រាជធានីភ្នំពេញ៖ ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩យ៉ាងខ្លាំងក្លា គេកត់សម្គាល់ឃើញថាវីរុសមួយនេះបានជះឥទ្ធិពលដល់វិស័យសំខាន់ៗជាច្រើនរបស់សកលលោកនិងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ។ ជាក់ស្តែងអាជីវកម្មតូចធំ រាប់ចាប់ពីសេវាកម្មសណ្ឋាគារ ទេសចរណ៍ និងអចលទ្រព្យសុទ្ធតែរងឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន រហូតមានម្ចាស់អាជីវកម្ម និងបងប្អូនមួយចំនួនប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាគ្មានប្រាក់ចំណូលដើម្បីសងត្រឡបង់ ឬបង់ការប្រាក់ដល់ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬក៏ធនាគារជាដើម ។
ហេតុដូច្នេះហើយទើបធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ហៅកាត់ថា NBC ថ្មីៗនេះបានដាក់ចេញនូវវិធានការគាំទ្រចំនួន ៥ ដើម្បីផ្តល់សន្ទនីយភាពបន្ថែមដល់គ្រឹះស្ថានធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុ សំដៅរូមចំណែកកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ១៩ មកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
លោក ជំទាវ ជា សិរី អគ្គនាយកបច្ចេកទេស ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានធ្វើការបកស្រាយពន្យល់បន្ថែមទៅលើវិធានការដែលធនាគារជាតិកម្ពុជាបានកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់ ក៏ដូចជាមូលហេតុដែលវិធានការនេះមានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាលើប្រាក់រៀល និងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក ។ លោកជំទាវបានបណ្ជាក់ថា នៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនធំធនាគារកណ្តាលតែងតែធ្វើ អន្តរាគមន៍ក្នុងពេលដែលប្រទេសជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈការបញ្ចុះអាត្រាការប្រាក់ដែលខ្លួនឱ្យធនាគារពាណិជ្ជខ្ចីដែលអាត្រានេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់អាត្រាការប្រាក់ ដែលធនាគារពាណិជ្ជយកពីអតិថិជនតាមរយៈឥណទាន។ កាលណាសេដ្ឋកិច្ចជួបបញ្ហា ធនាគារកណ្តាលនឹងទម្លាក់អាត្រាការប្រាក់ ដើម្បីជួយជំរុញធនាគារពាណិជ្ជឱ្យបន្តផ្តល់កម្ចីដល់សាធារណជនក្នុងតម្លៃទាប ក្នុងគោលបំណងជំរុញការចាយវាយផ្សេងៗ ដែលនឹងជំរុញការផលិតបន្ថែម និងការវិនិយោគ។
នៅកម្ពុជា ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងនាមជាធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេស ក៏បានអនុវត្តវិធានការនេះដែរ ប៉ុន្តែប្រសិទ្ធភាពនៅមានកម្រិត។ បានន័យថា ពេលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាទម្លាក់អាត្រាការប្រាក់ដែលខ្លួនផ្តល់ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជ អាត្រាទាបនេះបានត្រឹមតែជះឥទ្ធិពលដល់កម្ចីជាប្រាក់រៀលតែប៉ុណ្ណោះ តែមិនបានជះឥទ្ធិពលធំដុំដល់កម្ចីជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកទេ។
ខាងក្រោមនេះគឺជាការបកស្រាយរបស់លោក ជំទាវ ជា សិរី ដែលមាខ្លឹមសារដើមយ៉ាងដូច្នេះថា ៖១. ហេតុអ្វីបានជាកម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកនៅតែថ្លៃ បើធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាខំឱ្យធនាគារពាណិជ្ជខ្ចីក្នុងតម្លៃថោកហើយនោះ?
អ្វីដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាឱ្យខ្ចី គឺប្រាក់រៀល។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ជាអ្នកបោះពុម្ព និងចេញផ្សាយលុយរៀល។ ដូចនេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមានម្ចាស់ការទាំងស្រុងលើការគ្រប់គ្រងលុយរៀល។ កន្លងមក ចាប់តាំងពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានឲកម្ចីជាប្រាក់រៀល នៅឆ្នាំ២០១៦ កម្ចីជាប្រាក់រៀលបានធ្លាក់ចុះពី ២៥,៦៣% ក្នុង១ឆ្នាំ មកនៅ ត្រឹម ១០,៦៩% ក្នុង១ឆ្នាំ (សូមបញ្ជាក់ថានេះជាអត្រាមធ្យមភាគ) ។ប៉ុន្តែ នៅប្រទេសកម្ពុជាការឱ្យខ្ចីភាគច្រើនគឺធ្វើឡើងជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក ដែលជារូបិយប័ណ្ណដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រងបានឡើយ។ ការគ្រប់គ្រងបរិមាណបោះពុម្ព និងចេញផ្សាយលុយដុល្លារអាមេរិក ជាសិទ្ធផ្តាច់មុខរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកតែមួយគត់។ កាលណាសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ល្អ គេដំឡើងអាត្រាការប្រាក់លុយគេ ដើម្បីកាត់បន្ថយការឱ្យខ្ចីលឿនពេកក្នុងវិស័យឯកជនរបស់គេ ដូច្នេះអាត្រាការប្រាក់លុយដុល្លារអាមេរិកក៏ឡើងថ្លៃតាមហ្នឹងដែរ។ គេមិនដែលសួរថាកម្ពុជាត្រូវការឱ្យលុយដុល្លារអាមេរិកថោកឬថ្លៃទេ។ ហើយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាល្អ ឬ មិនល្អ ក៏មិនមែនជារឿងរបស់គេដែរ។ គេត្រូវខ្វល់ខ្វាយប្រជាជននិងសេដ្ឋកិច្ចគេមុន។ ដូច្នេះ អាត្រាកម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកនៅកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់ឬទាប អាស្រ័យលើស្ថានភាពនៅអាមេរិក មិនស្ថិតលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជាឡើយ។
២. បើដូច្នេះហើយ ហេតុដូចម្តេចបានជាអាត្រាការប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកនៅកម្ពុជា មិនមានកម្រិតទាបដូចនៅអាមេរិកទៅ? បើយើងចាត់ទុកលុយជាទំនិញ ដូច្នេះយើងត្រូវគិតថាដូចទំនិញដទៃដែរ មានអ្នកលក់ដុំ និង អ្នកលក់រាយ។ អ្នកលក់ដុំគឺធនាគារកណ្តាលអាមេរិក។ គេលក់លើកទី ១ ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជអាមេរិក ដែលទទួលទំនិញបានថោក រួចហើយធនាគារពាណិជ្ជនៅអាមេរិក លក់ទំនិញនោះតៗគ្នា ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជធំៗដទៃទៀតក្នុងពិភពលោក ហើយម្នាក់ៗយកចំណេញតិចៗ រៀងខ្លួនទៅ ទម្រាំមកដល់អតិថិជនខ្មែរយើង កម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកក៏ថ្លៃតាមហ្នឹងដែរ។
៣. ចុះហេតុអ្វីបានជានៅស្រុកខ្មែរយើង ការប្រាក់លុយរៀលនៅតែខ្ពស់ជាងដុល្លារអាមេរិក? បើធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាខ្លួនឯងជាអ្នកលក់ដុំ? ជាថ្មីម្តងទៀត បើយើងចាត់ទុកលុយជាទំនិញ ហើយការប្រាក់ប្រៀបដូចជាតម្លៃរបស់ទំនិញ នោះ ថ្លៃទំនិញថោក ឬថ្លៃអាស្រ័យលើការផ្គត់ផ្គង់និងតម្រូវការ។ បើអ្នកត្រូវការច្រើន ជាងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ ទំនិញនោះឡើងថ្លៃ។ នៅកម្ពុជា មិនសូវមានអ្នកសន្សំប្រាក់រៀលទេ។ ក្នុងវិស័យធនាគារ សន្សំជាប្រាក់រៀលមានតែ ៦,៤% នៃប្រាក់សន្សំសរុប។ ដោយឡែក អ្នកដែលត្រូវការប្រាក់រៀលដើម្បីទូទាត់មានច្រើនជាង ដូចជាទូទាត់ឱ្យកសិករ ទូទាត់ឱ្យពលករសំណង់ បង់ពន្ធអាករឱ្យរដ្ឋជាដើម។ ដូច្នេះហើយធនាគារពាណិជ្ជត្រូវខំធ្វើយ៉ាងណាទាក់ទាញបញ្ញើជាប្រាក់រៀល ដោយផ្តល់អាត្រាការប្រាក់ខ្ពស់។ ហើយបើផ្តល់ការប្រាក់ឱ្យអ្នកផ្ញើខ្ពស់ហើយ គេក៏ត្រូវយកការប្រាក់កម្ចីខ្ពស់តាមហ្នឹងដែរ។
៤. ចុះហេតុដូចម្តេចបានជាធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមិនចេញផ្សាយប្រាក់រៀលឱ្យច្រើនទៅ ដើម្បីបង្គ្រប់តម្រូវការធនាគារពាណិជ្ជ?ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានធ្វើការងារនេះហើយ ដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើ។ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចចេញផ្សាយជាគំហុកតាមតែចង់បានទេ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់អាត្រាប្តូរប្រាក់ (តម្លៃរបស់ប្រាក់រៀល)។ កាលណាលុយរៀលចេញច្រើនពេក លុយរៀលនឹងធ្លាក់ថោក ប៉ះផលប្រយោជន៍ប្រជាជននៅជនបទដែលភាគច្រើនចាយលុយរៀល ។ ដូច្នេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាត្រូវថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមុននឹងសម្រេចបញ្ចេញលុយរៀលបន្ថែម ក្នុងកម្រិតមួយណានោះ។
៥. និយាយចុះនិយាយឡើង ចាយដុល្លារអាមេរិកស្រួលជាង។ ការប្រាក់កម្ចី ក៏ទាបជាង ?
តែមិនប្រាកដថាស្រួលរហូតទេ។ ការចាយវាយស្រួលនៅពេលដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅល្អ ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីមានវិបត្តិ យើងមិនអាចគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងបានទាំងស្រុងឡើយដូចបានលើកឡើងខាងលើ។ មានតែចាយវាយលុយយើងទេ ទើបអាចមានម្ចាស់ការគ្រប់គ្រងស្ថានភាពបាន។ ដូច្នេះ យើងត្រូវគិតគូរឱ្យវែងឆ្ងាយ ជាពិសេសនៅក្នុងស្ថានភាពមានវិបត្តិ ។ការចូលរួមចាយប្រាក់រៀល មិនមែនគ្រាន់តែជាមោទនភាពជាតិទេ តែវាជាអាវុធមួយដើម្បីគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងមានភាពម្ចាស់ការក្នុងគ្រាអាសន្ន៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ