តាមរយៈការផ្សាយរបស់កាសែត “ឌឹណេស្សិន” របស់ថៃ នាថ្ងៃទី១១ ខែសីហា លោក អាប់ភីស៊ីត បានលើកឡើងថា ប្រទេសថៃចង់ឱ្យប្រជាជនកម្ពុជារើចេញពីតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នា ជាតំបន់ដែលបានទាមទារដោយប្រទេសទាំងពីរនៅក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារលើព្រំដែន ដែលវត្ដមានរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា គឺផ្ទុយទៅនឹងអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០ ។ អាប់ភីស៊ីតបានលើកឡើងថា បញ្ហាបានកើតឡើងដោយសារកម្ពុជាបានរំលោភចូលទៅក្នុង ទឹកដីថៃ ដោយកម្ពុជាបានកសាងផ្លូវទៅកាន់វត្ដកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ និងសហគមន៍ក្នុងតំបន់ ដែលថៃទាមទារ ហើយតាមរយៈអ្នកនាំពាក្យស្ដីទីរបស់រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីតថ្លែងថា អាប់ភីស៊ីត នឹងលើកបញ្ហាជម្លោះលើប្រាសាទព្រះវិហារ នៅពេលអាប់ភីស៊ីតទៅចូលរួមមហាសន្និបាត សហប្រជាជាតិនៅខែក្រោយនេះ ។
ការនិយាយក្រឡិចក្រឡុច គ្មានគោលជំហរច្បាស់លាស់ និងការលើកឡើងជាបន្ដបន្ទាប់ ដោយគ្មានមូលដ្ឋានលើច្បាប់អន្ដរជាតិ របស់រដ្ឋបាលអាប់ភីស៊ីត គឺជាយុទ្ធនាការបន្ដការ ភូតកុហក និងបំភាន់សាធារណមតិជាតិថៃ និង អន្ដរជាតិ ដើម្បីគ្រាន់តែទទួលបាននូវសមានចិត្ដ គាំទ្រពីក្រុមអាវលឿងអតីតសម្ព័ន្ធមិត្ដរបស់ អាប់ភីស៊ីត ដើម្បីបន្ដជីវិតអំណាចនយោបាយរបស់ខ្លួន និងគូកន និងដើម្បីសម្លេងឆ្នោត ទៅថ្ងៃមុខ និងពិសេស ដើម្បីបង្វែរការយកចិត្ដ ទុកដាក់ពីវិបត្ដិនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ថៃដែល មិនអាចដោះស្រាយបាននៅឡើយ ។
តើផ្ទៃដីត្រួតស៊ីគ្នាដែល អាប់ភីស៊ីត និងគូកនបានលើកឡើងនៅត្រង់ណា ហើយផ្អែកលើផែនទីអ្វី?
តាមពិត ភាពតានតឹងខាងយោធានៅតាម បណ្ដោយព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ បានកើតចេញពីការលួចគូសផែនទីជាសម្ងាត់ឯកតោភាគីរបស់ថៃ ក្រោយពីថៃបានចាញ់ក្ដីនៅ ឡាអេ ជាផែនទីអាថ៌កំបាំង ដែលអន្ដរជាតិមិនបានទទួលស្គាល់ ។ ការលួចគូសផែនទី សម្ងាត់ ដោយឯកតោភាគីថៃ គឺជាបទឧក្រិដ្ឋកម្មអន្ដរជាតិ ដែលប្រព្រឹត្ដផ្ទុយទៅនឹងគោលការណ៍ទូទៅនៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្ដរជាតិ ក៏ដូចជារំលោភទៅ នឹងធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ សម័យទំនើប ។ នៅក្នុងសម័យទំនើបនេះ គ្មានប្រទេសណាមួយអាច លួចគូសផែនទីសម្ងាត់ឯកតោភាគីបានឡើយ ។ លើកលែងតែសម័យកាលរបស់ពួក ហ៊ីទ្លែរ និងមូសូលីនី ប៉ុណ្ណោះ ដែលលួចគូសផែនទីសម្ងាត់ ដោយឯកតោភាគី រំលោភយកទឹកដីនៃប្រទេសផ្សេងៗក្នុងពិភពលោក ។ ការតានតឹងខាងយោធានេះ បានកើតឡើងពីការរំលោភជាក់ស្ដែង ដោយកំលាំងទ័ពថៃចូលកាន់កាប់ក្នុងតំបន់ក្បែប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងថ្ងៃទី១៥ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ។ ដូច្នេះ ការឈ្លានពាន របស់កងទ័ពថៃ ពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ គឺជាប្រភពនៃបញ្ហាតានតឹងខាងយោធា មិនមែនកើតចេញពីការកសាងផ្លូវទៅកាន់វត្ដកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈរបស់កម្ពុជា និងសហគមន៍នៅក្នុងតំបន់នោះឡើយ ។ ផ្លូវនិងសហគមន៍ក្នុងតំបន់នោះត្រូវបានកសាងឡើងនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ ។
តើអាប់ភីស៊ីត និងគូកនផ្អែកលើផែនទីអ្វី ដើម្បីប្រឌិតតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នា?
បើសិនថៃពិតជាប្រទេសមួយមានភាពស៊ីវិល័យពិតប្រាកដមែននោះ អាប់ភីស៊ីត និងគូកនត្រូវអនុវត្ដ និងគោរពតាមកាតព្វកិច្ច ដែលផ្ដល់ជូនដោយសាលដីកាតុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិក្រុងឡាអេឆ្នាំ១៩៦២ ។ ត្រង់ចំណុចនេះ អាប់ភីស៊ីត និងគូកន មិនត្រូវធ្វើការបកស្រាយខុស ដើម្បីបំភាន់សាធារណមតិជាតិថៃ និងអន្ដរជាតិ ថាសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ សម្រេចដាក់តែតួប្រាសាទមកក្នុងទឹកដីកម្ពុជាឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ បានបញ្ជាក់ច្បាស់ដោយសម្លេង៩ទល់នឹង៣ ដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារ ស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ហើយបង្គាប់ឱ្យថៃដកចេញនូវកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ កងនគរបាល និងឆ្មាំទាំងអស់ ដែលថៃបានដាក់តាំងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤ ចេញពីតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ។ ដូច្នេះ អាប់ភីស៊ីត និងគូកនមិនត្រូវបន្ដនិយាយភូតកុហក និងបំភាន់សាធារណមតិជាតិនិងអន្ដរជាតិ លើចំណុចនេះបានឡើយ ។ យោងតាមសេចក្ដីសម្រេចរបស់ ឡាអេ គឺមានន័យយ៉ាងច្បាស់ថា តំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ដោយសំអាងលើខ្សែព្រំដែនអន្ដរជាតិក្នុងតំបន់នោះ គឺគ្មានតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នា ឬតំបន់មានជម្លោះ ដូចដែលថៃទើបតែអះអាងក្នុងពេលនេះឡើយ ។
វាប្រាកដណាស់ កម្ពុជានិងថៃបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ ២០០០ ដែលធ្វើឡើងដើម្បីការងារវាស់វែង និងខណ្ឌព្រំសីមាព្រំដែនគោករវាងប្រទេស ទាំងពីរដោយផ្អែកលើអនុសញ្ញា ឆ្នាំ១៩០៤ និងសន្ធិសញ្ញា ឆ្នាំ១៩០៧ និងផែនទីដែលជាលទ្ធផល នៃការខណ្ឌព្រំសីមារបស់គណៈកម្មការ កំណត់ព្រំដែន ឥណ្ឌូចិន និងសៀម ។ កន្លងមកនេះ យន្ដការទ្វេភាគីបានប្រជុំគ្នាចំនួន៣លើក ក៏ប៉ុន្ដែយន្ដការទ្វេភាគីបាននិងកំពុងក្លាយ ជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ អាប់ភីស៊ីត និងគូកន ដើម្បីធ្វើជាល្បែងនយោបាយដើម្បីអំណាចដែលមិនបានបង្ហាញនូវសុច្ឆន្ទៈពិតប្រាកដដើម្បី ដោះស្រាយអ្វីឡើយ ។
ក្នុងករណីយន្ដការទ្វេភាគីមិនអាចដំណើការបាន ហើយនៅតែជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ អាប់ភីស៊ីត និងគូកន គ្មានទីបញ្ចប់នោះ គឺកម្ពុជាអាចស្នើសុំឱ្យមានសន្និសីទអន្ដរជាតិមួយ ដូចដែលសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថ្មីៗនេះ ដើម្បីជជែក និងដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ ដោយមានការចូលរូមពីបណ្ដាប្រទេសដែល ជាសមាជិកអាស៊ាន និងហត្ថលេខី១៨ប្រទេស នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ។ ដំណើការទី២ កម្ពុជាអាចស្នើសុំក្រុម ប្រឹក្សាសន្ដិសុខអនុវត្ដតាមមាត្រា៩៤ នៃធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ ហើយយោងតាមមាត្រា៩៤ នៃធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិនេះ យើងសង្ឃឹមថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខនៃអង្គការ សហប្រជាជាតិ ត្រូវផ្ដល់អនុសាសន៍ ឬចាត់វិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឱ្យថៃត្រូវតែគោរព និងអនុវត្ដតាមសាលដីកានៃតុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិឡាអេ យ៉ាងពេលលេញ មិនត្រូវឱ្យថៃ តួយ៉ាងអាប់ភីស៊ីត និងគូកនបន្ដរំលោភគោលការណ៍នៃច្បាប់អន្ដរជាតិ ដែលមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ និងធ្វើការបកស្រាយខុសនូវសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិ ដើម្បីបំភាន់សាធារណមតិជាតិថៃ និងអន្ដរជាតិឱ្យយល់ខុសពីការពិតនៃសាលដីកាតុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិបានឡើយ ។ ដូច្នេះភាពតានតឹងខាងយោធានៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន បច្ចុប្បន្ននេះត្រូវបានង្កើតឡើងដោយអំពើរំលោភឈ្លានពានរបស់កងទ័ថៃចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ជាក់ស្ដែងពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ដោយប្រើប្រាស់ផែនទីសម្ងាត់ឯកតោភាគី ដែលអន្ដរជាតិមិនបាទទួលស្គាល់ ។
ក្នុងប្រវត្ដិសាស្ដ្រទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហា ព្រំដែលកម្ពុជា-ថៃ គឺគ្មានផែនទីណាមួយក្រៅពី ផែនទីឆ្នាំ១៩០៨ប៉ុណ្ណោះ ដែលជាមរតកកើត ចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងអន្ដរជាតិស្ដីពីដំណោះ ស្រាយព្រំដែនរវាងព្រះមហាក្សត្រសៀម ជូឡា ឡុងកន និងសាធារណរដ្ឋបារាំង ដែលបារាំងពេលនោះជាអាណាព្យាបាលរបស់កម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៨៦៣ ដល់១៩៥៣ ។ ដំណោះស្រាយ ព្រំដែនឆ្នាំ១៩០៤ និងឆ្នាំ១៩០៧ បានផ្ដល់ឱ្យកម្ពុជា និងថៃនូវខ្សែព្រំដែនអន្ដរជាតិច្បាស់ លាស់ ពិតប្រាកដ និងស្ថាពរ ដូចដែលបានបន្សល់ទុកជាភ័ស្ដុតាងគឺផែនទីឆ្នាំ១៩០៨ ដែលភាគីទាំងពីរបានព្រមព្រៀងទទួលយកក្នុងឆ្នាំ១៩០៨ ជារៀងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នដែល មានអាយុជាង១០០ឆ្នាំហើយ ។
បញ្ហាជម្លោះលើអធិបតេយ្យដែនដីរវាងកម្ពុជា និងថៃក្នុងតំបន់ព្រះវិហារ ត្រូវបានដោះ ស្រាយក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ ដែលតុលាការយុត្ដិធម៌ អន្ដរជាតិបានប្រើប្រាស់ផែនទីសន្លឹកដងរែក ឆ្នាំ១៩០៨ ដែលជាផែនទីឧបសម្ព័ន្ធ១ ក្នុងសារណារបស់កម្ពុជាជូនទៅតុលាការ ឡាអេ ។ ក្រោយពីការសម្រេចក្ដីឆ្នាំ១៩៦២ ថៃបានដកកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ កងនគរបាល និងឆ្មាំទាំងអស់របស់ខ្លួនចេញពីតំបន់ជុំវិញបាសាទព្រះវិហារ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា វេលាថ្ងៃត្រង់ ក៏ប៉ុន្ដែ៤៦ឆ្នាំក្រោយមក គឺក្នុងថ្ងៃទី១៥ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ វេលាម៉ោង១២ថ្ងៃត្រង់ដដែល កងទ័ពថៃដដែលបានរំលោភទៅនឹងសេចក្ដីសម្រេចរបស់ ឡាអេ និងធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ បានឈ្លានពានចូលកាន់កាប់តំបន់ ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរដែលអាប់ភីស៊ីត និងគូកនបានអះអាងដោយខុសច្បាប់ថា ជាទឹកដីរបស់ខ្លួន ។
- ពន្យារពេលកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ JBC
កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការព្រំដែន (JBC) លើកទី៧ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី២៧ សីហា ខាងមុខ ត្រូវបានពន្យារពេលដោយគ្មានកំណត់ ខណៈក្រសួងការពារជាតិរបស់ថៃបានឱ្យដឹងថា ស្ថានការណ៍តាមព្រំដែនមានភាពប្រក្រតីប៉ុន្តែមានភាពតានតឹងលើច្រកចេញ-ចូល។
កាសែតថៃចេញថ្ងៃទី១១ សីហា បានផ្សាយថា លោកឆាណាធីប សាវ៉ាងសែង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិថៃ បានបង្ហើបឱ្យដឹងពីការពន្យារពេលកិច្ចប្រជុំ JBC រវាងកម្ពុជា-ថៃលើកទី៧ថា គំរោងជួបប្រជុំនៅថ្ងៃទី២៧-២៨ សីហាខាងមុខ ដែលថៃធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ ត្រូវបានពន្យារពេលដោយគ្មានកំណត់ ។ គួរបញ្ជាក់ថា ស្ថានការណ៍នៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃទាំងផ្នែកយោធា និងពាណិជ្ជកម្មនៅមានភាពប្រក្រតី ប៉ុន្តែស្ថានភាពនៃការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់រវាងប្រទេសទាំង២មានការរឹតបន្តឹង ដើម្បីកុំឱ្យកើតមានបញ្ហាបនែ្ថម ។ លោកវីវ៉ាលីត ចារ៉ាសំរិទ្ធ មេទ័ពភូមិភាគ២របស់ថៃបានថ្លែងថា ការប្រើប្រាស់កំលាំងទ័ពនឹងមិនកើតឡើងជាដាច់ខាត ។
ទាក់ទិននឹងការពន្យារពេលនៃកិច្ចប្រជុំ JBC ខាងមុខនេះ លោកឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារប្រទេសកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ភាគីសៀមបានសុំពន្យារពេលកិច្ចប្រជុំនេះ ខណៈដែលកម្ពុជាបានត្រៀមឯកសារសំរាប់ការប្រជុំនោះរួចហើយ ។ លោកប្រាវីត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិថៃបានទូរស័ព្ទមកលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ទៀ បាញ់ សុំពន្យារពេលនេះ ទោះបីខាងខាងថៃមិនផ្តល់មូលហេតុ តែយើងអាចដឹងបានថា ដោយសារតែខាងថៃមានបញ្ហាផៃ្ទក្នុងរបស់ខ្លួន ៕
ឡុង សាគុណ
ចែករំលែកព័តមាននេះ