រាជធានីភ្នំពេញ ៖ អស់រយៈពេលប្រមាណជាង៥ម៉ោងដែលប្រមុខគណបក្សទាំងពីរ គឺថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានជួបពិភាក្សាគ្នានៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ នៅវិមានព្រឹទ្ធសភា ហើយជាលទ្ធផលគឺសម្រេចបានជោគជ័យ ដោយបានព្រមព្រៀងគ្នាលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរបស់គណបក្សទាំងពីរ ។
ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានសមាសភាពចំនួន៨រូប ៈ ១-សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ២-លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ៣-លោក សាយ ឈុំ អនុប្រធានទី១ព្រឹទ្ធសភា ៤-លោកប្រាក់ សុខុន ៥-លោក ព្រុំ សុខា ៦-លោក សក់ សេដ្ឋា ៧-លោក សោម សឿន និង៨-លោក កើត រិទ្ធ ។ ចំណែកខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានសមាសភាព ១-លោក សម រង្សុី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ២-លោក កឹម សុខា អនុប្រធាន ៣-លោក ប៉ុល ហំ, ៤-លោក អេង ឆៃអា៊ង ៥-លោក សុន ឆ័យ ៦-លោក យឹម សុវណ្ណ ៧-លោក គួយ ប៊ុនរឿន និង៨-លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ។
បន្ទាប់ពីការពិភាក្សារវាងគណបក្សទាំងពីរចប់សព្វគ្រប់ លោក ព្រុំ សុខា បានថ្លែងឱ្យដឹងថា ថ្ងៃនេះកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរវាងគណបក្សទាំងពីរ បានចុះហត្ថលេខាដោយថ្នាក់ដឹកនាំរវាងគណបក្សទាំងពីររួចមក គឺមានចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលនេះចាត់ទុកថា ជាការពង្រឹងសេចក្តីទុកចិត្ត ហើយនិងធានាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានឯកភាពគ្នាតាំងពីថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ មក និងមានចំណុចបន្ថែមមួយចំនួនទៀតកាន់តែលម្អិតថែមទៀត ។
ចំណុចមាននៅក្នុងប្រការ១ថា គណបក្សទាំងពីរដើម្បីឈានទៅដោះស្រាយបញ្ហានានារបស់ជាតិ គឺព្រមព្រៀងចូលប្រជុំសភា ធ្វើការជាមួយគ្នានៅក្នុងសភា ចាប់ពីក្រោយពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលស្បថចូលកាន់តំណែងនៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ។ ប្រការ២ ៖ គណបក្សទាំង២បានឯកភាពគ្នាដើម្បីកែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ទៅជាស្ថាប័នឯករាជ្យ ។ ក្នុងការពិភាក្សា ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលបានឯកភាពគ្នាបន្ថែមឱ្យកាន់តែច្បាស់ថែមទៀត អំពីសមាសភាពរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មានសមាសភាពចំនួន៩រូប ។ ក្នុងចំណោម៩រូបនេះ មាន៤រូបដែលឧទ្ទេសនាមជ្រើសរើសដោយគណបក្សដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល៤រូបទៀតស្នើដោយគណបក្សដែលមានអាសនៈក្នុងសភា ហើយមិនមែននៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល ហើយនៅសល់មួយរូបទៀតជ្រើសតាំងដោយការព្រមព្រៀងគ្នា (កុងសង់ស៊ីស) រវាងគណបក្សដែលមានអាសនៈក្នុងសភា ។ គឺបានព្រមព្រៀងគ្នាដាក់ទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញតែម្តង នៅត្រង់ជំពូក១៥ថ្មី ដែលនិយាយអំពីតួនាទីភារកិច្ច ក៏ដូចជាអាណត្តិស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះគឺទៅតាមនីតិវិធី ទៅតាមគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍របស់សភា ។
គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា ត្រូវដំណើរការរៀបចំឱ្យមានការជ្រើសរើសដោយបើកចំហ និងតម្លាភាព គឺមិនមែនគ្រាន់តែគណបក្សទាំង២ស្នើមកនោះទេ តែអាចទទួលពាក្យស្នើពីសង្គមស៊ីវិល ឬមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងៗដែលមានបំណងចង់ឈរជាបេក្ខជន គ.ជ.ប រួចហើយ រៀបចំបញ្ជីនេះ បញ្ជូនទៅឱ្យសភាពេញអង្គ សមាជិកសភាទាំងមូលធ្វើការបោះឆ្នោតទុកចិត្តដោយសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត ឬ៥០%+១។ បញ្ហានេះបានឯកភាពគ្នាច្បាស់លាស់ហើយ ។ ជាមួយនេះក៏មានការជជែកគ្នាទៀតដែរ ក្នុង៩រូប មាន៤រូបមកពីគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ៤រូបទៀតមកពីគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលមានអាសនៈក្នុងសភា ចំពោះ១រូបទៀតដែលនៅសល់ ចាំកុងសង់ស៊ីស តែបើបោះឆ្នោតរើសមិនចេញ គឺឱ្យ គ.ជ.ប ចាស់ដំណើរការ ។
មិនមែនសម្រាប់តែថ្ងៃនេះទេ ការធ្វើនេះការចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បើសិនជាដាក់ក្នុងច្បាប់គឺ បក្សកាន់អំណាចអាចកែបាន ព្រោះមិនមែនសម្រាប់តែនៅថ្ងៃនេះទេ គឺដល់ពេល៥ឆ្នាំ ឬ១០ឆ្នាំទៀត បើមានបញ្ហាជាប់គាំងច្បាប់ គឺត្រូវបើកផ្លូវថា មានការធានាថា និរន្តរភាពនៃរដ្ឋបាលការបោះឆ្នោតនេះមិនអាចដាច់បានទេ ទុកឱ្យស្ថាប័នដែលមានស្រាប់ដំណើរការរបស់ខ្លួនតទៅទៀត ។
ជាមួយនេះ ក៏មាននិយាយអំពីថវិកាស្វយ័តសម្រាប់ដំណើរការ ។ គណបក្សទាំងពីរឯកភាពគ្នាឱ្យគណៈកម្មការចម្រុះដែលមានស្រាប់ បន្តការពិភាក្សាគ្នារៀបចំក្របខ័ណ្ឌកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ ស្របតាមសេចក្តីប្រកាសរួមរវាងក្រុមការងារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ ហើយរួមទាំងការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាថ្មី ។ ប្រការ៣ ៈ គណបក្សទាំងពីរឯកភាពគ្នាកំណត់ឡើងវិញនូវកាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ ។
កន្លងទៅ កាលពីថ្ងៃទី៩ មេសា ឆ្នាំ២០១៤ ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាធ្វើការកំណត់កាលបរិច្ឆេទឡើងវិញ ។ បុ៉ន្តែឥឡូវនេះ គឺអត់កំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់ទេ ទុកចំហជជែកគ្នាដោយយោងទៅតាម ពិសេសអំពីបញ្ហាបច្ចេកទេស ឬទិដ្ឋភាពផ្សេងៗ ទិដ្ឋភាពរដ្ឋបាលនៃការបោះឆ្នោត ដោយមានកិច្ចការងារជាច្រើនដែលត្រូវធ្វើ ។ ឧទាហរណ៍ បញ្ជីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត គឺត្រូវរៀបចំជាថ្មី ដូច្នេះយោងតាមការកំណត់រៀបចំនេះ គឺនឹងកំណត់ឡើងវិញនូវកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោត ។ បុ៉ន្តែមិនមែនមានន័យថា បោះឆ្នោតឡើងវិញមុនអាណត្តិទេ គឺយោងទៅតាមដំណើរការរៀបចំជាក់ស្តែងនៃការរេៀបចំកាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោត ។
ប្រការ៤ ៈ សំខាន់គឺការបែងចែងអំណាចរវាងនីតិប្បញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ ។ ចំណុចមួយ គណបក្សទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាធ្វើវិសោធនកម្ម កែសម្រួល បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សភាដើម្បីឱ្យស្ថាប័ននេះបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវ មានប្រសិទ្ធភាព ។ ក្នុងនោះក៏បានឯកភាពគ្នាចំណុចមួយតាមសំណូមពររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺការលើកកម្ពស់តួនាទីសិទ្ធិអំណាចរបស់គណបក្សដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា ហើយដែលមិនចូលរួមក្នុងរដ្ឋាភិបាលស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានជាធរមាន ។ (នេះជាចំណុចបានព្រមព្រៀងគ្នា )ចំពោះការបែងចែកក្បាលម៉ាសីុនដឹកនាំរដ្ឋសភាកន្លងទៅថាឯកភាពគ្នាតាមរូបមន្តក្នុងគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍៧ទល់៦ ។ មានន័យថា ក្នុងគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍សភាបច្ចុប្បន្នមាន១២រូបរាល់ថ្ងៃ ឥឡូវឯកភាពគ្នាកែបទបញ្ជាវិញក្នុងរដ្ឋសភាគឺបានស្នើបង្កើតបន្ថែមគណៈកម្មការជំនាញថ្មីមួយទៀតគឺគណៈកម្មការអង្កេតប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ។
ការបែងចែកនោះ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាន៧ មានប្រធានសភា អនុប្រធានទី២ ហើយនិងប្រធានគណៈកម្មការ៥រូបទៀត ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអនុប្រធានទី១ បូកជាមួយនឹងប្រធានគណៈកម្មការ៥រូបទៀត ដូច្នេះគណៈកម្មការថ្មីដែលទើបបង្កើតជូនទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាប្រធាន ។ ក្នុងគណៈកម្មការមួយៗមានសមាសភាព៩រូប ។ គណៈកម្មការដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើជាប្រធាននិងធ្វើជាលេខាធិការ រួមមាន គណៈកម្មការទី២ គណៈកម្មការទី៤ គណៈកម្មការទី៥ គណៈកម្មការទី៦ និងគណៈកម្មការទី ៩ ។ គណៈកម្មការដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើជាប្រធាននិងធ្វើជាលេខាធិការ រួមមាន គណៈកម្មការទី១ ,គណៈកម្មការទី៣ ,គណៈកម្មការទី៧ ,គណៈកម្មការទី៨ និងគណៈកម្មការទី១០ ។ ដូច្នេះគឺចែកគ្នាស្មើទាំងអស់មានន័យថា តុល្យភាពអ្វីដែលបានរៀបចំគឺបានពេញលេញហើយ ។
ប្រការ៥ គឺជាប្រការទើបតែបន្ថែមថ្មីទេ គណបក្សទាំងពីរឯកភាពគ្នាថានឹងពិនិត្យឡើងវិញនូវក្បាលម៉ាសីុនដឹកនាំព្រឹទ្ធសភា ។ ប្រការ៦ គណបក្សទាំងពីរឯកភាពគ្នាធ្វើការកែទម្រង់ និងពង្រឹងស្ថាប័នជាតិសំខាន់ៗ ពិសេសស្ថាប័នឯករាជ្យ ធានាឱ្យអាចបំពេញការងារបម្រើជាតិ ប្រជាពលរដ្ឋស្របតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងនីតិរដ្ឋ ។ ប្រការ៧ គណបក្សទាំងពីរឯកភាពគ្នាក្នុងការសិក្សាដើម្បីឈានទៅធ្វើវិសោធនកម្មបទដ្ឋានគតិយុត្ដពាក់ព័ន្ធដើម្បីធានាការអនុវត្ដកិច្ចព្រមព្រៀង ។ លោក ព្រំ សុខា បានជម្រាបជូនចំណុចមួយនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ គឺគណបក្សទាំងពីរបានឯកភាពគ្នា មិនត្រឹមតែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ គឺបានបង្កបរិយាកាសដើម្បីឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការល្អក្នុងផលប្រយោជន៍ដ៏ឧត្ដុង្គឧត្ដមរបស់ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ ។ ដូច្នេះក្នុងឱកាសនេះ គណបក្សទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាទាក់ទងដល់ព្រឹត្ដិការណ៍ចុងក្រោយដែលធ្វើឱ្យមានបរិយាកាសតានតឹង ចំពេលដែលជនត្រូវចោទទាំង៨រូបក្នុងនោះមាន៧រូប ជាបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្ដជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវចោទអំពីអ្វីដែលក្នុងនីតិវិធីរបស់តុលាការថ្ងៃនេះ តាមរយៈមេធាវីស្នើសុំរបស់សាមីខ្លួនឱ្យឋិតនៅក្រៅឃុំ ។
គណបក្សទាំងពីរមិនអាចធ្វើរំលងតុលាការទេ គណបក្សទាំងពីរគ្រាន់តែស្នើសុំឱ្យតុលាការពន្លឿននីតិវិធីនៃការស្ថិតនៅក្រៅឃុំជាបណ្ដោះអាសន្ន ។ ប៉ុន្ដែមានន័យប្រហែលប្រាកដជាមានអ្នកបកស្រាយថា មានកិច្ចប្រជុំកំពូល ហើយមានបញ្ហានោះកើតឡើង ហើយកន្លងទៅជារឿងនយោបាយគឺពុំមែនទេ ។ តាមសំណើរបស់សាមីខ្លួន គណបក្សទាំងពីរគ្រាន់តែស្នើសុំតុលាការពន្លឿនពិនិត្យនីតិវិធី ៕
ចែករំលែកព័តមាននេះ