(ដោយបណ្ឌិត ពេជ្រ-ភិរម្យ)
ប្រព័ន្ធច្បាប់ក្នុងប្រទេសយើង គឺមានខ្សែសង្វាក់បរិបូរណ៍ស្ទើរតែគ្មានចន្លោះប្រហោង ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ច្បាស់ថាជាប្រទេស នីតិរដ្ឋ ដោយមានរចនាសម្ព័ន្ធប្រទាក់ក្រឡា ហើយស្ថាប័នដែលធំដំបូងគេគឺក្រសួងយុត្ដិធម៌សម្រាប់ធានាលើការអនុវត្ដន៍ច្បាប់ បន្ដបន្ទាប់ មានតុលាការកំពូល សាលាឧទ្ធរណ៍ និងសាលាដំបូង ស្ថាប័នពង្រឹងសន្ដិសុខសង្គម សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម សិទ្ធិមនុស្ស មន្ទីរឃុំឃាំង ។ល។និង ។ល។ ដូច្នេះតើការអនុវត្ដន៍ច្បាប់ អនុវត្ដនូវយុត្ដិធម៌សង្គមកម្ពុជាមានតម្លាភាពហើយឬនៅ ? បើពិនិត្យមើលជាទូទៅ ទាំងអ្នកអនុវត្ដច្បាប់ និងអ្នកគោរពច្បាប់ គឺនៅតែមានភាពធូររលុង និងកំពុងចោទជាបញ្ហាចំពោះមុខ។ តើបញ្ហានេះ យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវធ្វើដូចម្ដេច ដើម្បីឱ្យច្បាប់របស់យើងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ? (How we can do to bring about efficiency and effectiveness of law enforcement ?)ការពិតក្នុងទ្វីបអាស៊ីគ្មានប្រទេសណាមួយជឿនលឿនលើវិស័យច្បាប់ទេ ច្រើនតែអ្នកធំ ឬអ្នកមានលុយ មាន អំណាចមួយចំនួនធ្វើបាបអ្នកតូចតាចដូចជារំលោភសិទ្ធិរស់នៅ រំលោភដីធ្លី ការជិះជាន់បំពារបំពានលើរូបរាងកាយ ទ្រព្យសម្បត្ដិ រហូតដល់មានសំណាញ់ច្បាប់ថែមទៀត ក៏នៅតែមិនទាន់មានយុត្ដិធម៌ផង ទោះបីជាវិស័យច្បាប់បាន ចែងថា មនុស្សគ្រប់រូប គ្រប់និន្នាការ និងគ្រប់ពូជសាសន៍ ត្រូវមានសិទ្ធិស្មើគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់ក៏ដោយ ។ ដូច្នេះការ ចង់បាននូវប្រព័ន្ធយុត្ដិធម៌សម្រាប់សង្គមមួយ គួរតែនាំគ្នាប្រមើលមើលទៅលើខ្លឹមសារប្រឆាំងជនល្មើសនៅក្នុងរឿងប៉ាវចិនធៀន ទើប ដឹងថា អ្វីជានីតិរដ្ឋ ? ភាគបុរាណនិទានចិន រឿងតុលាការមុខដែក គឺជាចំណុចចង្អុលបង្ហាញនូវរូបភាពជាវិជ្ជមានមួយនៃការគ្រប់ គ្រងសង្គមរបស់ស្ដេចផែនដី ដែលបានយកច្បាប់ជាធំដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាយុត្ដិធម៌ក្នុងសង្គម ហើយរឿងនេះ គឺជា រឿងមានការពេញនិយមបំផុតនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ីយើង ពិសេសចំពោះប្រទេសកម្ពុជាវិញ រឿងនេះបានក្លាយទៅជា បញ្ហាសំរាប់ពិចារណា និងការគាំទ្រគួរឱ្យកត់សម្គាល់ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៥មកម្ល៉េះ ។តុលាការមុខដែកបានបង្ហាញច្បាស់នូវតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ប៉ាវចិនធៀន ដែលអ្នកបានទស្សនាចាត់ទុកថាជាតុលាការអាចទទួលយកបាន គឺមានន័យថា ជាអ្នកប្រកាន់យុត្ដិធម៌ អ្នកប្រកាន់ច្បាប់ជាធំ មិនយោគយល់ដល់ជនណាដែលប្រព្រឹត្ដបទល្មើស ទោះបី ជាជននោះជាប់ពូជពង្សស្ដេច អាមាត្យ មន្ដ្រីក្នុងវាំង ឬអ្នកមានអំណាចណាក៏ដោយ តែងតែបានប្រហារជីវិតប្រសិន បើរកឃើញថា បានធ្វើខុសពិតប្រាកដមែននោះ។ ការពិតទៅប៉ាវចិនធៀន ជាអ្នកតំណាងអង្គច្បាប់ដែលយុត្ដិធម៌ ប៉ុន្ដែបើវិភាគឱ្យស៊ីជំរៅ ប៉ាវចិនធៀន គឺជាគតិច្បាប់សម្រាប់ការវិនិច្ឆ័យទោសកំហុសប៉ុណ្ណោះ ធាតុពិតច្បាប់ដែលមាន ប្រសិទ្ធភាពទៅបាននោះ គឺស្ថិតលើអ្នកគោរពឯណោះទេ តើអ្នកគោរពច្បាប់នៅក្នុងរឿងតុលាការមុខដែកជាអ្នក ណា ? គឺពិតជាស្ដេចនោះឯង ។ អ្នកដែលទស្សនារឿងនេះទាំងអស់បានដឹងថា មានរាជវង្សជាច្រើនអង្គ មន្ដ្រីធំៗ មេទ័ព មាន ចៅហ្វាយខេត្ដ ចៅហ្វាយស្រុក ដែលត្រូវបានប្រហារជីវិតសួរថា តើស្ដេចបានរារាំងទេ គឺមិនបានលូកដៃចូលដល់ការ សំរេចចិត្ដរបស់ចៅក្រមប៉ាវចិនធៀនឡើយ ។ដូច្នេះយើងអាចមើលឃើញថា គឺស្ដេចឯណោះទេជាអ្នកតំណាងយុត្ដិធម៌ពិតប្រាកដ បើស្ដេចមិនគោរពច្បាប់ សួរថា តើ ចៅក្រមប៉ាវចិនធៀនអាចធ្វើអ្វីកើតទៅ ? ជាការពិតណាស់ ស្ដេចផែនដីជាមនុស្សកំពូលក្នុងនគរចំពោះការអនុវត្ដន៍ច្បាប់ និងគោរព ច្បាប់មុនគេ គឺដោយសារស្ដេចផែនដីនេះឯង តែបើស្ដេចលូកដៃការពារមនុស្សខិលខូចមិនគោរពច្បាប់នោះ ប៉ាវចិនធៀនប្រហែលជា មិនហ៊ានកាត់ក្បាលរាជវង្ស ឬអ្នកមានអំណាចណាម្នាក់ឡើយ ទោះបីខ្លួនជាអ្នកប្រកាន់យុត្ដិធម៌ដ៏ល្អម្នាក់ក៏ដោយ។សរុបសេចក្ដីមក យើងអាចមើលឃើញថា ស្ដេចជាអ្នកគោរពច្បាប់ ឯចៅក្រមប៉ាវចិនធៀនជាអ្នកអនុវត្ដច្បាប់ ដូច្នេះបើមានអ្នកគោរព និងអ្នកអនុវត្ដច្បាប់ ទើបកើតមានយុត្ដិធម៌ បើខ្វះភាគីណាមួយនោះ ការស្វែងរកយុត្ដិធម៌ក្នុងសង្គមមិនអាចទទួលបានជោគជ័យឡើយ។ហេតុដូច្នេះរឿងតុលាការមុខដែក អ្នកផ្ដល់ភាពយុត្ដិធម៌ គឺពិតជាស្ដេចផែនដី យ៉ាងណាមិញទាក់ទិននឹងសង្គមរបស់ យើងវិញក៏អាចនិយាយបានថា សន្លឹកអាត់នៃយុត្ដិធម៌ដែលមានតម្លាភាពពិតប្រាកដ គឺជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ។ ជា ឧទារហណ៍ផ្នែកមួយ ពីបទល្មើសកាប់បំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើនៅខេត្ដមួយចំនួនដែលលាន់ខ្ទរខ្ទារមកនោះ គឺអាស្រ័យលើ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យបង្កើតការស៊ើបអង្កេតជាទូទៅ និងត្រូវប្រកាសវែកមុខអ្នកមានកំហុសជាសាធារណៈរួមនឹង អ្នកអន្ដរាគមន៍ ទើបរកឃើញតម្លាភាពពិតប្រាកដ ។ល។ ពីព្រោះថា ស្ដេចក្នុងរាជវង្សមហាសុង ជាអ្នកប្រកាន់ច្បាប់ ជាធំ មិនគ្រួសារនិយម មិនបក្សពួកនិយម អ្នកណាខុស អ្នកណាត្រូវ ស្ថិតលើការកាត់ក្ដីរបស់ចៅក្រមប៉ាវចិនធៀន ដែលវិនិច្ឆ័យផ្អែកទៅលើច្បាប់នគរ ។ ធាតុពិតទោះបីជាក្នុងសង្គមណាក៏ដោយ ពាក្យថាយុត្ដិធម៌នៅតែជាការស្រេក ឃ្លាន និងទទូចចង់បានរបស់ប្រជាជនគ្រប់រូបទូទាំងប្រទេស ។តាមរយៈការប្រែប្រួល និងការអភិវឌ្ឍន៍លេចធ្លោគ្រប់ផ្នែក គ្រប់វិស័យទូទាំងប្រទេស បញ្ហានេះរិតតែត្រូវបានប្រជាជនកាន់តែយកចិត្ដ ទុកដាក់ និងពិសេសការកែទម្រង់លើប្រព័ន្ធច្បាប់ និងតុលាការ ដោយយើងសង្ឃឹម និងញញឹមទុកយ៉ាងមុតមាំថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០១០នេះត ទៅរាជរដ្ឋាភិបាលយើងនឹងរៀបចំការកំណត់ទិសដៅបញ្ហាតម្លាភាពក្នុងប្រព័ន្ធយុត្ដិធម៌បន្ថែមទៀត ពីការកែប្រែប៉ាវ ចិនធៀនបច្ចុប្បន្នឱ្យល្អជាងនេះ ក្លាយទៅជាប៉ាវចិនធៀនដូចជំនាន់ស្ដេចមហាសុងដែលមានតុលាការមុខដែកជាអ្នក អនុវត្ដន៍ច្បាប់៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ