ទៅតាមរបត់នៃការផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយ បទភ្លេងជាតិកម្ពុជា ក៏ផ្លាស់ប្តូរច្រើនដងទៅតាមនោះដែរ ។ យោងតាមសៀវភៅ «អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរសតវត្សទី២០» សូមបង្ហាញជូនបទភ្លេងជាតិគិតចាប់តាំង
ទៅតាមរបត់នៃការផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយ បទភ្លេងជាតិកម្ពុជា ក៏ផ្លាស់ប្តូរច្រើនដងទៅតាមនោះដែរ ។ យោងតាមសៀវភៅ «អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរសតវត្សទី២០» សូមបង្ហាញជូនបទភ្លេងជាតិគិតចាប់តាំងពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។
ក្នុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមានចម្រៀងជាតិ ចំណងជើងថា «នគររាជ» ។
១-សូមពួកទេវតា រក្សាមហាក្សត្រយើង ឱ្យបានរុងរឿង ដោយជ័យមង្គល សិរីសួស្តី យើងខ្ញុំព្រះអង្គ សូមជ្រកក្រោមម្លប់ព្រះបារមី នៃព្រះនរបតី វង្សក្សត្រាដែលសាងប្រាសាទថ្ម គ្រប់់គ្រងដែនខ្មែរ បូរាណថ្កើងថ្កាន ។
២-ប្រាសាទសិលាកំបាំងកណ្តាលព្រៃ គួរឱ្យស្រមៃ នឹកដល់យសសក្តិមហានគរ ជាតិខ្មែរដូចថ្ម គង់វង្សនៅល្អ រឹងប៉ឹងជំហរ យើងសង្ឃឹមពរ ភ័ព្វព្រេងសំណាងរបស់កម្ពុជា មហារដ្ឋកើតមានយូរអង្វែងហើយ ។
៣-គ្រប់វត្តអារាមឮសូរតែសព្ទធម៌ សូត្រដោយអំណរ រំលឹកនឹកគុណពុទ្ធសាសនា ពួកយើងជាអ្នកជឿជាក់ស្មោះត្រង់ តាមបែបដូនតា គង់តែទេព្តានឹងជួយជ្រោមជ្រែង ផ្គត់ផ្គង់ប្រយោជន៍ឱ្យ ដល់ប្រទេសខ្មែរជាមហានគរ ។
ចម្រៀងជាតិក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ (១៩៧០-១៩៧៥) ដែលមានទំនងបែបបទចម្រៀងបដិវត្តន៍នៅប្រទេសសង្គមនិយម ។ ចម្រៀងជាតិ តាក់តែងឡើងដោយក្រុមសាកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈដែលមានលោកហង្ស ធុនហាក់ ជាសាកលវិទ្យាធិការ ។
បទចម្រៀងរាយទំនុកថា៖
-ជនជាតិខ្មែរល្បីពូកែមួយក្នុងលោក
មានជ័យជោគកសាងប្រាសាទសិសា
អារ្យធម៌ខ្ពស់បវរជាតិសាសនា
កេរដូនតាទុកលើភពផែនដី ។
-ខ្មែរក្រោកឡើងៗៗ
តស៊ូតម្កើងសាធារណរដ្ឋ
ខ្មាំងលុកចូលខ្មែរប្រយុទ្ធមិនតក់ស្លុត
យកជ័យបំផុតជូនជាតិខេមរា
ឯករាជ្យភ្លឺថ្លាជាមហាប្រទេសតទៅ ។
ក្នុងសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរក្រហមចម្រៀងជាតិបានដូរ ហើយបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញមានចំណងជើងថា ៖
១៧មេសាមហាជោគជ័យ
-ឈាមក្រហមច្រាល ស្រោចស្រពក្រុងវាល កម្ពុជាមាតុភូមិ ឈាមកម្មករ កសិករដ៏ឧត្តម ឈាមយុទ្ធជន យុទ្ធនារីបដិវត្ត ឈាមប្រែក្លាយជា កំហឹងខ្លាំងក្លា តស៊ូមោះមុត ដប់ប្រាំពីរមេសា ក្រោមទង់បដិវត្ត ភាពរំដោះអំពីភាពខ្ញុំគេ ជយោ!ជយោ! ដប់ប្រាំពីរមេសា ជោគជ័យមហាអស្ចារ្យ មានន័យធំធេង លើសសម័យអង្គរ យើងរួបរួមគ្នាកសាងកម្ពុជា នឹងសង្គមថ្មី បវរប្រជាធិបតេយ្យ សមភាពនិងយុត្តិធម៌ តាមមាគ៌៌ាម្ចាស់ការ ឯករាជ្យរឹងមាំ ប្តេជ្ញាដាច់ខាត ការពារមាតុភូមិ ទឹកដីឧត្តមបដិវត្ត ដ៏រុងរឿង ជយោ! ជយោ! ជយោ! កម្ពុជាថ្មី ប្រជាធិបតេយ្យ សំបូរថ្កុំថ្កើង ប្តេជ្ញាជ្រោងគ្រវីទង់បដិវត្ត ក្រហមខ្ពស់ឡើង សាងមាតុភូមិយើង ឱ្យចម្រើនលោតផ្លោះ មហារុងរឿង មហាអស្ចារ្យ ។
ខាងក្រោមនេះគឺចម្រៀងគោរពទង់ជាតិ ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា(១៩៧៩-១៩៨៦) ។
១-ពលរដ្ឋកម្ពុជាជាកម្លាំងប្តូរផ្តាច់
សច្ចាកម្ទេចអស់ពួកបច្ចាមិត្ត
តាំងចិត្តសាមគ្គីទើបមានមហិទ្ធិឫទ្ធិ
ស៊ូប្តូរជីវិតបង្ហូរឈាមយកជ័យ ។
២-កងទ័ពកម្ពុជាពុះពារក្លាហានសំរុក
ឧបសគ្គរាំងមុខឆ្លងកាត់សម្រេចបាន
កម្ទេចខ្មាំងចង្រៃពូជសាមាន្យ
នាំសិរីថ្កើងថ្កានជូនប្រជាជន ។
៣-វីរកម្ពុជបុត្រមោះមុតក្នុងសង្គ្រាម
ប្តេជ្ញាសងឈាមនឹងខ្មាំងសត្រូវ
ទង់ជ័យប្រាសាទពណ៌ឈាមខ្ពស់សន្ធៅ
នាំជាតិឈានទៅសាងសុខក្សេមក្សាន្ត ។
ចំពោះចម្រៀងជាតិ ក្រោយការបង្រួបបង្រួមជាតិ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣មកដល់បច្ចុប្បន្នបានត្រឡប់ទៅប្រើបទ«នគររាជ» វិញ ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ