ខេត្តសៀមរាប ៖ យោងតាមហ្វេសប៊ុកអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកផ្សាយថា តាមរយៈការស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រអង្គរកន្លងមក បានបង្ហាញពីវិស័យសង្គមកិច្ចនិងសុខាភិបាលមានការអភិវឌ្ឍខ្លាំង ជាពិសេសក្នុងរាជរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដែលចក្រភពខ្មែរមានការរីកចម្រើនបំផុត បើប្រៀបនឹងនគរ ផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់។
មរតកបុរាណដែលបានបន្សល់ទុករហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះនាំឲ្យយើងដឹងថា គឺក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ មានការកសាងប្រាង្គប្រាសាទ ធំៗជាច្រើន ស្ទើរតែពាសពេញផ្ទៃប្រទេស ព្រមទាំងកសាងបណ្តាញគមនាគមន៍ដែលភ្ជាប់ពីរាជធានីទៅខេត្តខណ្ឌនានា និងនគរជិតខាងផង។ នៅតាមបណ្តោយផ្លូវដែលបានកសាងនាសម័យនោះ តាមរយៈការស្រាវជ្រាវ ថ្មីៗឃើញថា មានសាងសង់ស្ពានថ្មសម្រាប់ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ សាលាសំណាក់ជាច្រើនហូរហែតាមបណ្តោយផ្លូវ ដែលជាកន្លែងឈប់សម្រាកសម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរទូទៅបានលម្ហែកាយ មុននឹងបន្តដំណើរឆ្ពោះទៅមុខទៀត ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានដាក់ចេញនូវនយោបាយដឹកនាំប្រទេស ដោយបានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះប្រជារាស្ត្ររបស់ព្រះអង្គ។ ក្នុងន័យនេះហើយទើបព្រះអង្គ បញ្ជាឲ្យមានការសាងសង់មន្ទីរពេទ្យជាច្រើនពេញព្រះនគរ ដើម្បីជាទីតាំងព្យាបាលជំងឺជូនប្រជានុរាស្ត្រ និងជាកន្លែងបំពេញកិច្ចការមនុស្សធម៌ ផ្សេងៗ ។
តើការកសាងមន្ទីរពេទ្យ និងការចាត់ចែងលោកអឹុម សុខរិទ្ធី បានបន្ថែមទៀតថា «មន្ទីរពេទ្យមិនត្រឹមតែជាកន្លែងព្យាបាលរោគតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាកន្លែងសង្គ្រោះ កន្លែងដែលមនុស្សដាច់សង្វែងអាចរកជម្រកស្នាក់នៅបាន។ មនុស្សខ្សត់ ទុរគត ដាច់អាហារ អាចមករកចំណីអាហារទទួលទានបាន ។ ពោលគឺជាកន្លែងបំពេញការងារសង្គមកិច្ច។ ជារៀងរាល់រដូវ មន្ទីរពេទ្យមានកម្មវិធីចែកទានដល់អ្នកក្រីក្រ ដូចមានបង្ហាញតាមរយៈចម្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារជាភស្តុតាងស្រាប់។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ គឺរាល់ការចំណាយទាំងអស់ជាបន្ទុករបស់រាជការ ដែលត្រូវទទួលមើលការខុសត្រូវព្រមទាំងការទ្រទ្រង់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជារាស្ត្រទូទាំងនគរ។ ចំណុចអស់ទាំងនេះត្រូវបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ តាមរយៈសិលាចារឹកចារក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដែលបានសរសេរថា «ទុក្ខសោករបស់ប្រជានុរាស្ត្រ គឺធំជាងទុក្ខសោករបស់ព្រះអង្គទៅទៀត» ។ តាមរយៈខ្លឹមសារនេះយើងអាចវាយតម្លៃបានថា ការខ្វល់ខ្វាយពីប្រជានុរាស្ត្រ ជាកិច្ចការសំខាន់ដែលព្រះអង្គត្រូវបំពេញ ។ ម្យ៉ាងទៀតក៏មានកត្តា ផ្សេងៗជាច្រើន ដែលអាចឲ្យព្រះអង្គបំពេញកិច្ចការទាំងនេះបានយ៉ាងរលូន ដោយហេតុថា ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសម័យនោះមានការរីកចម្រើនខ្លាំង រាជការក៏ទទួលបានចំណូលខ្ពស់ពីប្រភពផ្សេងៗនានា ធានាបានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទ្រទ្រង់គ្រប់ការចំណាយ និងកត្តាសន្តិភាពពេញផ្ទៃប្រទេស ព្រមទាំងការគ្រប់គ្រងចំណូលរបស់រាជការបានល្អ ដោយចំណូលទាំងអស់រាជការជាអ្នកមានភារកិច្ចចាត់ចែងដើម្បីកសាងប្រទេសក្នុងទម្រង់ ផ្សេងៗ ក៏ដូចជាសម្រាប់ទ្រទ្រង់ឧបត្ថម្ភអ្នកជំងឺទូទាំងព្រះនគរជាដើម ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ