រាជធានីភ្នំពេញ ៖ យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិនស៊ីនហួបានឲ្យដឹងថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី អះអាងកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ថា ប្រទេសចិនវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យគ្រប់គ្នាគោរពភាពយុត្តិធម៌លើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
លោក វ៉ាង យី បានជួបពិភាក្សាជាមួយសមភាគីកម្ពុជា លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន នៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ រដ្ឋធានីប្រទេសឡាវ ។ លោក វ៉ាង យី ថ្លែងថា ប្រវត្តិសាស្ត្រជាសាក្សី នៃជំហរដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់កម្ពុជាដែលរួមចំណែកដល់សាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ាន ដល់ការថែរក្សាតួនាទីចម្បងរបស់អាស៊ានក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងចិន និងអាស៊ាន ព្រមទាំងដល់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ។ យើងនឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យកម្លាំងខាងក្រៅបង្កចលាចលក្នុងតំបន់ ដោយបង្កការវឹកវរលើរបស់ដែលហៅថា ការសម្រេចរបស់តុលាការមជ្ឈត្តការស្តីពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។ ចិនបដិសេធការវិនិច្ឆ័យដោយគ្មានមូលដ្ឋានរបស់តុលាការនោះ តាមការផ្តួចផ្តើមគំនិតជាឯកតោភាគីរបស់ហ្វ៊ីលីពីន ដោយចាត់ទុកការសម្រេចនោះជា មោឃៈ ។
ប្រមុខការទូតចិនអះអាងជាថ្មីថា ចិនត្រៀមធ្វើការជាមួយកម្ពុជា និងប្រទេសអាស៊ានឯទៀតៗ ដើម្បីអនុវត្តដោយពេញទំហឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីក្រមប្រតិបត្តិរបស់បណ្តាភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង(DOC) ។ ទំនាស់ត្រូវតែដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការចរចា រវាងបណ្តាភាគីដែលទាក់ទិនដោយផ្ទាល់យោងទៅតាម DOC ។ ចិននិងអាស៊ានត្រូវធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បីថែរក្សាសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ។
ចំណែកប្រមុខការទូតកម្ពុជា លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន គូសបញ្ជាក់ថា ទំនាស់នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងពុំមែនជាបញ្ហារវាងអាស៊ាន និងចិនឡើយ ហើយលោកបន្តថា ការសម្រេចរបស់តុលាការមជ្ឈត្តការលើសំណុំរឿងនោះធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពតំបន់ ។
ដោយស្នើដល់បណ្តាភាគីទាក់ទិន ចៀសវាងកុំឱ្យបង្កើនភាពតានតឹង លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី ប្រាក់ សុខុន បានសង្កត់ធ្ងន់លើការចរចា និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលលោកថាបម្រើផលប្រយោជន៍យូរអង្វែងរបស់អាស៊ាន និងរបស់គ្រប់ប្រទេសក្នុងតំបន់ ។
បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានដែលរួមប្រជុំគ្នានៅក្រុងវៀងចន្ទន៍ បានសង្កត់ធ្ងន់លើការអនុវត្តដោយពេញលេញ និងមានប្រសិទ្ធភាព សេចក្តីថ្លែងការណ៍ DOC ។ ក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួមមួយចេញផ្សាយនាថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ក្រោយកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានប្រមុខការទូតអាស៊ានថ្លែងថា យើងទទូចលើសារសំខាន់នៃការអនុវត្តដោយពេញលេញ និងមានប្រសិទ្ធភាពនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ DOC ទាំងស្រុង ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ក៏ស្នើផងដែរដល់គ្រប់ភាគីឱ្យធ្វើការដោយឆាប់រហ័ស ដើម្បីអនុម័តឱ្យបានឆាប់ក្រមប្រតិបត្តិដែលមានប្រសិទ្ធភាពមួយ ។
ជាការកត់សម្គាល់ ប្រទេសជាសមាជិកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ដោយសារតែបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានបង្ហាញនូវភាពមិនចុះសម្រុងគ្នា និងបានខ្វែងគំនិតជាថ្មីម្តងទៀត ។តាមប្រភពព័ត៌មានបានចោទថា ក្រោមគំនាបរបស់ចិនវេទិកាអាស៊ានដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេសឡាវ បានធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពទ័លច្រកយ៉ាងខ្លាំងនៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៤ ខែកក្កដា ។
ជំនួបរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅក្រុងវៀងចន្ទន៍ ប្រទេសឡាវ ជាជំនួបដ៏សំខាន់ដំបូងគេបង្អស់មួយ ចាប់តាំងពីតុលាការក្រុងឡាអេ បានចេញសេចក្តីសម្រេចចិត្ត កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដាថា សមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនមែនជារបស់ចិនតែម្នាក់ឯងទេ ។
សមាជិកចំនួន៤ក្នុងចំណោម១០ប្រទេសរបស់អាស៊ាន មានជម្លោះដោយផ្ទាល់ជាមួយចិនក្នុងការទាមទារគ្រប់គ្រងសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបានចោទចិនថា បានប្រើសម្ព័ន្ធភាពទៅចងប្រទេសតូចៗដូចជាឡាវ និងកម្ពុជា តាមរយៈការផ្តល់ជំនួយនិងកម្ចី ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យអាស៊ានមានប្លុក មានបក្ស និងបំបែកភាពស្រុះស្រួលត្រូវរ៉ូវគ្នាជាធ្លុងមួយជាប្រពៃណីរបស់អាស៊ាន ។
កាលពីខែមុន ប្រភពការទូតបានចោទចិនថា បានដាក់គំនាបលើសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួន ដើម្បីកុំឱ្យអាស៊ានអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្នើឡើងដោយម៉ាឡេស៊ីបាននាជំនួបលើកនេះ ។ មុននេះដែរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនក៏បានប្រកាសជំនួយរបស់ចិនចំនួន៦០០លានដុល្លារដល់កម្ពុជា ដោយមិនមានជាប់លក្ខខណ្ឌអ្វីទាំងអស់ ។
កាលពីឆ្នាំ២០១២កន្លងទៅ ដោយហេតុតែសំណុំរឿងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្វើឱ្យជំនួបកំពូលអាស៊ានបានបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអាស៊ាន ដោយគ្មានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ។
នៅថ្ងៃទី២៥ កក្កដា តាមគម្រោង លោក ចន ឃែរី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ត្រូវចូលរួមក្នុងជំនួបកំពូលនៅប្រទេសឡាវនេះដែរ។ លោកបានសន្យាថា អាមេរិកនឹងប្រឹងជំរុញអាស៊ានឱ្យបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងជុំវិញជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងរកឱ្យឃើញជំហររួមគ្នាដែលអាស៊ានធ្លាប់តែមាន ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ