ខេត្តសៀមរាប ៖ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៤ សមាគម «ផ្ទះសន្តិភាព» បានបង្កើតឡើងនៅខេត្តសៀមរាប ដោយអាណិកជនខ្មែររស់នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ។ សមាគមផ្ទះសន្តិភាពបានកសាងអគារបង្រៀនដាប់ចម្លាក់ស្បែកមួយខ្នង នៅភូមិគោកប៉ាទ្រី ក្នុងសង្កាត់ស្វាយដង្គំ ក្រុងសៀមរាប ។
លោកតាចិន គង់ ហៅប៉ុង ជាគ្រូបង្ហាត់បង្រៀន ក្មេងៗ ជំនាន់ក្រោយឱ្យស្គាល់ ឱ្យចេះគូរ ចេះដាប់ចម្លាក់ស្បែក ដើម្បីបន្តមរតកនេះ ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ លោកតា ចិន គង់ មានអាយុ៨៤ឆ្នាំហើយ ។ កាលពី២ឆ្នាំមុន លោកព្រឹទ្ធាចារ្យបានលាឈប់ពីតួនាទីជាគ្រូបង្រៀនសិល្បៈដាប់ស្បែក ដោយសារតែវ័យចាស់ជរារបស់គាត់ ។
លោកជឿន ចិត្រា អាយុ៣៧ឆ្នាំ រៀបរាប់កាលពីពេល ថ្មីៗនេះថា គាត់បានរៀនចេះដឹងពីលោកតាចិន គង់ និងជាអ្នកបន្តវេន ។ លោកចិត្រា បច្ចុប្បន្នជាគ្រូសិល្បៈដាប់ចម្លាក់ស្បែកនៅសមាគមផ្ទះសន្តិភាព ។
ដើម្បីចាប់យកចំណេះឱ្យបានស្ទាត់ជំនាញខាងលិស្បៈដាប់ចម្លាក់ស្បែកនេះ លោកជឿន ចិត្រា ថា ត្រូវចំណាយពេលយ៉ាងតិចក៏៣ឆ្នាំដែរ ចំពោះអ្នកមានទេពកោសល្យ ។
តាំងតែពីសាលាចាប់បដិសន្ធិរយៈពេល២០ឆ្នាំមកនេះ មានសិស្សប្រមាណ២០០នាក់ ប៉ុន្តែសិស្សដែលបានឆ្លងកាត់ការសិក្សានាំយកទៅជាមួយនូវជំនាញដាប់ចម្លាក់ស្បែកពិតប្រាកដមានប្រហែល២០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ។ នៅក្នុងចំណោម២០នាក់ មានតែ៥នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានយកចំណេះរបស់ខ្លួន បើកសិប្បកម្ម បង្រៀនសិស្សបន្ត រួមជាមួយមុខរបរលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ចម្លាក់ស្បែកនៅស្រុកប្រាសាទបាគង និងស្រុកបន្ទាយស្រី ។
លោកជឿន ចិត្រា ក្នុងតួនាទីជាអ្នកបន្តវេនពីលោកតាចិន គង់ បច្ចុប្បន្នមានសិស្សចំនួន១៤នាក់ ក្នុងនោះប្រុស៧នាក់ ដោយពួកគេជាកូនអ្នកក្រីក្រ និងជាក្មេងកំព្រា ។ ពួកគេបានសិក្សាសិល្បៈដាប់ចម្លាក់ស្បែក ខ្លះបាន១ឆ្នាំ ខ្លះបាន២ឆ្នាំហើយ ។ សាលាមិនកំណត់ម៉ោងឱ្យសិស្សរៀនទេ គឺពួកគេអាចរៀនបាននៅពេលដែលពួកគេទំនេរពីការសិក្សានៅសាលារដ្ឋ ។ នៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការសិក្សានេះ ពួកគេបានទទួលការឧបត្ថម្ភលើកទឹកចិត្តពីសមាគមក្នុង១ខែ ១៥ដុល្លារ ។ ចំពោះផលិតផលដែលពួកគេធ្វើបាន មានប្រាក់រង្វាន់ផ្សេងទៀត ។
លោកពេជ្រ ទុំក្រវិល បានសិក្សាស្រាវជ្រាវប្រមែប្រមូលឯកសារនានានៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីចងក្រងឡើងវិញអំពីទម្រង់នៃសិល្បៈស្បែកធំ ក្នុងនោះក៏បាននិយាយអំពីសិល្បៈដាប់ស្បែកផងដែរ ។ ជាការព្រួយបារម្ភក្នុងគំនិត «សូវស្តួច កុំឱ្យដាច់» ដូច្នេះលោកព្រឹទ្ធាចារ្យពេជ្រ ទុំក្រវិល បានចងក្រងសៀវភៅស្បែកធំនេះឡើង បើទោះបីបានតែមួយជ្រុង មិនបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក៏ដោយ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ