកំភួនទេ តែធ្វើម៉េចបើវាជាមុខរបរដែលអ្នកភូមិដូនទាវនិយមធ្វើវា។ ម្យ៉ាងវាជាមុខរបរបែបប្រពៃណី តវង្សត្រកូលតាំងពីដូនតាយើងមក ចេះតែតស៊ូអភិរក្សវាទៅ គ្រាន់បានកូនចៅជំនាន់ក្រោយៗបានឃើញ បានដឹង និងគ្រាន់បានភ្ញៀវបរទេសមកមើលកំសាន្តផង បើទោះជាវាផ្ដល់ផលចំណេញតិចតូចក្ដី»។
បើតាមប្រវត្តិ នៃការផលិតសំបកណែម គឺមានតែអ្នកភូមិដូនទាវ ឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ មួយកន្លែងប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលនិយមធ្វើនំសំបកណែមនេះលក់ ឬសម្រាប់ទទួលទានក្នុងគ្រួសារ។ អ្នកភូមិដូនទាវ មានប្រវត្តិកេរ្តិ៍ឈ្មោះបោះសំឡេង ធ្វើសំបកណែមនេះរាប់រយឆ្នាំកន្លងមកហើយ និងបានក្លាយជាមុខរបរបែបប្រពៃណី តកូន តចៅ ច្រើនជំនាន់ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ប៉ុន្តែដោយសារតែសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ជាសម័យទំនើប ជឿនលឿនស្ទើរគ្រប់វិស័យ ទាំងចំណីអាហារ ទាំងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ហើយបន្ថែមកាន់តែធ្ងន់ ដោយខ្វះការជួយជ្រោមជ្រែង និងខ្វះការជួយអភិរក្សពីមន្ត្រីជំនាញ ឬពីអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ផង ទើបធ្វើឲ្យមុខរបរ តត្រកូលបែបប្រពៃណីរបស់អ្នកភូមិដូនទាវ កាន់តែរៀវស្តូច ស្ទើរតែបាត់បង់កេរ្តិ៍ឈ្មោះនាសម័យកាលនេះ។
លោក សុខ ចាប បាននិយាយបន្តថា តាមពិតអ្នកភូមិដូនទាវ ច្រើនគ្រួសារណាស់ បានប្រកបមុខរបរធ្វើសំបកណែមនេះកាលពីជាង១០ឆ្នាំ តែសព្វថ្ងៃនេះនៅសេសសល់ស្ទើរមិនដល់២០គ្រួសារផង ដែលកំពុងប្រកបរបរ តត្រកូលនេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃនេះ សំបកណែម កាន់តែធ្លាក់ថ្លៃទៀត ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំនេះរហូតមក។ កាលពីឆ្នាំទៅមិញ សំបកណែម១០០សន្លឹក ថ្លៃ៧០០០រៀល តែបច្ចុប្បន្នសំបកណែម១០០សន្លឹក ធ្លាក់ថ្លៃត្រឹម៦០០០រៀល តែវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ធ្វើសំបកណែម បែរជាឡើងថ្លៃមិនចុះសោះ។ ពោលគឺសំបកណែមរបស់អ្នកភូមិដូនទាវ ចាប់ធ្លាក់ថ្លៃ នៅក្នុងអំឡុងពេលសាំងចាប់ផ្ដើមឡើងថ្លៃ ហើយអង្ករ និងទំនិញផ្សេងៗក៏ឡើងថ្លៃ តែសំបកណែមបែរជាចុះថោក។
នៅពេលសួរថា លោកពូបានលើកឡើងថា មុខរបរ តត្រកូលនេះ គ្រួសារលោកបានធ្វើអស់រយៈពេលជិត៤០ឆ្នាំមកហើយ តែមិនទទួលបានប្រាក់ចំណេញជាដុំកំភួនសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារទេ ចុះមូលហេតុអ្វីបានជាលោកមិនផ្លាស់ប្ដូរមុខរបរ?
គាត់បានងាកមកញញឹមទាំងបង្ហាញទឹកមុខរឹងមាំ ក្នុងសំដីរូសរាយរាក់ទាក់ នៅចំពោះមុខភ្ញៀវបរទេសប៉ុន្មាននាក់ ដែលកំពុងទស្សនាការផលិតសំបកណែមរបស់គាត់ យ៉ាងដូច្នេះថា « ពិតមែនតែរកចំណូលបានតិចតួច តែវាជាមុខរបរដែលខ្ញុំបានផ្ដូចផ្ដើមជិត៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ បន្តពីជីដូន ជីតាខ្ញុំ ដូច្នេះខ្ញុំចេះតែតស៊ូថែរក្សាកេរ្ដិ៍តំណែលនេះទៅ»។
ក្រោមដំបូលស័ង្កសីសំយ៉ាបផ្ទះ ជាមួយនឹងផ្សែងអ័ព្វខ្មៅហុយចេញពីចង្ក្រានដុតអង្កាម ស្ទើរគ្របលុបរូបរាងកាយបុរសវ័យ៦០ឆ្នាំ សម្បុរសណ្ដែកបាយ ដែលជាអ្នកបន្តវេនផលិតនំសំបកណែមជំនាន់ទី៤ នៃគ្រួសារវ័យចំណាស់មួយរបស់អ្នកភូមិដូនទាវ។ គាត់តែងតែបង្ហាញសាច់ខ្មៅរលោង ជាមួយខោខ្លីពណ៌អាចម៌សេះ ជាប់ចង្កេះមួយប៉ុណ្ណោះ។ ហើយជារៀងរាល់ព្រឹក លោក សុខ ចាប មានភារកិច្ចលើកសំបកណែមយកទៅលាតហាលលើផ្ទាំងរនាបឬស្សី ខណៈភរិយារបស់លោក ដែលមានវ័យចំណាស់ជាងលោកបន្តិច ជាអ្នកចំអិនសំបកណែមនៅលើចង្ក្រាន។
លោក សុខ ចាប ក៏មិនខុសពីភរិយារបស់គាត់ដែរ សុទ្ធតែបានបង្ហាញនៅជំហររឹងមាំក្នុងការប្រកបមុរបរ តត្រកូលបែបប្រពៃណីនេះ។ គាត់បានលើកឡើងថា ពេលនេះតម្លៃសំបកណែម ហាក់ធ្លាក់ចុះបន្តិច ធ្វើឲ្យគាត់បាត់បង់ប្រាក់ចំណេញមួយចំនួន បើធៀបទៅនឹងទីផ្សារឆ្នាំទៅម៉ិញ ប៉ុន្តែមិនអាចបង្ខំឲ្យគាត់ផ្លាស់ប្ដូរទៅរកមុខរបរផ្សេងទេ។
លោក ចាប សុខ បានពោលបែបនេះថា «បើខ្ញុំឈប់ធ្វើសំបកណែម ខ្ញុំគ្មានមុខរបរផ្សេងធ្វើទេ។ មានដើមទុនតិចតូច បើខ្ញុំមិនធ្វើការងារនេះ ក៏ត្រូវដេកចាយអស់ដែរ។ ដូច្នេះសុខចិត្តឲ្យវារៀវស្ដូច ប្រសើជាងវាដាច់»។
យ៉ាងណាក្ដី បើតាមលោក សុខ ចាប បានបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រាក់ចំណេញពីការលក់សំបកណែមក្នុងមួយថ្ងៃ យ៉ាងច្រើនចន្លោះពី២០០០០រៀល ទៅ២៥០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ តែអាចបានចំណូលបន្ថែមលើនេះខ្លះៗ ប្រសិនបើមានភ្ញៀវបរទេសចូលទៅទស្សនាកន្លែងធ្វើសំបកណែមរបស់លោក។ ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏បានបង្ហាញពីការប្រឈមនឹងឧបសគ្គសំខាន់ៗចំនួន២ ក្នុងការផលិតសំបកណែម ដែលនាំឲ្យខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរ គឺបញ្ហាអាកាសធាតុ និងបញ្ហាទីផ្សារមិនទៀងទាត់។
លោក សុខ ចាប បានបញ្ជាក់ថា ទី១ ការប្រឈមនឹងអាកាសធាតុ គឺសំបកណែមហាលមិនស្ងួត ដោយសារគ្មានពន្លឺថ្ងៃ គ្មានម៉ូយទិញ និងទី២ ធ្វើសំបកណែមបានហើយ តម្លៃទីផ្សារធ្លាក់ចុះនេះតែម្ដង តែយ៉ាងណា លោកនៅតែតស៊ូ ដើម្បីថែរក្សាមុខរបរ តត្រកូលបែបប្រពៃណីនេះបន្តទៀត មិនឲ្យបាត់បង់កេរ្តិ៍តំណែលដូនតារបស់អ្នកភូមិដូនទាវឡើយ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ