រាជធានីភ្នំពេញ ៖ បទចម្រៀងគឺមនុស្សភាគច្រើនយកធ្វើជាចំណីអារម្មណ៍ដើម្បីស្តាប់កម្សាន្តលំហែអារម្មណ៍បំបាត់ភាពតប់ប្រមល់ឬដើម្បីកែអផ្សុក ។អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀងខ្មែរយើងពីជំនាន់មុនបានតាក់តែងបទនីមួយៗដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសង្គម ជីវភាពរស់នៅ និងស្របទៅនឹងប្រពៃណី វប្បធម៌ដ៏ល្អផូរផង់របស់ប្រជាជន ខ្មែរ ។ បទចម្រៀងពីសង្គមត្រូវបានទទួលការពេញ
រាជធានីភ្នំពេញ ៖ បទចម្រៀងគឺមនុស្សភាគច្រើនយកធ្វើជាចំណីអារម្មណ៍ដើម្បីស្តាប់កម្សាន្តលំហែអារម្មណ៍បំបាត់ភាពតប់ប្រមល់ឬដើម្បីកែអផ្សុក ។អ្នកនិពន្ធបទចម្រៀងខ្មែរយើងពីជំនាន់មុនបានតាក់តែងបទនីមួយៗដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសង្គម ជីវភាពរស់នៅ និងស្របទៅនឹងប្រពៃណី វប្បធម៌ដ៏ល្អផូរផង់របស់ប្រជាជន ខ្មែរ ។ បទចម្រៀងពីសង្គមត្រូវបានទទួលការពេញនិយមគ្រប់សម័យកាល បើទោះបីជាសម័យបច្ចុប្បន្នពោរពេញដោយភាពស៊ីវីល័យ និងទំនើបនិយមក៏ដោយ ក៏នៅតែដក់ជាប់ក្នុងក្រអៅបេះដូងប្រជាជនខ្មែរ ។
លោក សួន សុផល អាយុ៥២ឆ្នាំ ជាមន្ត្រីរាជការនៅភ្នំពេញបានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍កាលពីថ្ងៃទី១៦កក្កដាថា បទចម្រៀងពីដើមគេនិពន្ធឡើងស្តាប់ទៅល្អទាំងអត្ថន័យ និងបទភ្លេង ដែលធ្វើឱ្យស្តាប់ហើយមិនចេះជិនណាយ ។ បទពីដើមតាក់តែងឡើងមានអត្ថន័យជ្រាលជ្រៅ ដែលបង្ហាញពីរឿងរ៉ាវជាប់ទាក់ទងពីជីវិតរស់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ជាពិសេសអ្នកនិពន្ធរំលឹកអនុស្សាវរីយ៍ពីអតីតកាលដែលមានភាពផ្អែមល្ហែម និងល្វីងជូរចត់ ។
ពេលណាដែលលោកស្តាប់បទចម្រៀងពីសម័យមុន ជាពិសេសបទលោក សុីន ស៊ីសាមុត ធ្វើឱ្យលោកនឹកឃើញដល់អតីតកាលដែលលោកធ្លាប់បានជួបប្រទះដែលស្រដៀងនឹងបទចម្រៀងដែលលោកកំពុងតែស្តាប់នេះ ។ លោក សួន សុផល បានរិះគន់ចំពោះបទចម្រៀងភាគច្រើនពេលបច្ចុប្បន្នថា មិនមានអត្ថន័យខ្លឹមសារឡើយ គឺតែងឡើងតាមតែការចង់បានរបស់យុវវ័យសម័យនេះប៉ុណ្ណោះ មិនសូវជាផ្តោតទៅលើអ្នកស្តាប់គ្រប់ស្រទាប់ឡើយ ។ បទខ្លះលោកស្តាប់ទៅមិនដឹងថានិយាយពីអ្វី ហើយការច្រៀងមិនសូវមានទឹកដម មិនមានការលើកដាក់សំឡេង ពោលគឺការច្រៀងដូចជានិយាយ ។
ជាបុគ្គលិកធ្វើការផ្នែកសន្តិសុខនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក សឿង ប្រុស ដែលមានអាយុទើបតែ២៣ឆ្នាំ បាននិយាយថា ទោះបីលោកជាក្មេងជំនាន់ក្រោយក៏ដោយ តែលោកចូលចិត្តស្តាប់បទពីដើមជាងបទសម័យឥឡូវព្រោះលោកយល់ថា បទពីដើមស្តាប់ទៅពីរោះលន្លង់លន្លោច ស្តាប់ហើយមិនសាំ ។ បទពីដើមពិសេសបទលោកស៊ីន ស៊ីសាមុត គឺស្តាប់ហើយពីរោះនិងមានអន្ថន័យដែលធ្វើឲ្យលោកបាត់ការនឿយហត់ពីការងារ ។
ដោយឡែក លោក ផ្លុង សុគន្ធា មានវ័យជាង៤០ឆ្នាំ ជាអ្នកបើកបររថយន្តដឹកអីវ៉ាន់ឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយបាននិយាយថា បទពីដើមនិងបទឥឡូវគឺខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់ បើសិនជាយើងធ្វើការប្រៀបធៀបគ្នានោះ ។ បទពីដើមស្តាប់ទៅពីរោះ និងមានន័យដែលធ្វើឲ្យអ្នកស្តាប់មានអារម្មណ៍លន្លង់លន្លោចទៅតាមអត្ថន័យរបស់បទចម្រៀង ហើយវាអាចធ្វើឲ្យយើងរំសាយអារម្មណ៍ដែលមួហ្មងអស់ពីខ្លួន ។
លោកបញ្ជាក់ថា ពេលលោកបើកបររថយន្តទៅតាមខេត្តណាមួយ ហើយលោកចាក់បទពីដើមដែលទាក់ទងទៅនឹងខេត្តនោះធ្វើឲ្យលោកមានអារម្មណ៍ស្រងេះស្រងោច និងបានឃើញច្បាស់នូវទិដ្ឋភាព ជាក់ស្តែងដែលកវីនិពន្ធបានតាក់តែងឡើងនោះ ។ លោកមានអារម្មណ៍ថា បទពីដើមស្តាប់ហើយធ្វើឲ្យយើងនឹកឃើញឡើងវិញនូវអនុស្សាវរីយ៍ទាំងឡាយដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ទាំងជូរចត់ និងផ្អែមល្ហែម ។
ជាកសិករដាំបន្លែម្នាក់នៅក្នុងឃុំដីឥដ្ឋ ស្រុកកៀនស្វាយ លោក ស សារ៉ាត់ ហៅឆ្លូញ មានអាយុជាង៤០ឆ្នាំបាននិយាយថា លោកចូលចិត្តស្តាប់បទលោកស៊ីន ស៊ីមុត តាំងពីលោកនៅកំលោះរហូតដល់បច្ចុប្បន្នលោកមានប្រពន្ធ និងមានកូន៣នាក់ទៅហើយក៏លោកនៅតែចូលចិត្តដដែល ។ បទពីដើមស្តាប់ទៅពីរោះរហូត គឺមិនចេះសាំ បើទោះបីជាលោកស្តាប់ស្ទើររៀងរាល់ថ្ងៃក៏ដោយ ។ ជារឿយៗលោក តែងតែស្តាប់បទចម្រៀងនៅពេលដែលលោកប្រកបការងារ និងពេលសម្រាក ។ បទពីដើមស្តាប់ហើយធ្វើឲ្យលោកដេកលក់ គឺវាពីរោះដូចជាបំពេយើងអុីចឹងដែរ ។
លោកបញ្ជាក់ថា បើទោះបីជាសម័យឥឡូវមានបទចម្រៀងថ្មីៗចេញច្រើនក៏ដោយក៏លោកមិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍ឡើយ ព្រោះបទទាំងនោះស្តាប់ទៅមិនចូលត្រចៀកឡើយ តែសម្រាប់ក្មេងៗវិញថា ពីរោះណាស់បើទោះបីជាបទនោះគ្មានន័យក៏ដោយ។
លោកយល់ថា បទឥឡូវវាល្បីបានតែមួយឆាវប៉ុណ្ណោះ មិនដូចបទពីដើមឡើយ គឺល្បីគ្រប់ជំនាន់បើទោះបីជាអ្នកចម្រៀងនិងអ្នកនិពន្ធមួយចំនួនបានបាត់បង់ជីវិតទៅហើយក្តី ។ ទាំងនេះវាមិនខុសពីពាក្យគេតែងតែនិយាយថា «បទចម្រៀងសម័យឥឡូវ គឺបទចម្រៀងស្លាប់ តែអ្នកច្រៀងនៅរស់ តែបទពីដើមវិញទោះជាអ្នកច្រៀងស្លាប់ក៏បទនៅតែរស់» ។
តារាចម្រៀងនិងជាប្រធានសមាគមសិល្បករខ្មែរលោកសុះ ម៉ាច បានបញ្ចេញយោបល់ថា សម័យដើមមុននឹងគេចេញបទមួយៗគឺអ្នកនិពន្ធរួមគ្នានិពន្ធទាំងអត្ថន័យ និងបទភ្លេង ។ ការនិពន្ធរបស់កវីជំនាន់មុនគឺមានទឹកដៃល្អធ្វើឱ្យបទនីមួយៗស្តាប់ទៅពីរោះមិនចេះជិនណាយ និងមិនសាប ទោះបីជាវាបានកន្លងផុតទៅជាច្រើនឆ្នាំក៏ដោយ ។ បទពីដើមគឺនិពន្ធដោយទឹកដៃកូនខ្មែរពិតៗ បើទោះជាបទខ្លះចម្លងពីបរទេសក៏ដោយ ក៏អ្នកនិពន្ធបានកែច្នៃវាទៅជាលក្ខណៈជាខ្មែរដែរ ។
លោកសុះ ម៉ាច បញ្ជាក់ថា ខុសពីសម័យឥឡូវដែលបទភាគច្រើនគឺចម្លងពីបរទេសស្ទើរទាំងស្រុងដែលធ្វើឲ្យវាបាត់នូវពណ៌សម្បុរស ខ្មែរ ។ សម័យនេះគឺហៅថា «សម័យលួចចម្លងនិយម» គឺគេចាំតែចម្លងពីបរទេសឱ្យតែគេចេញអ្វីថ្មី អ្នកនិពន្ធខ្មែរយើងមួយចំនួនចម្លងយកមកភ្លាម ហើយឲ្យអ្នកចម្រៀងច្រៀងដាក់ស៊ីឌីលក់នៅលើទីផ្សារ ។ ក្នុងនាមជាប្រធានសមាគមសិល្បករខ្មែរ លោកសុះ ម៉ាច អំពាវនាវឱ្យអ្នកនិពន្ធខ្មែរមួយចំនួននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រសិនបើចម្លងបទពីគេសូមដាក់ថាសម្រួលតន្ត្រីវិញ ចៀសវាងដាក់ថានិពន្ធដោយខ្លួនឯង ។ ទន្ទឹមនេះលោកអំពាវនាវដល់សិល្បករខ្មែរទាំងអស់ឱ្យរួបរួមគ្នាជួយលើកតម្កើងសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរឱ្យមានការរីកចម្រើនឡើង ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ